26 :: Flashback: Flower Power

Het softwareprogramma ICQ luidde eind 1996 de geboorte in van instant messaging. ICQ was vernieuwend, waarom gebruikt bijna niemand het dan meer?

Een hoog stemmetje zegt: Uh-Oh! en in de systemtray van Windows knippert een geel papiertje aan een wasknijper. Zelden werden nieuwe berichtjes zo leuk aangekondigd als door ICQ, het instant messaging-programma dat in 1996 opdook. ICQ (de naam is afgeleid van I seek you) was geschreven door vier jonge Israëlische programmeurs die continu van elkaar wilden weten of ze online waren. Omdat er nog geen Windows-programma bestond waarmee dat mogelijk was, schreven ze het zelf maar. ICQ bleek in een latente behoefte te voorzien: vrienden nodigden vrienden uit en het aantal gebruikers steeg explosief. Ook de vader van een van de vier makers zag toekomst in ICQ en investeerde in hun bedrijfje Mirabilis.

Dat vertrouwen was niet onterecht, want de eerste versies van ICQ werkten als een trein. Een gezellig bloemblaadje deed dienst als logo – de bloem was groen als je online was en rood als je offline was. Op je contact list stonden de namen van je ICQ-vrienden onder elkaar, ook in groen of rood. Onder die interface lag een programma vol flower power, dat zijn tijd ver vooruit was. Niet alleen elkaar berichtjes sturen ging snel, ook chatten met meerdere mensen in één window was prettig eenvoudig. Er was ook aan privacy gedacht: je kon niet zomaar iedereen aan je lijst toevoegen, daar moest de ander eerst toestemming voor geven.

Kerstboom
ICQ kon nog meer. Wilde je iemand een bestand sturen, dan sleepte je het gewoon op de naam in de contactenlijst. Hetzelfde met het doorsturen van url’s. Ook handig: als degene aan wie je een berichtje wilde sturen offline was, kon je gewoon op ‘send’ drukken. Het berichtje werd dan bewaard op de server van ICQ en wanneer de ontvanger zijn ICQ weer opstartte, kreeg hij het meteen binnen. Een krachtige feature, maar het schoot zijn doel voorbij als je drie weken op vakantie was geweest. Wanneer je je computer weer aanzette vlogen de Uh-Oh!’s je om de oren en leek je contactenlijst wel een kerstboom met al die gele briefjes.

In zijn eerste twee jaar genereerde ICQ een omzet van nul Israëlische sjekel, omdat het gratis te downloaden en reclamevrij was. Toch bleek de eerdergenoemde vader een verstandige investering te hebben gedaan, want in 1998 werd Mirabilis verkocht aan de Amerikaanse internetprovider America Online. De prijs: 407 miljoen dollar, waarvan 287 miljoen cash.

Maar met de verkoop van Mirabilis begon helaas ook de neergang van ICQ. Nieuwe versies werden onoverzichtelijker en trager door de toevoeging van reclame en features waar niemand op zat te wachten. De oude, simpele versies werden niet meer ondersteund. Het gevolg: gebruikers liepen weg en Microsoft kon de (Nederlandse) IM-markt overnemen met MSN Messenger. De term msn’en staat inmiddels in Van Dale, maar de bloem van ICQ is verdord. Flower power en geld gaan nu eenmaal niet samen.

Tekst: Robert van Eijden Beeld: Dani Montesinos