Beemers op batterijen

Autofabrikanten hebben even nodig om te schakelen naar elektrisch. Maar ze zijn bezig. Rutger kreeg bij BMW een kijkje in de keuken.

BMW maakte in 1972 de 1602 met Blei batterij. Een elektrische auto die met 50 kilometer per uur zestig kilometer kon rijden. Technisch gezien zijn we tegenwoordig een klein beetje verder. Het principe is nog steeds gelijk, maar een Mini E van BMW bijvoorbeeld heeft een actieradius van ongeveer 180 kilometer. Dat is vergelijkbaar met de Nissan Leaf, de eerste elektrische auto die een hit lijkt te gaan worden in ons land.

De techniek is ver genoeg om een bruikbare auto op de kaart te zetten. Zo maakten de proefgebruikers van de Mini E zich na korte tijd helemaal niet meer druk over de actieradius of het wel of niet kunnen snelladen. De markt moet misschien nog een beetje gestimuleerd worden, maar de auto is ver genoeg om aan de wensen van de gemiddelde gebruiker te voldoen.

Uit hetzelfde onderzoek bleek ook dat de gemiddelde afstand per rit met de Mini E en een aantal even grote benzine-placebo-auto's slechts 11 kilometer was. Per dag wordt er gemiddeld slechts 40 kilometer gereden met zowel de elektrische als de benzine aangedreven auto. De proefpersonen stapten al snel over van dagelijks laden naar twee tot drie keer per week laden.

Politiek is er ook het één en ander in beweging. Veel Europese landen zetten in op de opkomst van de elektrische auto. Er wordt belastingvoordeel weggegeven, er wordt infrastructuur gebouwd. Het is feitelijk alleen nog wachten op een volwassen aanbod.

Voor wie is de elektrische auto?

Nu kunnen overheden vandaag bedenken dat ze morgen belastingvoordeel willen geven op elektrische auto's, maar automakers hebben een ontwikkelcyclus van minstens drie jaar. Voor een volledig nieuwe architectuur, zoals voor een elektrische auto, is dat nog langer.

De meeste autoproducenten zijn een aantal jaren geleden al gestart met onderzoek naar de haalbaarheid van elektrisch rijden en BMW is met zijn Project I geen uitzondering. In dit onderzoek wordt gekeken naar alle aspecten van de toekomst van mobiliteit. Eén van de uitkomsten is dat de invloed van de voortdurende urbanisering op vervoer. BMW bestudeerde megasteden als Singapore, Los Angeles, Tokio, maar kijkt ook naar het Ruhrgebied en de Randstad.

Sinds 2009 wonen er meer mensen in steden dan in dorpen op onze planeet. Dat betekent hogere plaatselijke concentraties van uitlaatgassen en meer kortere afstanden bij lagere snelheden. De MegaCity Vehicle uit BMW's Project I moet daar op aangepast zijn.

MegaCity Vehicle

Dat de MCV een elektrische auto moest worden was een voor de hand liggende keus: diesel of benzine stoten teveel schadelijke stoffen uit om in een megastad actief te zijn. Voor waterstof bestaat geen infrastructuur en er is geen enkele indicatie dat die in de komende vijf jaar gebouwd zal worden. Een stopcontact heeft iedereen en de accutechnologie is zoveel beter geworden dat een purpose built elektrische auto haalbaar moet zijn. Twee zaken waar BMW wel mee worstelde is het ontwerp en het gewicht.

Het ontwerp

De Nederlander Adrian van Hooydonk leidt het ontwerpteam van BMW. Hij vertelde tijdens mijn bezoek over de uitdaging een elektrische auto te ontwerpen. De balans vinden tussen premium en sustainable bleek het lastigst. 'Een echt groene BMW moet luxe zijn, maar zonder dat het ten koste gaat van zijn eco-geloofwaardigheid.' Het team doopte de nieuwe ontwerpstijl 'Next Premium'. De schets is allesverhullend (zie linksboven), maar de gebruikte materialen zorgen ervoor dat er nieuwe vormen mogelijk zijn. De Vision Efficient Dynamic ontwerpstudie liet wat dat betreft meer hints zien.

Renault-designer Laurens van den Acker kwam overigens met praktisch dezelfde lijst eigenschappen voor een elektrische auto als BMW. (Meer daarover binnenkort in Brights iPad app.) Verwacht zen-geïnspireerd ontwerp. De auto als toevluchtsoord. Geen notenhout meer op het dashboard maar bamboe.

Beide Nederlandse auto-ontwerpers zijn zich er ook van bewust dat er twee paden bewandeld moeten worden in het ontwerp: er zal een doelgroep zijn (en blijven) die wil dat een elektrische auto er conventioneel uitziet én er is een groep die een nieuw archetype verwacht. Een auto die duidelijk maakt dat hij anders is.

Het gewicht

Een elektrische motor en een krat accu's plaatsen in een conventionele auto is niet ideaal. Het hele ontwerp is gemaakt om een verbrandingsmotor mee te zeulen en bij ombouw kun je die constructie niet weghalen zonder de stevigheid van de auto op te geven. Feitelijk rijd je dus rond met een auto die zowel een verbrandingsmotor als een elektrische motor kan dragen.

Ontwerp je een auto vanaf het eerste moment als elektrisch aangedreven, dan bespaar je daar gauw 150 kilo mee. Maar daarmee ben je er nog niet, want de elektromotor en accu's zijn veel zwaarder dan de verbrandingsmotor met een benzinetank. De oplossing die BMW daarvoor bedacht heeft: carbon.

De MegaCity Vehicle bestaat uit een aluminium onderstel, met daarop een carbon cel. De volledige passagierscel is gemaakt uit de koolstofvezelversterkte epoxy. Met die maatregel kan het gewichtsverschil met een traditionele auto volledig opgevangen worden.

De kans is vrij aannemelijk dat de MCV één van de meest veilige auto's ooit wordt. De crashtestresultaten waren verbluffend. De carboncel is praktisch niet stuk te krijgen, terwijl het aluminium onderstel de klap opvangt. Je krijgt ook geen motor op je schoot, want die zit achterin. De cel is zelfs zo stevig dat de auto zonder b-stijl ontworpen kan worden (de pilaar tussen voor- en achterdeur).

Overigens is er geen enkele reden om carbon niet ook te gebruiken voor brandstofaangedreven auto's. Worden die lichter, dan gaan ze ook minder brandstof verbruiken. De inzet van de vederlichte stof lijkt dan ook meer een noodzakelijk kwaad, dan een briljante ecologische ingeving. Het is mogelijk carbon te recyclen, maar daar is een chemisch procedé voor nodig. Staal gooi je in een oven en je kunt weer opnieuw beginnen.

Al met al is het nog steeds gokken voor de automakers. Als een groot Europees land het morgen op de heupen krijgt en zegt waterstof serieus te gaan nemen, dan kunnen alle resources weer opnieuw verdeeld worden. Maar stilzitten is geen optie meer in deze tijden.

BMW heeft met haar MegaCity Vehicle een prachtig product in handen - mits de prijs klopt - maar tegelijk betekent het dat in 2013 de Bayerische Motor Werke pas één elektrische auto in de verkoop heeft. Dat houdt niet over.