Bevrijd de Nederlandse postcode

Dertig jaar lang verdient TNT Post onrechtmatig aan Nederlandse postcodes. Het is tijd voor verandering.

TNT Post had vorig jaar nog een nettowinst van 59 miljoen euro en hoewel het slechter gaat dan vorig jaar, blijft er dus genoeg geld over. Geef de schuld aan de e-mail of aan herstructureringen, maar het ligt in ieder geval niet aan de verdiensten van postcodes. Want al ruim 30 jaar heeft de organisatie onder de namen PTT Post, TNG TPG Post en nu TNT Post het alleenrecht op het exploiteren van de database. Het gebruiken van de database door derden mag, maar tegen een fiks tarief.

De prijzen voor het gebruik van de database liegen er niet om. Als consument is het gratis, als je een bedrijf bent kost het ongeveer 5000 euro voor het eerste jaar. Een update van de database kost ruim duizend euro. TNT Post verdient trouwens ook nog een keer aan de diensten die het bedrijf rondom postcodes biedt. Dat is veel geld, vooral als je weet hoe TNT Post de mutaties krijgt - dat is namelijk van gemeentes.

Op dit moment bezit de Nederlandse staat ongeveer 11 procent in het grootste postbedrijf van de lage landen, de Koninklijke TNT Post BV. Merkwaardig is dat het de gemeentes zijn die op dit moment netjes alle nieuwe postcodes en veranderingen doorgeven aan TNT Post, dat het vervolgens weer verwerkt in de database. Voor een overheid met als speerpunt om meer open, centraal en informerend te zijn, is het op zijn minst zeer opmerkelijk dat er juist een commercieel bedrijf een slaatje uit deze publieke data slaat.

Gelukkig is er een teken van hoop. Reinder Rustema, docent aan de Universiteit van Amsterdam, heeft een petitie overhandigd aan de Tweede Kamercommissie voor Economische Zaken. Eerdere juridische pogingen om de database open te maken hadden weinig succes, omdat die onder het databaserecht valt. 'Een erg succesvolle manier om iets te beschermen', aldus Rustema. Hij moedigt iedereen aan om alvast de handen uit de mouwen te stropen: 'Registreer je domeinen, bedenk applicaties en bedenk waar jij een toepassing ziet van een opendatabase van postcodes', aldus Rustema.