Commentaar: Antennagate

Apple's ongeslagen serie perfecte productintroducties is ten einde. De iPhone 4 'death grip' in feiten en de perceptie.

Afgelopen vrijdag gaf Apple in de persoon van directeur Steve Jobs een persconferentie met een officiële reactie op wat 'Antennagate' is gedoopt. Het ontwerp van de nieuwe iPhone 4 vertoont een zwakke plek: de antennes die rondom de body van het toestel zijn geplaatst blijken gevoelig voor een al te ferme grip, vooral wanneer je hand twee antennes door geleiding verbindt. Het gevolg is slechtere ontvangst, waardoor op plekken waar het bereik al zwak is gesprekken kunnen wegvallen of überhaupt geen gesprek tot stand kan worden gebracht.

Op het eerste oog misschien een storm in een glas water, maar we hebben het hier over een toestel dat volgens Apple bij de introductie in 2007 een revolutie teweeg zou brengen in de mobiele markt. Een boude bewering maar Jobs kreeg gelijk. Zo is Nokia de iPhone na drie jaar nog steeds niet te boven. De eerste iPhone was niet de smartphone met de beste specs maar blonk vooral uit in gebruiksgemak, net zoals de iPod in 2001 op papier niet de beste mp3-speler was maar mensen opnieuw verliefd liet worden op hun muziek.

Het touchscreen van de iPhone werkte magisch en mensen begonnen voor het eerst echt van mobiel internet gebruik te maken. Het tweede model een jaar later, de iPhone 3G, bracht veelgewenste verbeteringen en introduceerde weer een game changer, de App Store. Vorig jaar volgde de iPhone 3GS: hetzelfde ontwerp als de 3G maar weer iets beter en vooral sneller. De iPhone van dit jaar, de '4', brengt opnieuw verbeteringen, zoals een nog scherper display, een nog snellere chip en een extra camera voor videobellen.

Het ontwerp van de iPhone 4 werd gepresenteerd als state of the art industriële vormgeving. Opvallend detail waar Jobs maar wat trots op was: de antennes die extern als omlijsting op het toestel zijn geplaatst. De linkerrand is de antenne voor Bluetooth, wifi en GPS, de rechter voor GSM en UMTS. Was nog nooit eerder gedaan met smartphones. We weten nu waarom.

Jobs reageerde vrijdag weliswaar met een mea culpa maar ook met cijfers en eigen tests die aangeven dat vrijwel elke smartphone last heeft van een 'death grip' en dat het aantal klachten over de drie miljoen iPhones 4 die in drie weken zijn verkocht marginaal zijn. Met andere woorden: Antennagate is overdreven en onterecht. Die paar mensen die er daadwerkelijk last van hebben krijgen een gratis iPhone Bumper, het stootrandje a dertig dollar oorspronkelijk bedoeld voor extra bescherming dat als bijkomend voordeel het effect van de death grip opheft.

Tot zover de feiten, die in het beste geval slechts de helft van het verhaal vertellen. De perceptie van Apple heeft namelijk een deuk opgelopen. Allereerst door het simpele feit dat de nieuwe iPhone in sommige gevallen een stootrandje nodig heeft om optimaal te presteren. Dat zijn we niet gewend van een bedrijf dat een van de beste reputaties heeft in de industrie en er prat op gaat superieure producten te maken; een lapmiddel Apple-onwaardig.

Daarnaast heeft Apple geblunderd in de communicatie. Aanvankelijk wuifde Jobs de ontvangstproblemen weg met een nonchalant 'dan moet je het toestel anders vasthouden'. De persconferentie vervolgens afgelopen vrijdag begon goed met een integer verhaal. Jobs gaf toe dat er een fout is gemaakt: we zijn niet perfect, shoot me. Vervolgens kwamen de cijfers die moesten aantonen hoe marginaal - hij zei nog net niet verwaarloosbaar - het antenneprobleem toch eigenlijk is. Daar werd het al wat betweterig.

Daarna toonde hij video's van concurrerende smartphones, zoals de Blackberry Bold 9700 en Samsung Omnia II, die eenzelfde euvel vertoonden bij een ferme grip. Daar ging Jobs naar mijn idee over de schreef. Hij had er slimmer aan gedaan te zeggen dat meer smartphones er last van hebben en dat mensen dat zelf kunnen testen - zelfs de 3GS heeft er last van ontdekte ik zelf. Hij had geen namen moeten noemen. Nu kwam hij onsportief over. Hij had het probleem en de oplossing bij zichzelf moeten houden.

Daarmee heeft de persconferentie onbedoeld averechts uitgepakt. Apple wordt door velen als een arrogant merk beschouwd. Niet ontoevallig waren dat in het verleden met name Windows-gebruikers die reageerden op het superioriteitsgevoel van de Macintosh-gebruikers. Die geschiedenis herhaalt zich bij de iPhone, al zijn het daar vooral Android- of beter gezegd niet-iPhone-gebruikers. En die kunnen nu allemaal hun gram halen. Apple heeft gefaald, haha!

Ik zie vooral een bedrijf dat jaren lang de underdog was met prachtige producten. Die maken ze nog steeds, maar Apple is tegenwoordig weer een grote speler, vooral op mobiel gebied. Dan wordt er scherper op je gelet en wordt elke foutje of blunder breed uitgemeten. It's all in the game. Met de iPhone 4 zit het Apple overigens niet mee: eerst het 'gestolen' prototype en nu de Antennagate. Iemand bij Microsoft noemde de iPhone 4 Apple's Vista. Zo'n gevoel voor zelfrelativering zou Apple ook goed staan.

De iPhone 4 is vanaf 30 juli te koop in Nederland, onze Uitpakparty volgt zo spoedig mogelijk.