Commentaar: Microsoft mobiel
Gaat Microsoft met Nokia's telefonietak zijn mobiele achterstand goedmaken? De overname markeert in elk geval het einde van het pc-tijdperk.
Microsoft neemt de telefonietak van Nokia over. Voor de prijs van pak 'm beet vijf Instagrams. De overname past in een koerswijziging bij Microsoft waarin het gelijke tred probeert te houden met een aardverschuiving in ict: de overgang van het pc naar het post-pc tijdperk. Die is ingezet met de komst van smartphones begin deze eeuw. Tablets versnelden de ontwikkeling. Er worden nog wel computers verkocht, vooral laptops, maar de mobiele markt is groter en belangrijker, heeft nog groeipotentie.
Even de voorgeschiedenis. Microsoft was in de jaren tachtig van de vorige eeuw de koning van de personal computer. Die heerschappij bereikte mid jaren negentig zijn hoogtepunt met de introductie van Windows 95. Twee nieuwe revoluties waren toen echter al ingezet: de komst van internet en van de mobiele telefoon. Internet werd niet serieus genomen door Microsoft, totdat webbrowser Netscape naar de beurs ging en de internethype losbarstte. Microsoft haalde bakzeil en zette zijn troefkaart Windows in om iedereen aan Internet Explorer te krijgen. De grote winnaar van internet werd echter zoekmachine Google, het eerste bedrijf dat een businessmodel ontdekte waarmee op internet geld kon worden verdiend. Aan het mobiele front groeide het Finse Nokia uit tot wereldwijde marktleider met uitstekende dumbphones voorzien van batterijen die weken meegingen.
Vervolgens vonden er convergenties plaats. Na de millenniumwisseling arriveerde de smartphone, een hybride tussen een pc en een mobiele telefoon. Het publiek wilde dat die smartphone net als hun computer ook online kon. De iPhone van Apple in 2007 deed alles op z'n plek vallen. Google volgde snel met het Android platform voor smartphones, met Samsung inmiddels als belangrijkste afnemer. Waarmee we weer in het hier en nu zijn beland. Het post-pc tijdperk wordt gedomineerd door de 'Fab Four' die op diverse fronten actief zijn: Apple, Google, Facebook en Amazon. Geen Microsoft dus in dat rijtje. Dat doet zeer in Redmond.
Microsoft heeft nog steeds Windows in handen, al heeft dat veel van zijn glans verloren. Het zit ook aan de speeltafel in onze woonkamers met de Xbox. Op elk ander terrein is het een volger met een achterstand. Bij mobiel in het bijzonder was het bedrijf zwak. De inhaalslag begon met Windows Phone 7. Voor het mobiele platform waren echter weinig gegadigden. Apple heeft al zijn iOS, Samsung, HTC en LG gaan liever voor Android, en smartphonepionier Blackberry is op sterven na dood. Blijft Nokia over. De twee vonden elkaar in 2011, toen een voormalig Microsoft-topman, Stephen Elop, aan het roer kwam te staan bij Nokia en de Finnen hun Symbian platform inruilden voor Windows Phone. Nokia werd met zijn fraaie Lumia-lijn hofleverancier van Windows Phones. Microsoft bracht desktop en mobiel nader tot elkaar met Windows 8 en Windows Phone 8. Het is momenteel nummer 3 in de mobiele markt.
De samenwerking met Nokia is een overname geworden, want Microsoft moet doorzetten. Niets doen is geen optie, dan is de strijd tegen Apple en Google bij voorbaat verloren. Apple is in marktaandeel nummer 2 maar verdient meer met mobiel dan welke afzonderlijke speler dan ook. Google is met Android de grootste maar zit met Samsung in zijn maag en heeft daartoe in 2011 de kwijnende Amerikaanse telefoonfabrikant Motorola overgenomen (niet dat we daar al veel van merken). Ze jagen allemaal het lucratieve Apple-model na, waarbij hardware en software naadloos zijn geïntegreerd tot een soepele beleving voor gebruikers die zich als gevolg daarvan verankeren in het platform. Vaste klanten die regelmatig geld uitgeven, daar gaat het uiteindelijk allemaal om.
Kan Microsoft nog een substantieel marktaandeel veroveren met deze overname? Dat wordt erg lastig. Het kan Windows dit keer amper inzetten als breekijzer. Het biedt het publiek bovendien niet wezenlijk iets anders dan Apple en Google. Het marktaandeel van Windows Phone is gegroeid het afgelopen half jaar al lopen de cijfers nogal uiteen; vergelijk bijvoorbeeld Gartner met Kantar. Die groei gaat echter nauwelijks ten koste van de dominantie van Android en iOS. Microsoft en Nokia moeten het vooral hebben van nieuwe smartphone-gebruikers. Mensen die nog niet vast zitten in een bestaand mobiel ecosysteem en vrijuit kunnen kiezen tussen iOS, Android en Windows Phone. Daar valt wel wat te halen voor Microsoft, want die groep is nog best groot. Aan de andere kant, ook smartphone-newbies willen toffe apps en developers staan niet bepaald in de rij voor Windows Phone. Microsoft moet er enorm aan gaan trekken om dat te veranderen, met of zonder Nokia.