Film van de week: Skyfall ***

James Bond is weer boeiend geworden in zijn 23e film. Maar niet zoals je van hem bent gewend.

De feiten vooraf zijn bekend. Skyfall is de 23e Bond film en de derde voor Daniel Craig als 007. De film markeert de vijftigste verjaardag van Ian Flemings gentleman spy op het witte doek. Adele zingt de titelsong in een stijl die doet denken aan Shirley Bassey. En de trailer verklapte al dat Q terugkeert om Bond bij te staan met gerse gadgets. In Bright 48 gaan we uitgebreid in op het fenomeen Bond, hier richt ik me op de film. Om met de deur in huis te vallen: Skyfall is een hele grote film maar niet heel groots.

De film knalt er meteen lekker in met een achtervolging waar drie maanden aan is gewerkt; op motors over de daken van de grote bazaar in Instanboel, stoere auto's die op drukke markten kraampjes overhoop rijden en een prachtig gefilmde slotscene waarin een collega op afstand per ongeluk Bond neerschiet die op een rijdende trein een huurling probeert te overmeesteren. Bond stort daarop tientallen meters in een ravijn en klettert onderaan bewusteloos in een rivier. De val doet denken aan Superman die in Superman Returns als een komeet ter aarde stort, aan Iron Man in The Avengers wanneer hij nog net door de portal valt, en in de verte zelfs aan Felix Baumgartner. Het heeft iets magisch tragisch, een lange val van een roerloos lichaam.

Ik heb bij de persviewing van Skyfall voor het eerst zwart op wit moeten beloven geen spoilers op te schrijven. "Zodat je lezers nog tien euro willen besteden aan een bioscoopkaartje", luidde de toelichting. Overbodige ingreep als je het mij vraagt. Echte spoilers zijn sowieso flauw en los daarvan hebben bioscopen weinig te klagen over bezoek. De aantallen zijn de afgelopen jaren gestegen tot 30 miljoen in 2011. Daarnaast doet Bond het altijd goed in de bioscoop. Ook Skyfall kan ik aanraden, je zult je zeker vermaken. Er zijn echter een paar dingen die me opvielen.

Craig is een uitstekende Bond. Iets minder de gentleman en wat meer de bulldog maar hij past in deze tijd. Er waren na Quantum of Solace kritische geluiden dat James Bond te veel een Jason Bourne was geworden: een nogal fysiek ingestelde, zwijgzame actieheld. De schrijvers, die zich niet langer kunnen beroepen op de werken van Ian Fleming want die zijn op, hebben zich die kritiek ter harte genomen zo lijkt het en zijn gaan sleutelen. Het eindresultaat in Skyfall is van wisselend niveau. De film wil zowel eer doen aan de geschiedenis van Bond als er afscheid van nemen. Zo voelen de Bond girls als een ongeinspireerd verplicht nummertje en is het aantal gadgets uiterst beperkt. De Aston Martin DB5 daarentegen, die wordt opgevoerd als knipoog naar het verleden, steelt gewoon weer de show.

De schrijvers hebben van de nood een deugd gemaakt en de strijd tussen oud en nieuw als leitmotiv gebruikt in Skyfall. Na die scene op de spoorbrug wordt Bond in de film officieel doodverklaard. Hij keert natuurlijk terug maar is compleet uit vorm. Er wordt openlijk getwijfeld of hij nog in actie moet komen. Hij zou te oud zijn. Veldwerk en spionnen hebben bovendien plaatsgemaakt voor cyberattacks en hackers. 007 en M bewijzen uiteraard het tegendeel, waarmee de schrijvers tegen de buitenwacht lijken te willen zeggen dat Bond nog lang niet dood is. Het maakt echter dat de film wat zelfingekeerd is.

Hoewel Bond in actie komt in Instanboel, Shanghai en Macau is Skyfall vooral een thuiswedstrijd. Het verhaal speelt zich grotendeels op het Britse eiland af, in het bijzonder in Londen, in en om het hoofdkwartier van MI6 zelfs. Eveneens a-typisch is dat we in Skyfall veel meer dan gewoonlijk meekrijgen over Bond zelf, een wees van Schotse komaf. Het slot van de film speelt zich ook daar af, in zijn oude ouderlijk huis in de hooglanden. Prachtige shots zitten daar tussen, die zullen het toerisme daar vast doen aantrekken. Lang verhaal kort, Bond is menselijker gemaakt. Kwetsbaarder. Het maakt Bond boeiender.

Regisseur Sam Mendes streefde naar verluidt naar het niveau van Christopher Nolans Batman reboottrilogie. Dat haalt hij niet. Bonds herstart begon met Craig in Casino Royale en is in Skyfall nog steeds niet afgerond. Gelukkig zijn de volgende twee Bond films al aangekondigd. Skyfall verschijnt 31 oktober in de bioscoop.

Beoordeling: ***

(* = fail ** = jammer *** = not bad **** = aanrader ***** = classic)