Interview: online filmverhuurder Ximon

Ximon.nl streamt oude Nederlandse films. Voor oude tv-series ligt het omroepbestuur nog dwars. Een interview met betrokkenen.

Donderdag ging Ximon.nl van start met de verhuur van streams van Nederlandse films, series en documentaires. Ximon is een initiatief van de Nederlandse Vereniging van Speelfilmproducenten (NVS), het EYE Film Instituut Nederland en het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid. Het nationale digitaliseringsproject Beelden voor de Toekomst draagt ook bij.

Kijken kost tussen de 1 en 5 euro per stream. Binnen een jaar komt 1500 uur aan materiaal op de site te staan. Ximon is een non-profit organisatie, die een groot deel van de inkomsten uitkeert aan makers en rechthebbenden. Bright sprak met Petra Goedings van de NVS, Michael Spendel van Beeld en Geluid en Ximons marketingmanager Joost de Wit.

Waarom staat er nog 'beta' bij het Ximon-logo?
Spendel: 'Er zitten nog een aantal schoonheidsfoutjes in de site, maar we hadden geen zin om langer te wachten.'

Digitalisering van oud filmmateriaal is een dure klus, hoe doen jullie dat?
Goedings: 'Ons initiatief loopt gelijk op met het project Beelden voor de Toekomst waarbij hoogwaardige digitalisering van Nederland beeldmateriaal vanuit het Rijk is gefinancierd. Alles wordt in Motion JPEG 2000 gedigitaliseerd. Dat is een duur proces. Het filminstituut zorgt in sommige gevallen voor restauratie van de beelden.'

Kostte het regelen van de rechten meer tijd dan het digitaliseren?
Goedings: 'Hoe ouder het werk, hoe lastiger het regelen van rechten is. Het is een hele klus uit te zoeken wie er nog rechten heeft. Maar ook het digitaliseren is niet altijd even gemakkelijk, zeker niet bij heel oud materiaal.'

Waarom staan er geen nieuwe films op de site?
De Wit: 'Er zit altijd tijd tussen een bioscoopvertoning, een release op dvd of voor de videotheken. Pas daarna is een film aan de beurt voor video on demand. Dat bepalen filmproducenten zelf zo.'

Waarom staan er weinig tv-series op?
Spendel: 'Op een aantal series zijn de rechten vrij, zoals die van de RVD en Bert Haanstra. Dat geldt ook voor Sil de Strandjutter en Peppi & Kokki, die binnen een maand online staan. Andere tv-series kunnen we nu nog niet leveren, omdat de Raad van Bestuur van de Publieke Omroep daar nog geen toestemming voor heeft gegeven.'

Volgens de Raad van Bestuur van de NPO zou het streamen van oude tv-series via Ximon in strijd zijn met de regels over nevenactiviteiten van de publieke omroep. Wat nu?
Spendel: 'Omroepen zelf zijn het daar niet mee eens. Zij zien ook wel dat de dvd-markt afneemt en willen graag meedoen. Ook het Commissariaat voor de Media en het Ministerie van OC&W zijn voorstander. Er is beroep aangetekend. Binnen enkele weken doet de Raad van Bestuur van de NPO weer uitspraak. Laten we hopen dat het goed komt. Producenten en omroepen staan klaar. We hebben duizenden uren beschikbaar, maar we wachten op toestemming.'

Oude commerciële series zijn niet mogelijk?
Spendel: 'Nee, als Beeld en Geluid krijgen wij alleen geld voor archivering van de publieke omroep, met uitzondering van twee weken per jaar als we de commerciële tv vastleggen om een goed tijdsbeeld te krijgen.'


Ober van Alex van Warmerdam uit 2006

Wat is het voordeel voor de filmproducenten?
Goedings: 'Nadat een film in de bioscoop of tv te zien is geweest en op dvd is uitgekomen, verdwijnt hij. Dat is heel jammer. Filmmakers kunnen hem nu zelf online aanbieden in hoge kwaliteit en zo nog inkomsten blijven ontvangen. Daarnaast is het fijn dat filmmakers nu ook naar hun materiaal kunnen verwijzen. Ze kunnen linken vanaf social media en nieuwe groepen fans aanboren. Filmmakers kunnen nu eindelijk zien hoe mensen op hun werk reageren. Bij elke film is een reactiemogelijkheid. Ze kunnen fans aan zich binden en wellicht die interesse gebruiken bij het financieren van nieuwe films.'

Hoeveel geld gaat naar de rechthebbenden?
Spendel: 'Zo'n 65 procent gaat naar alle rechthebbenden, de rest zit in kosten voor digitaliseren en opzetten van het platform. De afspraken met rechtenorganisaties als Buma/Stemra gingen soepel. Het is vrij uniek dat de samenwerking tussen alle partijen zo goed is gegaan.'

Is er al iets in HD te zien?
De Wit: 'Het HD-aanbod moet nog op gang komen. Er is al iets in HD te zien, zoals Dorp aan de Rivier en een testfilmpje.

Komt er ook een downloadoptie?
De Wit: 'Daar werken we wel aan. Rechthebbenden moeten hiervoor apart toestemming geven.'

Komen er ook apps?
De Wit: 'Ja, het is de bedoeling apps te bouwen voor tablets en smartphones. Over 3 tot 6 maanden lanceren we als eerste een iPad-app. Daarna kijken we verder.'

Waarom streamen jullie in Silverlight en niet in Flash?
De Wit: 'De sitebouwers gaven aan het beste te kunnen bouwen in Silverlight. Dit is ook iets goedkoper. Toegegeven, het is misschien geen ideale oplossing.'

Komt het Ximon-materiaal ook beschikbaar voor digitale tv-aanbieders als UPC en Ziggo?
De Wit: 'Daar praten we wel met dergelijke partijen over, maar die gesprekken zijn nog niet in een vergevorderd stadium.'


Wan Pipel, de eerste Suri-film na de onafhankelijkheid van Suriname

Kunnen jonge filmmakers met eigen producties ook op Ximon terecht?
Goedings: 'Ja, iedere Nederlander met een film van voldoende kwaliteit kan Ximon ons terecht. Je hoeft niet per se lid van onze vereniging te zijn.'

Hoe gaat de promotie van de films straks?
Goedings: 'Site-eigenaren kunnen uiteindelijk eigen filmwinkeltjes openen op hun eigen site. Ze geven aan wat ze goede films vinden en krijgen commissie als bezoekers doorklikken en een van de films huren.'

Hoe staan filmmakers eigenlijk in het algemeen ten opzichte van het downloadverbod?
Goedings: 'We moeten het legale aanbod groter maken. Pas dan zullen genoeg mensen wel willen betalen. Ze begrijpen wel dat illegaal niet lekker is en dat je er meer tijd aan kwijt bent en risico op virussen loopt. Dat terwijl het bij Ximon direct beschikbaar is en niet heel veel kost. Mobiele apps koopt toch iedereen ook massaal in de App Store?'

Waarom staan er ook een aantal buitenlandse films op Ximon?
De Wit: 'Zo'n 15 procent van het huidige aanbod bestaat uit buitenlandse films. Hierbij concentreren wij ons met name op het kwaliteitssegment, dus arthouse en documentaire. Om uiteindelijk een aanbod te hebben dat voor het overgrote deel van de liefhebbers altijd interessant is, is naar onze mening meer dan alleen Nederlandse content noodzakelijk. We willen ook content gaan uitwisselen met andere, vergelijkbare filmsites. Zo komen Vlaamse films uiteindelijk ook beschikbaar op Ximon, net als Spaanse films.'

Goedings: 'De droom is uiteindelijk een grote Europese filmbibliotheek. Ximon zou ook nieuwe vertalingen voor ondertitels kunnen regelen, zodat Nederlandse films ineens op allerlei plekken ter wereld worden bekeken.'