Ubuntu voor smartphones gepresenteerd

De mobiele versie van opensource systeem Ubuntu krijgt een minimalistische interface, te bedienen met tal van nieuwe gebaren.  

Ubuntu is al jaren een van de meest succesvolle en gebruiksvriendelijke Linux-besturingssystemen voor de pc. Nu komt het platform ook naar smartphones, op een manier die we nog niet eerder zagen. Ubuntu-ontwikkelaar Canonical verbaasde zich naar eigen zeggen over de grote verschillen tussen de interfaces op smartphones en pc's met software van dezelfde fabrikant. Met hun mobiele versie van Ubuntu zijn ze dicht bij de Ubuntu-ervaring van de pc gebleven.

Dat hebben de ontwikkelaars gedaan door flink wat gestures te gebruiken. De basisgebaren hebben allemaal te maken met de randen van het scherm. Maar je begint op het lockscreen, of 'welcome screen', zoals Ubuntu het heeft genoemd. Daarop zie een fraai vormgeven weergave van allemaal statistieken die op jouw als gebruiker slaan. Naast het aantal ontvangen berichten en gemiste oproepen zie je ook hoe ver je bijvoorbeeld al gelopen hebt, of hoe lang je nog kunt telefoneren.

Toegang tot je telefoon krijg je vanuit dat welkomstscherm door vanaf de rechter of linkerrand over het scherm te vegen. Verschillende gebaren hebben bij Ubuntu verschillende resultaten. Veeg je kort vanaf de linkerrand, krijg je een dock met je favoriete apps te zien. Je kunt je duim na die korte swipe op het beeld houden, naar de juiste app scrollen en loslaten om de app te openen.

Met een veeg vanaf de linkerrand over het hele scherm, open je een scherm met alle apps die je op dat moment open hebt. Een veeg vanaf de rechterrand op het welkomstscherm brengt je naar het homescreen. Maak je vanaf daar of vanuit een app nog eens hetzelfde gebaar, open je de laatst gebruikte app, nog eens en de app daarvoor etc. De knoppen van iedere app haal je makkelijk tevoorschijn door vanaf onder in beeld te vegen; standaard toont een app zoveel mogelijk content, zo min mogelijk interface.

Swipes vanaf de bovenrand toveren een berichtencentrum à la Android en iOS tevoorschijn. Maar veeg je vanaf een van de icoontjes in de menubalk, bijvoorbeeld wifi, krijg je direct een scherm met wifi-instellingen te zien. Op die manier is Ubuntu behoorlijk onderscheidend van Android en iPhone, waar in de vorm van fysieke of softwarematige knoppen altijd nog wel een hint aanwezig is.

Dat maakt dat het systeem erg fraai oogt: geen pixel van het scherm wordt bezet door interface. Maar het maakt ook dat je gebaren zult moeten leren, als sneltoetsen op het toetsenbord van je computer. Ook bij sneltoetsen is navigeren snel als je ze eenmaal kent. Ik vraag me af hoe Ubuntu hun besturing aan de gemiddelde gebruiker gaat uitleggen.

Een andere bijzonderheid van Ubuntu voor smartphones is de zoekoptie. Die kun je in iedere app zowel typend als sprekend gebruiken. Het doorzoekt tegelijk je systeem, internet en de app die je draait. Ubuntu gaf zelf een voorbeeld: medewerkers spraken 'sepia' uit in een foto-app. Naast resultaten op het web kwam ook het sepia-filter van de app tevoorschijn. Heel slim.

Ubuntu voor smartphones ondersteunt naast native-apps ook html5 web-apps. De ontwikkelaar heeft zelf al native apps voor Facebook, Twitter, Google Maps, Gmail en Spotify gemaakt. Canonical moet nog overeenkomsten met fabrikanten sluiten die toestellen met Ubuntu-ondersteuning willen gaan maken. Op het gebied van desktops deed Canonical eerder hetzelfde; Dell, Lenovo, IBM en HP maken allemaal al 'Ubuntu certified' hardware. De ontwikkelaar verwacht de eerste Ubuntu-telefoons begin volgend jaar in de winkel, 2014 dus.

Wel komt er binnen een paar weken een versie beschikbaar die op de Galaxy Nexus draait. Die versie is echter vooral bedoeld voor ontwikkelaars en liefhebbers; het systeem draait nog verre van soepel. Omdat deze versie van Ubuntu rond de Android-kernel is gebouwd, zou het systeem volgens de makers met minimale aanpassingen op bestaande Android-hardware draaien.

Ook erg tof: Ubuntu wil dat je telefoons met de nieuwe software ook als relatief volwaardige computer kan gebruiken. Steek je het toestel in een dock naast een beeldscherm, dan krijg je de vertrouwde Ubuntu desktop-interface. Het toestel kan, afhankelijk van hoe krachtig de hardware is, al het werk zelf doen of fungeren als 'thin client'. In dat geval doet een server elders het zware werk. Naast Ubuntu zou je dan bijvoorbeeld ook, virtueel, Windows-applicaties kunnen gebruiken.