Luister naar het DNA van je moeder
De DNA modulator van Marleen Maathuis zet menselijke biodata om in muziek. Hoe klinkt jouw DNA?
DNA is een ingewikkeld ding dat tenzij je een lab-rat bent niet zichtbaar is. Marleen Maathuis studeert aan de AKV St. Joost in Breda af met een DNA modulator. Daarmee maakt ze van DNA iets wat we wel kunnen ervaren: muziek.
Iedereen heeft een muzikale compositie in zijn lichaam zitten die beluisterbaar kan worden gemaakt. "Het mitochondriale DNA-profiel is heel statistisch weergegeven en zo complex dat wanneer je het bekijkt je er niet meer uit kan halen dan een enorm lange opeenvolging van letters. Ik heb deze complexe DNA-code weten om te zetten naar een visueel begrijpelijk beeld."
De DNA modulator zet de DNA-sequentie om in tonen die vervolgens als een gatenpatroon op een draaiende schijf uitgestanst zijn. Als in een futuristisch draaiorgel draait de DNA elpee langzaam rond waarbij de lichtpunten de geluidstonen hoorbaar maken. Door het luisteren naar de geluidscompositie, luister je feitelijk naar het DNA van een persoon. Om precies te zijn naar het genetisch materiaal van Maathuis' onverwacht overleden moeder.
Marleen Maathuis gebruikt de nieuwste technologische ontwikkelingen maar heeft eigenlijk een haat/liefde verhouding met diezelfde technologie die de wereld steeds meer lijkt op te slokken. "In mijn scriptie kwam ik tot de conclusie dat in de toekomstige mogelijkheid om ons brein te uploaden en het digitaliseren van de mens, de humaniteit en het unieke van de mens mogelijk in gevaar komt." De mens raakt verslaafd aan apps en apparaten en dreigt volgens Maathuis belangrijke eigen functies te verliezen. "Zijn wij nog wel mens te noemen wanneer de technologie steeds meer van onze menselijke functies en aspecten overneemt?" Gedreven door deze constatering zoekt ze naar manieren om de technologie te humaniseren en in te zetten op een manier die de mens verrijkt.
Over het belang van kunst is Maathuis duidelijk: "Met mijn werk probeer ik de scheidslijn tussen wetenschap/kennis en het gewone hedendaagse leven/de gewone mensen zoals jij en ik te vervagen. Wetenschap is vaak niet toegankelijk voor mensen die er niet voor hebben gestudeerd. Daarom denk ik dat kunstenaars zeker wel functioneel zijn in de samenleving, wij zijn de tussenschakel tussen het gewone wereld en de bijzondere wereld van wetenschap (in welke vorm dan ook). Ik wil mezelf ook niet graag kunstenaar noemen, eerder iemand die bruggen slaat tussen deze twee werelden. Zo hoop ik die vormen van kennis inzichtelijker maken voor andere mensen die daar geen toegang tot hebben en hopelijk hier mee hun wereld te verrijken."
Mooiste reactie tijdens de afstudeerexpo? "Er was een moeder met haar zoontje komen kijken. Het jongetje heeft zeker 10 minuten stil naar de DNA Modulator staan kijken. Later vertelde de moeder dat zij dit nog nooit mee gemaakt had, want haar zoon had ADHD."
De DNA modulator blijkt een snaar te raken. Maathuis is genomineerd voor de GOGBOT Young Blood Award 2013, Kunstprijs Binnenmaas (met expo tot 18 oktober in Gemeentehuis Binnenmaas) en is door Het Nieuwe Instituut gekozen tot een van de HOT100 e-cultuurtalenten van dit jaar. Tijdens TodaysArt in Den Haag op 27 en 28 september onderscheidt Het Nieuwe Instituut deze HOT100 in een show en verschijnt voor de zevende keer het jaarlijkse HOT100-talentenboek.
Maathuis maakte eerder werken met het uitlezen van hersenactiviteit en huidweerstand. Ze wil The DNA Modulator verder ontwikkelen zodat het een nieuwe manier wordt om overledenen te herinneren.