Zo wordt de zuivelsector steeds duurzamer

In de zuivelsector is steeds meer aandacht voor duurzaamheid. Slimme technieken worden toegepast om dieren gezonder te houden en het milieu minder te belasten.

Klimaatneutrale ontwikkeling, verbetering van het dierenwelzijn, behoud van weidegang en het milieu ontzien. Dat zijn de belangrijkste doelen van de Duurzame Zuivelketen, het gezamenlijke initiatief van de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) en LTO Nederland, die het gros van de 18.000 Nederlandse melkveehouders vertegenwoordigen.

De afgelopen jaren heeft de sector grote stappen gezet om het welzijn van koeien te verbeteren. Bijvoorbeeld met grotere, lichtere stallen, meer loopruimte, zachte ligplaatsen en betere ventilatie. Bovendien is het antibioticagebruik de afgelopen tijd met maar liefst 48 procent afgenomen. Boeren zijn continu op zoek naar nieuwe oplossingen om het zowel op economisch als milieugebied beter te doen. De uitstoot van broeikasgassen moet namelijk omlaag en de omgang met mest moet nog verantwoordelijker.

Robots in de stal

Om het dierenwelzijn te verbeteren, wordt steeds vaker gekeken naar technische innovaties. Zo zijn er al melkveehouders die robotica inzetten. Ze gebruiken aanduwrobots die ervoor zorgen dat koeien altijd bij het hooi kunnen, en mestvegers die stallen schoonhouden. De belangrijkste innovatie is de slimme melkrobot, die koeien zelf het moment laat kiezen om gemolken te worden. De robot herkent welke koe klaar staat en hoe haar uiers eruit zien, zodat hij precies weet waar hij de spenen moet pakken.

Gemiddeld geeft een koe 25 liter melk per dag. Door de dieren uit te rusten met een halsband met ingebouwde sensor, kan de boer in de gaten houden hoe het met ze gaat. Geeft de koe genoeg melk en wordt ze niet te vaak gemolken? De melkrobot houdt alles bij. Op basis van de beschikbare gegevens uit de sensor kan hij de ziektekans per koe berekenen en aangeven welke koeien extra aandacht nodig hebben. Met die inzichten kan de boer makkelijker de gezondheid van zijn koeien in de gaten houden en op tijd actie ondernemen om ziektes te voorkomen. Goed voor de koe én de boer. 

Energie

Ook op andere vlakken wordt geïnnoveerd. 16 procent van de melkveebedrijven beschikt bijvoorbeeld al over zonnepanelen voor klimaatneutrale energieopwekking. Meer dan driekwart van de melkveehouders past daarnaast energiebesparende maatregelen toe, zoals voorkoelers, frequentieregelaars en hoogfrequente verlichting.

Daarnaast hebben alle Nederlandse zuivelbedrijven toegang tot de Energiescan, een online tool om te checken hoeveel energie het bedrijf verbruikt. Met de tool kan de boer zijn resultaten vergelijken met zijn collega’s en zien op welke punten winst valt te behalen. Met wat technische aanpassingen kan hij de warmte die vrijkomt bij het koelen van melk gebruiken om warm water te maken.

Voeding

De zuivelsector blijft zich ontwikkelen binnen de milieugrenzen die de Europese Unie stelt. Dat betekent ook dat er kritisch wordt gekeken naar de samenstelling van het voer dat de koe binnenkrijgt. Een duurzame koe start immers met goede voeding. Diervoederbedrijven voegen daarom minder fosfor toe aan het voer om de fosfaatuitstoot van koeien te verminderen. De mest die koeien produceren bevat fosfaat die deels in de bodem en het grondwater terecht komt, wat schadelijk voor het milieu is.

De technologische ontwikkelingen gaan zo snel dat er voortdurend nieuwe kansen zijn. De concurrentiepositie van Nederland als zuivelland is ook in het geding als er niet snel wordt ingespeeld op die kansen. Wil je meer weten over de initiatieven van de zuivelsector? Neem dan een kijkje op de website van de Duurzame Zuivelketen.

Bright Cow Hackathon

Tijdens het techfest Bright Day (18 en 19 november) vond ook de eerste Bright Cow Hackathon plaats. Tijdens deze hackwedstrijd gingen hackers, datawetenschappers en ontwerpers op zoek naar creatieve en innovatieve oplossingen die de zuivelsector nog duurzamer maken. Deelnemers gebruikten hiervoor allerlei technologieën, sensoren en datasets die bijvoorbeeld inzicht geven in de melkproductie en gezondheid van koeien.

Het team Cow to Wow werd met zijn zelflerende app de winnaar van de hackathon, waarmee het 2000 euro won. Het team bedacht een zelflerende app die alle automatische systemen op de boerderij kan koppelen om er voor de boer relevante informatie uit te halen. De app brengt meerdere bestaande technologieën die op een boerderij aanwezig zijn, zoals een melkrobot, mestrobot, voedingssystemen, samen in één overzichtelijk dashboard op de smartphone van de boer. Dat dashboard kunnen boeren volledig personaliseren zodat het hen echt in staat stelt om op ieder moment cruciale beslissingen te nemen.

Het team gaat in samenwerking met Duurzame Zuivelketen onderzoeken hoe de bedachte oplossing in de praktijk toegepast kan worden.

Livestreams vanaf de Cow Hackathon

In samenwerking met de Duurzame Zuivelketen