Special: Rotterdam Designprijs

Eindhoven heeft de Dutch Design Week, Rotterdam zijn eigen designprijs. De 12 genomineerden variëren van bakker tot infographicmakers.

Vrijdagavond werden de genomineerden voor de Rotterdam designprijs bekend gemaakt. De potentiële prijswinnaars lopen uiteen: van bakker tot de maker van de kostuums van de Black Eyed Peas. Tijdens de opening van de bijbehorende tentoonstelling in het Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam benadrukte artistiek leider Joanna van der Zanden deze verscheidenheid: ‘Wanneer we alles om ons heen beschouwen als vormgegeven, waar houdt design dan op?’.

Waar voorgaande jaren zelf ingestuurd kon worden, waarna een commissie zich over de inzendingen boog, werden dit jaar vijf scouts aangesteld om ontwerpers, opdrachtgevers of design entrepreneurs aan te wijzen die een bijzondere bijdrage hebben geleverd aan de ontwikkeling van Dutch Design. De verschillende visies op vormgeving leverden een diversiteit aan nominaties op. Zo geeft ontwerper en professor Matthijs van Dijk aan dat hij het belangrijk vindt wanneer producten zich in het dagelijks leven hebben bewezen. Curator Sophie Krier richtte zich juist op interessante vormen van ontwerponderzoek en vernieuwende ontwerpprocessen. Ook modevormgever en kunstenaar Aziz Bekkaoui, grafisch ontwerper en winnaar van de designprijs 2009 Joost Grootens en ontwerpduo Ginette Blom & Jacqueline Moors selecteerden ieder drie favorieten.

In februari kiest een internationale jury één winnaar, maar ook het publiek mag zijn stem uitbrengen voor de nieuwe Premsela Publieksprijs. Dat kan op de tentoonstelling, op de website of via de speciale designprijs app. Dit zijn de genomineerden op een rij.

Mattijs Munnik – Microscopic Opera, genomineerd door Sophie Krier
Microscopic Opera is een installatie die microscopische organismen zichtbaar maakt en een eigen geluid geeft. De hoofdrol is weggelegd voor een voor het blote oog onzichtbaar wormpje. Het C. Elegans wormpje kan overleven in extreme omstandigheden en wordt daardoor veelvuldig gebruikt in genetisch onderzoek naar bijvoorbeeld de werking van medicijnen. De petrischaal is door de jaren heen de natuurlijke leefomgeving geworden van dit organisme, waar de mens voor god speelt. Iets waar het wormpje zich niet bewust van is, evenals het feit dat hij deel uitmaakt van een opera.

USB-microscopen registreren de kurkendraaier-, twist- en schuifbewegingen van de wormpjes in hun schaal. Speciaal geschreven software zet de bewegingen van de wormpjes om in abstracte sopraan-, bariton- en tenor-operaklanken. Zo ontstaat een samenzang waarmee de toeschouwer zich opeens kan verhouden tot hun leefwereld en die de wereld van de wetenschap op intuïtieve wijze voelbaar maakt.

NRC Media – NRC Handelsblad en NRC Next, genomineerd door Prof. Matthijs van Dijk
Volgens scout Van Dijk bestaat er eigenlijk geen vergankelijker product dan de krant. Het lijkt dan ook een ambiguïteit, vergankelijkheid en kwaliteit. Maar NRC Handelsblad en NRC Next slagen er in hier juist een bijzondere synthese van te maken, ieder op hun eigen manier en met een consequente grafische vormgeving. Beide kranten onderzoeken de toekomstige rol van de gedrukte krant in de samenleving.

Ter gelegenheid van hun nominatie maakte NRC een speciale krant waarin voor een keer niet de inhoud maar de vorm centraal staat. Een krant niet om te lezen, maar om te kijken. Naar de ‘corpsen’ en koppen, de foto’s en graphics, de kolommen, het ritme en kleur. De uitgave, die gratis te krijgen is bij de tentoonstelling, geeft niet alleen inzicht in hoe de krant gemaakt wordt, maar ook in hoe we lezen.

Pieke Bergmans – Light Blubs en inrichting Llove Hotel, genomineerd door Aziz Bekkaoui
De glazen lampen ‘Light Blubs’ lijken impulsief en intuïtief te zijn ontstaan, maar zijn eigenlijk het resultaat van scherpe observaties en gestructureerd experimenteren. Bergmans betitelt ze als ‘besmet met het design virus’ en de lampen lijken wel levende organismen die zich aanpassen aan de ruimte die de ontwerper ze geeft. In een tijdelijk ‘love hotel’ en café in Tokio ging ze de uitdaging aan om een ruimte te maken waar alles en iedereen zich geliefd voelt. Hoe dat er uit ziet? Het bed kruipt tegen de muur op en stoelen en lampen zijn met elkaar verstrengeld.

Waag Society – Open Design, genomineerd door Blom & Moors
Open design is de vormgevingsversie van ‘open source’ waarbij makers hun ontwerpen vrij distribueren en modificaties toestaan. Waag Society is als een spin in het web, met de ontwikkeling van Fablabs en de benodigde spelregels. Met het book Open Design Now geven zij bovendien inzicht in mogelijkheden voor de toekomst. De installatie in de tentoonstelling is al even ‘open’, hier neem je instructables mee voor onder andere een papieren jurk en je eigen restaurant.

Hans Gremmen – diverse fotoboeken en projecten, genomineerd door Joost Grootens
Als er een veld is waar de laatste jaren veel in is veranderd, dan is het fotografie. Grootens weet deze veranderingen en digitalisering te vangen in zijn werk. In de tentoonstelling is onder andere het project ‘The Mother Road’ te zien, een vijfenhalf uur durende film over de Amerikaanse Route 66, geheel samengesteld uit beelden van Google Street View.

Monique van Heist – hellofashion, genomineerd door Sophie Krier
Van Heist lanceerde hellofashion uit onvrede met het razendsnelle modesysteem. Waarom iedere zes maanden helemaal vanuit nul beginnen aan een nieuwe collectie? In plaats daarvan is hellofashion een seizoensoverschrijdende modecollectie, waarbij ontwerpen telkens terugkomen of opnieuw gebruikt kunnen worden. Een onderzoek naar de ideale garderobe.

Philips – MyAmbiance led-lampen, genomineerd door Prof. Matthijs van Dijk
In een missie om de led-lamp tot waardige en geaccepteerde vervanger van de gloeilamp te maken, liet Philips voor de eerste keer de designafdeling meedenken. Het resultaat is een led-lamp die de ervaring geeft van een gloeilamp: direct licht bij aanzetten, dimbaar en verschillende varianten voor verschillende gebruikssituaties. Ook de kleurtemperatuur en lichtrichting komen overeen. Bovendien sluiten de vergelijkbare dimensies en proporties aan bij de huidige infrastructuur van armaturen.

Dimitri Roels – Vlaamsch Broodhuys, genomineerd door Prof. Matthijs van Dijk
Een verrassende naam in een designtentoonstelling is het zeker. Onder het motto ‘niet alles hoeft anders of nieuw te zijn’ nomineerde scout Van Dijk het Vlaamsch Broodhuys voor de kwaliteit en verscheidenheid van het brood dat zij maken. Zoals Dimitri Roels het zegt, bakt hij ‘brood zoals het moet smaken’, in tegenstelling tot het fabrieksbrood waar de supermarkten vol mee liggen. Hoe dat smaakt is te proeven in de tentoonstelling.

Rogier van der Heide – diverse lichtprojecten, genomineerd door Aziz Bekkaoui
Van der Heide past in zijn lichtontwerpen de nieuwste lichttechnologie toe, waarbij de techniek verrassend onopgemerkt blijft. Zoals in de kostuums die hij het afgelopen jaar maakte voor de Black Eyed Peas. De kleding staat tijdens het optreden draadloos in verbinding met de podiumverlichting en het ritme van de muziek, waardoor lichteffecten ontstaan. Ook wordt Van der Heide geprezen voor zijn lichtontwerp voor de Sheikh Zayed Bridge in Abu Dhabi van Zaha Hadid en de installatie ‘Dream Cloud’ voor Swarovsky Crystal Palace. (foto Black Eyed Peas)

Bart Hess – diverse ontwerpen, genomineerd door Aziz Bekkaoui
Over het fascinerende, autonome werk van Bart Hess was al eerder te lezen hier op site en in het magazine. Scout Bekkaoui ziet in Hess de vormgever van de toekomst. Voor de tentoonstelling maakte hij een interactieve installatie. Wanneer je door een buis blaast, morft op een beeldscherm een mutant aan de hand van je blaaskracht. Wat een digitaal effect lijkt te zijn, is eigenlijk een persoon waar een stuk latex overheen is getrokken. Bij de Dutch Design Week won hij de MINI young designer award. (foto STRP Mutants, in collaboration with HEYHEYHEY)

Piet Heen Eek – De Fabriek, genomineerd door Joost Grootens
In de Bright Reports over de Dutch Design Week kwam ‘ie al een aantal keer voorbij: De Fabriek van Piet Hein Eek in het Strijp gebied in Eindhoven. Eek transformeerde een oud fabriekscomplex tot zijn nieuwe productielocatie, showroom en ontmoetingsplek. Volgens scout Grootens is dit voorlopig Eeks ultieme ontwerp.

Jeanne van Heeswijk – Freehouse, genomineerd door Blom & Moors, genomineerd door Blom & Moors
Van Heeswijk ondervond dat de bewoners van de Rotterdamse Afrikaanderwijk in rap tempo hun betrokkenheid met het publieke domein verloren. Met het project Freehouse verbindt ze de aanwezige vaardigheden die aanwezig zijn in de wijk. In drie gemeenschappelijke ateliers produceren buurtbewoners nieuwe producten, zoals voedsel en kleding, en services. Door deze aan te bieden in winkels en op de markt, evenals verschillende activiteiten te organiseren, is de Afrikaandermarkt opnieuw de spil van de wijk.

Catalogtree – de Touchdoc ‘Money & Speed – Inside the Black Box’
Over deze allereerste iPad-documentaire ooit was al eerder te lezen op de site. De docu onderzoekt de technologische oorzaak van de onverklaarbare flash crash die de financiële Amerikaanse markten deed instorten op 6 mei 2010. De technologie achter de datavisualisaties en de interface stellen de gebruiker in staat de informatie zelf te onderzoeken en begrijpen door middel van onder andere real-time data. Catalogtree is hierin een ware pionier. Bij de Dutch Design Week vorige maand won Catalogtree voor hun werk The Golden Eye.

Ester van de Wiel – Eetbaar Landschap, NuHier en Werkplaats Buijtenland, genomineerd door Sophie Krier
Ester van de Wiel geeft nieuwe betekenis aan de rol van ontwerper door zich als initiator en curator op te stellen. Binnen verschillende projecten waarbij het toegankelijk en ervaarbaar maken van het landschap vaak centraal staat, nodigt zij andere ontwerpers en lokale verenigingen uit samen te werken. De collectieve kennis die zo ontstaat, leert ons over het inrichten van onze leefomgeving.

Rietveld Landscape – Vacant NL, ‘where architecture meets ideas’, genomineerd door Blom & Moors
Met deze installatie die op de Architectuurbiënnale van Venetië in 2010 werd getoond, maakte Rietveld Landscape in één oogopslag de hoeveelheid en diversiteit aan leegstaande overheids- en publieke gebouwen zichtbaar. Het is een oproep aan de overheid geen geld te geven, maar ‘sleutels te overhandigen’. Het tijdelijk beschikbaar stellen van deze ruimtes kan volgens Rietveld Landscape creatief ondernemerschap en innovatie stimuleren. (foto Rob 't Hart)

De tentoonstelling is nog tot 12 februari te bezoeken. Op www.designprijs.nl vind je filmpjes van alle genomineerden en breng je je stem uit.

TEKST: Dewi Pinatih