Uitlegparty: DIY Uitgeven

Altijd al een boek willen schrijven? Maar geen uitgever die zich eraan wil wagen? Geen probleem.

Dankzij print-on-demand kan iedereen zijn eigen uitgever worden.

Veel uitgevers waren afgelopen zondag en maandag verzameld in Amsterdam op Manuscripta, zeg maar de Uitmarkt voor boekenwereld. Gevierde en minder gevierde auteurs waren er te bewonderen. Het zelf publiceren van een boek is een aantrekkelijk idee voor elke schrijver. Je hoeft niet bang te zijn dat je idee wordt afgewezen door uitgevers, er hijgen geen nukkige redacteuren in je nek en – nog veel belangrijker - je houdt zelf controle over je werk. Je schrijft niet alleen het boek, je maakt het ook.

Het zelf publiceren van een boek houdt in dat je zelf alles regelt. Van de tekst, tot het ontwerp en de financiën. Er zijn twee wegen die je als ‘self publisher’ kunt bewandelen. Nadat je een manuscript hebt geschreven kun je bijvoorbeeld naar een drukkerij stappen en daar tegen betaling het boek laten vormgeven en drukken. Nadeel is alleen dat de oplage dan al vrij hoog moet zijn, om de kosten per boek laag te houden. En dat is erg risicovol> als je niet zeker weet dat je alle exemplaren zult verkopen. Print-on-demand(POD) is dan een uitkomst. Tegen relatief lage kosten kun je als (amateur)schrijver een boek laten maken dat pas gedrukt wordt nadat iemand het heeft besteld.

Filmpje over hoe een print-on-demand-machine werkt.

Bij POD-aanbieders heb je vrijwel volledige controle over elk aspect van je boek en hoef je geen onverwachte correcties te verwachten. Ook erg prettig: je ontvangt hogere royalty's dan bij een traditionele uitgever. Tussen de 15 en 35 procent, in plaats van tussen 6 en 10. Daar staat echter tegenover dat je zelf opdraait voor de promotie van je boek en daar ook veel tijd in moet steken. De kans is bovendien klein dat je boek ooit een bestseller zal worden. Volgens Marco-Paul Smaal, schrijver van Schrijf Jouw Eigen Boek, zijn er maar weinig boeken die via het POD-systeem zijn gepubliceerd en vaker dan 2000 keer worden verkocht. Als het je droom is een boek uit te geven, laat je je daar natuurlijk niet door weerhouden.

Hoe werkt het?
POD is eigenlijk een digitale printtechniek die in kwaliteit vergelijkbaar is met offsetdruk en het mogelijk maakt om een boek per exemplaar te drukken in plaats van per oplage. Veel academische uitgevers en universiteiten gebruiken POD om bijvoorbeeld oudere boeken beschikbaar te houden of om proefschriften te drukken. POD is namelijk vooral voordeliger voor kleine oplagen, omdat je bijvoorbeeld geen voorraadkosten hebt. Daarnaast kun je binnen enkele dagen het boek wereldwijd in boekvorm beschikbaar hebben.

Er zijn een heleboel POD-aanbieders te vinden op internet. Zij maken je boek in digitale vorm en bieden het vervolgens op hun website aan. Komt er een bestelling, dan wordt het gedrukt en verzonden. Het kost je natuurlijk wel geld, maar verkoop je genoeg boeken dan verdien je je investering terug. En hopelijk maak je ook nog een beetje winst.

Aanbieders
Een bekende POD-aanbieder is Lulu. Daar kun je binnen een paar stappen je eigen boek publiceren. Je start op de website een nieuw project, kiest welke vorm en formaat je boek moet hebben en de site laat je direct zien wat het kost. Een zwart/wit paperback op pocketformaat en 200 pagina’s kost bijvoorbeeld nog geen acht euro. Vervolgens upload je je tekst en de site maakt het bestand printklaar. Tenslotte hoef je alleen een omslag te maken (met standaardafbeeldingen, of een zelf gemaakte plaat) en je bent klaar om je boek uit te geven.

Het boek moet natuurlijk ook worden verkocht. Lulu plaatst je creatie op de Marktplaats waar iedereen het kan aanschaffen (in boek vorm of als e-book). Vervolgens kun je voor 50 euro zelf uitgever worden door een distributiepakket te kopen met ISBN-nummer (internationale identificatiecode) en registratie in de database van (online) winkels, scholen en bibliotheken. Maar de site biedt ook een eigen webwinkel, widgets en informatie over het schrijven van een persbericht. Heb je geen verstand van marketing, dan biedt de site een gratis boek met tips. Ben je in je missie geslaagd en wordt je boek verkocht, dan drukt en verzendt Lulu het product nadat het is besteld, en jij als auteur ontvangt 80 procent van de royalty's bij elke verkoop. (Lees hier meer over de ervaringen van een schrijfster met Lulu.)

Het uitgeven van een boek via Free Musketeers, kost niets volgens de uitgeverij. ‘Wanneer onze uitgeverij een boek accepteert, geven wij het ook uit’, aldus de website. Stuur je een manuscript in, dan beoordeeld de uitgeverij of het geschikt is voor publicatie. Daarbij wordt gekeken naar de verhaallijn, het taalgebruik en of het wettelijk geoorloofd is. Voor inhoudelijke of technische adviezen zul je moeten betalen. Wordt het goedgekeurd, dan verschijnt je boek in de online boekenwinkel. Maar er is wel een addertje onder het gras: zo blijkt dat je eerst tachtig e-mailadressen moet leveren voordat het boek in de verkoop gaat. Dat riekt naar een marketingfuik. Ook wordt op de website geen woord gesproken over royalty's.

Publiceerjeboek.nl, ook van Free Musketeers, stelt geen vragen. Het boek wordt gewoon geproduceerd in opdracht van de schrijver. Standaard wordt je boek in A5-formaat uitgegeven, maar wat dat precies kost wordt op de site niet duidelijk gemaakt. Erg open is Free Musketeers dus niet. Je zult eerst een offerte moeten aanvragen waarna alles verder via e-mail wordt afgehandeld.

Bij Maakmijnboek.nl kun je je boek alleen laten drukken als het een standaard pocketformaat heeft. Daarnaast is de minimale afname tien exemplaren per bestelling. Helemaal ‘on demand’ is het dus niet. Je boek komt niet online te staan zodat klanten het kunnen bestellen, maar je koopt zelf een voorraad in om te verkopen. Heb je het manuscript in PDF-formaat klaar, dan kun je in zes stappen een boek laten maken. Tien boeken van 112 pagina’s, kosten in totaal bijna 370 euro.

Gopher is een van de eerste POD-uitgevers in Nederland en werkt meer op de traditionele manier. Met dat verschil dat het, naar eigen zeggen, meer kansen biedt voor de amateurschrijvers. Stuur je je manuscript in, dan wordt het door Gopher beoordeeld op onder meer taal, stijl en originaliteit. Het wordt dan vervolgens geaccepteerd, teruggestuurd, bewerkt door de redactie (extra kosten!) of geweigerd. Wordt je script aangenomen, dan betaal je 1500 euro aanloopkosten, waarna het manuscript wordt geredigeerd. Tenslotte krijgt het boek een ISBN-nummer, wordt het online verkocht en stuurt Gopher persberichten rond. Je ontvangt 15 procent royalty's per verkocht boek.

Waar je op moet letten
Tik je de woorden ‘zelf publiceren’ in op Google, dan kom je al snel meer dan vijftien Nederlandstalige print-on-demand uitgevers tegen. Deze korte rondgang laat al zien, dat alle uitgevers je boek willen drukken maar ze allemaal verschillende voorwaarden en diensten hebben. De een begeleidt je persoonlijk tijdens het proces en controleert eerst je manuscript, terwijl de ander je helemaal vrij laat. De een zet je werk in een uitgebreide online winkel of stuurt persberichten rond, terwijl de ander vrijwel niets doet.

De nadelen van POD volgens SamProof.

Stel jezelf dus de nodige vragen voordat je aan POD begint. Wil je dat je manuscript wordt gelezen door de uitgever? Hoeveel controle wil je over je eigen werk? Wat zijn de (extra) kosten en hoe hoog zijn de royalty's? En, laat je niet beïnvloeden door de hype. De meeste POD-aanbieders zeggen dat ze de schrijver vrij laten en weinig verplichtingen hebben. Volgens de kleine lettertjes blijken er echter toch veel eisen te worden gesteld. Uiteindelijk gaat het de uitgever ook gewoon om zijn winst.

En magazines?
Je kunt ook zelf magazines uitgeven. Althans, binnenkort. Het Amerikaanse MagCloud is het beste voorbeeld, maar verstuurt nog niet buiten de VS. Je levert een highres pdf aan met de inhoud en MagCloud doet de rest, zelfs het beheren van je abonneebestand. De kosten zijn 20 dollarcent per pagina plus verzendkosten. Een magazine van 100 pagina's, zoals Bright, kost dan 20 dollar per stuk (plus verzendkosten). De prijs die wordt gevraagd aan kopers mag je zelf stellen. Misschien wel een aardig idee om in een hele kleine oplage een magazine voor/over iemand te maken voor zijn of verjaardag in de stijl van Linda, Matthijs, Ruud, Youp en noem ze maar op.

Heb je zelf ervaring met het uitgeven van je eigen boek(en)? Of heb je tips? Laat ze achter in de reacties. Meer ervaringsverhalen vind je op Schrijven Online.