Uitlegparty: Verkoop je Flickr-foto's

Op Flickr verschijnen dagelijks 1 miljoen nieuwe foto's.

Prima alternatief voor stockfoto's dus, zo hebben reclamebureaus en websitemakers ontdekt. Er is dus een markt om je foto's te verkopen.

Op Flickr worden dagelijks meer dan 1 miljoen nieuwe foto's geplaatst. Niet verwonderlijk dat mensen die veel gebruik maken van beelden, zoals websiteontwerpers en communicatiebureau's, Flickr ontdekken als nieuwe bron van materiaal. Maar hoe verkoop je je Flickr-foto?

Via Flickr ontving ik een bericht van een communicatiebureau, met de vraag of ze een van mijn foto's mochten gebruiken in een folder van een bedrijf. En zo ja, wat voor vergoeding ik daarvoor wilde hebben. Het ging om een foto die ik dit voorjaar in opperste verbazing nam toen ik langs de Birckenstock-winkel fietste en een ontzettend lange rij zag staan. Ik remde, maakte binnen een paar seconden een foto met m'n Ixus en zette 'm op Flickr. Geen technisch hoogstandje, gewoon een snel straatbeeld.

Blijkbaar erg gewild die sandalen. Klant eruit, klant erin.

Ruth Leene, grafisch ontwerper bij Hollands Lof, legt uit dat ze juist daarom naar Flickr gaat. 'In mijn beroep maak je ontzettend veel gebruik van stockfoto's, en dat word je op een gegeven moment zat. Ze hebben veelal dezelfde stijl, een zelfde geliktheid. Ik ben op Flickr gaan zoeken omdat je daar foto's vindt die alledaagser zijn.' Veel ervaring heeft Leene nog niet met Flickr. 'Dit is de eerste keer dat ik specifiek voor een klant op zoek ben gegaan naar beelden op Flickr. Bij de klant heb ik dat ook gemeld, met de reden dat daar semi-professionele foto's staan die vaak een verrassender effect hebben. Je hebt ook wel een hoop amateuristische beelden moet ik zeggen. Als ik een goede foto vind, zoek ik meestal verder op die fotograaf.'

Tip: maak geen gelikte stockfoto's, die staan al op honderden andere sites en zijn inwisselbaar.

Dat de foto's op Flickr inderdaad anders zijn dan stockfoto's, kun je eenvoudig testen. Vergelijk de resultaten bij Flickr en iStockfoto maar eens op het woord Valentijnsdag (valentine's day).

Valantijnsdag op Flickr (links, foto van Tristen Pelton) en iStockfoto (rechts).

Op Flickr vind je dus andere foto's, maar niet iedereen ziet in Flickr een goede vervanging voor stockfoto's. Rickert van der Vlies van Dumpzone maakt voor websites meestal gebruik van stockfoto's. 'Ik vind op Flickr wel mooie foto's, maar de meeste zijn niet voorzien van Creative Commons en dan mag je ze niet commercieel gebruiken. Ja, je kan iemand wel gaan mailen of je zijn foto mag gebruiken, maar dat is allemaal zo'n gedoe en kost tijd. Bij een stockfotoclub als Corbis weet je precies wat je voor 120 euro wel of niet met een foto mag doen.'

Tip: let op de Creative Commons-instellingen op Flickr, waarmee je kunt aangeven wat derden wel en niet met je foto mogen doen.

Uit een rondvraag in mijn kennissenkring bleek dat ik niet de enige was die via Flickr werd benaderd voor het gebruik van foto's. Frank Hartman: 'Ik werd benaderd door Schmap.com, een reiswebsite. Ze wilden een foto gebruiken die ik van het Olympisch Stadion in Barcelona had gemaakt.' Hanny Breunese heeft het al vaker meegemaakt. 'De eerste keer werd ik gemaild door een Amerikaans bedrijf dat een foto wilde gebruiken in een folder over kleur. Een van mijn foto's is een keer gebruikt in een boek, en ik werd benaderd door Architects of Air, waarvan ik foto's had gemaakt. Ze maken grote opblaasobjecten die ze bedrukken en waar je doorheen kunt lopen. Hartstikke leuk.'

Een van de populaire foto's van Hanny Breunese.

Met die 1 miljoen foto's waarmee Flickr dagelijks wordt overspoeld, is het de kunst om gevonden te worden. Breunese: 'Ze vinden me gewoon door de goede trefwoorden. Het helpt ook om je foto's aan groepen en pools toe te voegen.' Breunese plaatst een foto in twintig tot dertig pools. Dat kost wat werk, maar in de fotogroepen en pools vind je verzamelingen rondom een thema, dat zijn natuurlijk de ideale plekken als je op zoek bent naar een bepaald beeld. Hoe meer trefwoorden je toevoegt, des te groter de kans dat je foto gevonden wordt. Flickr houdt een maximum aan van 75 tags per foto, dat moet rijkelijk genoeg zijn voor een goede omschrijving. Als je dan toch bezig bent, doe het in het Nederlands en Engels.

Tip: voeg voldoende en duidelijke trefwoorden aan je foto's toe en neem de moeite ze aan groups en pools toe te voegen. Dat vergroot de vindbaarheid.

Gevraagd worden om een foto af te staan is een ding, er een vergoeding voor krijgen is stap twee. En dat blijkt lastiger. 'Schmap maakte gelijk duidelijk dat ze geen budget hadden, maar wel standaard een naamsvermelding bij de foto plaatsten. Dat vond ik ok', zegt Hartman. Ook Breunese heeft er nog niet echt aan verdiend. 'Meestal maken ze gelijk duidelijk dat er geen budget is, en eerlijk gezegd vind ik dat niet zo erg. Ik wil liever die folder of het boek waar mijn foto in is gebruikt.' Agnes Verlinde verkocht enkele foto's aan reisagenten voor hun reisgidsen. 'Die hebben een standaardtarief, dat vaak ook vermeld wordt op hun website, meestal zo'n 50 euro per foto voor eenmalig gebruik. Soms ben je al je auteursrechten kwijt.'

Flickr lijkt dus een goedkope manier om aan beeld te komen, maar volgens Leene is dat niet de belangrijkste reden om naar Flickr te gaan. 'Financiën spelen natuurlijk wel een rol, Flickr is goedkoper dan stockfoto's of zelf een fotograaf op pad sturen. Maar ik ga niet naar Flickr met de bedoeling gratis beeld te zoeken. Iemand mag er wel een vergoeding voor krijgen.' Louis Zaal, directeur van fotopersbureau Hollandse Hoogte, is cynischer. 'In 90 procent van de gevallen is het natuurlijk wel een kwestie van geld. Flickr is natuurlijk erg goedkoop. Voor veel foto's maakt de kwaliteit blijkbaar niet uit. Als ik zelf op Flickr ga kijken, zie ik toch een hoop slechte foto's. De kwaliteit en interessantheid zijn laag.'

Hollandse Hoogte pakt het professioneler aan, bijvoorbeeld bij een concert van Amy Winehouse.

Ik vroeg aan Leene een bedrag van 70 euro voor mijn foto, is dat redelijk? Leene: 'De meeste aanvragen die ik nu heb gedaan, vroegen tussen de 100 en 200 euro. Ik moet nog even met mijn baas overleggen wat een goed bedrag is, en dan krijgt iedereen hetzelfde.' Ook Zaal zou er geld voor vragen. 'Hoeveel? Bij ons betaal je voor een foto tussen de 25 en 5000 euro.' Ondanks het prijsverschil ziet Zaal Flickr niet als concurrent. 'Er komen door sites als Flickr steeds meer beelden de markt op, en ik zie dat onze klanten ze ook plaatsen. Natuurlijk botst Flickr met ons, maar er valt weinig tegen te doen, behalve ons opnieuw te bewijzen. Onze omzet daalt nog niet hoor, foto's van de kwaliteit van Magnum, Thomas Schlijper of Jean-Pierre Jans vind je daar echt niet. Ik zou als reclamebureau ook oppassen, bij de meeste foto's zie je geen 'model release' (waarbij de gefotografeerden toezeggen dat de foto mag worden gebruikt, red.), en dan mag je ze commercieel niet gebruiken. Degene die op de foto staat kan bij publicatie zo naar de rechter gaan.'

Voor foto's als illustratiemateriaal – die niet veel nieuwswaarde hebben – lijken bedragen tussen de 50 en 150 euro redelijk. Stockfotosites rekenen voor foto's bedragen vanaf zo'n 100 euro, afhankelijk van waarvoor je het beeld wilt gebruiken (website of druk), of je een deel van de foto gebruikt of geheel, en of je het exclusieve recht op de foto wilt hebben. Mastercard betaalde een blogger onlangs 150 dollar voor gebruik van een foto voor een online campagne. Is Breunese geen dief van eigen portemonnee? 'Als het nou structureel was, die verdiensten, maar het is incidenteel. Uit mijn omgeving zeggen wel steeds vaker mensen dat ik er geld voor moet vragen. Ik zie wel om me heen dat mensen uiteindelijk hun baan opzeggen en professioneel fotograaf worden.'

In Finland denken ze anders over copyrights. Nokia gebruikte zonder toestemming een foto voor een reclamecampagne.

Een andere kant van de uitdijende fotodatabase op Flickr is dat anderen ongevraagd je foto's downloaden om te gebruiken. Voordeel van Flickr is dat je de site gebruikt als back-up, en er foto's in hoge resolutie opzet. Je kunt instellen wie deze hoge resolutie kunnen zien, en dus downloaden. Alleen vrienden en familie, al je contacten of iedereen. Onlangs berichtte Bright dat Nokia ongevraagd een Flickr-foto van een Nederlander gebruikte in promotiemateriaal voor de nieuwe E65, terwijl hij met een Creative Commons-licentie alleen toestemming had gegeven voor non-commercieel gebruik. Wil je dit voorkomen, dan kun je je foto's beter niet in hoge resolutie online zetten.

Tip: wil je je foto's voor onterecht gebruik beschermen, zet ze dan niet in hoge resolutie online.

Vorig jaar al vertelden de oprichters van Flickr in een interview over een mogelijke uitbreiding van Flickr om het verkopen van foto's te vergemakkelijken. 'Veel mensen kopen foto's van Flickr-gebruikers. Maar mensen moeten die persoon wel kennen en een mail sturen om te onderhandelen over de prijs. Het zou geweldig zijn als Flick dat proces zou vergemakkelijken.' Een jaar later is dat nog niet gebeurd, dus doen we het met deze tips voorlopig gewoon zelf.