30 jaar Windows: een visuele reis door het verleden

Vandaag viert Windows zijn dertigste verjaardag. Het besturingssysteem van Microsoft zag het levenslicht op 20 november 1985.

Niemand kon begin jaren 80 vermoeden dat het besturingssysteem (OS) de wereld zo ingrijpend zou veranderen. Microsoft zocht destijds naar nieuwe vormen van interactie tussen de pc en haar gebruiker. Die vond het bedrijf uiteindelijk met het project ‘Interface Manager’, in feite niet meer dan een grafische schil over MS-DOS dat al bestond. Windows 1.0 leunde zwaar op het gebruik van een muis.

Het resultaat was de eerste grafische interface met vensters, wat direct de naam Windows verklaart. Ondanks de revolutionaire introductie van praktische software voor een breed publiek, denk aan schrijven op het kladblok, tekenen, de kalender en een rekenmachine, werd het OS een faliekante flop.

Het potentieel was enorm maar de uitwerking om te huilen. Nog geen grote applicaties voor bedrijven en computercriticus Erik Sandberg-Diment vergeleek het draaien van Windows 1.0 met “het gieten van stroop op de noordpool.”

Veel beter was opvolger Windows 2.0, die twee jaar later in december 1987 verscheen. Met onder meer het configuratiescherm, multitasking en vensters die elkaar konden overlappen was de tweede versie een stevige stap voorwaarts.

De bekendheid bij het grote publiek kwam pas echt met Windows 3.1. Niet alleen de populariteit van tekstverwerker Word was enorm, ook de introductie van multimedia en natuurlijk het internet brachten ongekende mogelijkheden voor de pc-gebruiker. Ook spelletjes als mijnenveger en het kaartspel patience speelde een rol in de eerste triomf voor Microsoft in 1992.

Het bleek de opmaat naar het Windows zoals we dat nu kennen. Toen Windows 95 uitkwam op 24 augustus 1995 waren de rijen voor elektronicazaken over de hele wereld tientallen meters lang. De taakbalk met zijn geliefde startknop en -menu sprongen het meest in het oog. Een stevig staaltje marketing deed de rest.

Rond het millennium kwam Microsoft met Windows 98 en Windows ME (Millennium Edition). De eerste bracht ons randapparatuur zoals USB en de DVD-lezer, de tweede vooral foutmeldingen en frustraties. Wel een hit werd Windows 2000, dat voor het eerst een speciale versie voor de zakelijke markt had.

Dan wat volgens velen nog altijd de beste Windows-versie aller tijden is: Windows XP uit 2001. Stabiel, overzichtelijk en fijn in gebruik. Consumenten waren dol op XP. Zo zeer dat Microsoft nu nog moeite heeft om gebruikers van het inmiddels stevig verouderde en daarmee onveilige platform te verleiden tot nieuwere versies.

Hoe anders werd opvolger Windows Vista in 2007 ontvangen. In bijna alles de tegenhanger van het geliefde XP, want de gebruiksvriendelijkheid was ver te zoeken. Grof gezegd was Vista ‘te zwaar’ voor de gemiddelde pc, die de hoge systeemvereisten niet aan kon. Ook het ontbreken van ondersteuning van hardware en randapparatuur was een aanzienlijk probleem. Het resultaat? Ontevreden gebruikers en weer een grote flop. Dit terwijl het ontwikkelen van Windows Vista volgens Microsoft 6 miljard dollar had gekost.

Windows 7 maakte weer veel goed. De stabiliteit keerde terug, net als de snelheid en compatibiliteit. Het grote publiek sloot Windows 7, uitgebracht in oktober 2009, weer in de armen. Visueel gezien was vooral de taakbalk veranderd, maar de grote kracht lag onder de motorkap: het systeem werkte weer zoals bedoeld.

Ondanks het succes van Windows 7 koos Microsoft in 2012 toch voor een radicale koerswijziging. Windows 8 en 8.1 zagen er met de grote gekleurde blokken en het plotseling ontbreken van het startmenu weer totaal anders uit. Het idee was het creëren van een 'touchvriendelijke' omgeving voor zowel de pc als de sterk opgekomen tablet. In de praktijk bracht het vooral veel gebruikers in de war: het OS bleek vlees noch vis.

Zoals zo vaak in de rijke geschiedenis van Windows keerde Microsoft het tij. Het nog jonge Windows 10 lijkt weer op het bekende, uitgebalanceerde Windows. Met zijn universele apps is het ontworpen voor niet alleen pc’s, tablets en smartphones maar ook spelcomputers en nieuwe apparaten als de eigen Hololens (futuristische digitale bril) en de Raspberry Pi, de razend populaire mini-pc ter grootte van een creditcard.

Softwarereus Microsoft blijft zo onverminderd ambitieus en wil binnen drie jaar 1 miljard apparaten uitrusten met Windows 10. Of het die belofte waarmaakt zal de toekomst leren.