'Niet praten over opties, maar over kippenvel'
We spraken met Amko Leenarts, de Nederlandse auto-ontwerper die sinds kort designhoofd bij Ford Europa is. "We moeten niet praten over de features, maar of een auto je kippenvel kan bezorgen."
Amko Leenarts kwam via een bijzondere route op de hoge positie die hij nu bij Ford bekleedt. Begonnen als interieurontwerper bij Peugeot toen er nog geen aparte afdeling voor interieurontwerp was en nu is hij design director interior and exterior voor Ford Europa. Brights autotester Rutger sprak hem over wat er verandert in auto-ontwerp en wat er moet gebeuren om zelfrijdende auto's te kunnen verkopen.
Geschiedenis van auto-design
"In mijn ogen zijn er een aantal tijdperken in auto-ontwerp. In het begin was er geen auto-ontwerp, als vak niet. Ingenieurs bouwden auto's en de functie bepaalde de vorm. Spoel even flink vooruit en je komt bij de Amerikaanse auto's met enorme vleugels. Die moesten er uitzien alsof ze zo weg konden vliegen. Een positief toekomstbeeld bepaalde de vorm van de auto. In de jaren 70 was het allemaal moeilijker. De oliecrisis bepaalde de vorm van de auto's. De Italianen pakten toen hun kans en werden leiders in ontwerp."
"In de jaren 80 zag je dat de onderscheidende factor uit creatieve oplossingen moest komen. De Japanners zetten toen de toon met slimme stadsauto's. In de jaren '90 werd het belangrijkste verkoopargument kwaliteit. De Duitsers namen toen de leiding met hun zachte materialen en perceived quality. Daarna werd in mijn ogen het interieur de grote differentiator. Toen ik in 2000 bij Peugeot ging werken, was er nog geen interieurafdeling. Sterker nog: het team dat de designpitch voor het exterieur verloor, moest het interieur doen. Die slag wordt nu overal gemaakt. Het interieur is de plek waar het felst gestreden wordt op autodesigngebied."
Wie bepaalt wat mooi is?
"Auto-ontwerp is incestueus. Hoe je het ook wendt of keert. Dat komt deels door de klant. Die wil dat een auto lijkt op een auto. Dat een auto-interieur lijkt op een auto-interieur. Als ik ervoor kies om een auto-interieur te maken dat eruit ziet als een dier, wordt dat niet geaccepteerd. Mensen willen over het algemeen graag iets dat voor hen herkenbaar is. Andere belangrijke drivers zijn de ontwikkeling van de techniek en de regelgeving. Die bepalen wat kan en mag."
"Maar er is ook een soort crisis gaande. Mensen hebben misschien wel te veel keus in vormen en maten. Wij zijn de enige automaker die auto's maakt van €8000 tot €500.000. (vanaf €13.000 in Nederland, red.) SUV's, sedans, stationwagons, in praktisch elke klasse. Toch lijkt het moeilijker dan ooit om mensen tevreden te stellen. Als je hier op de beursvloer kijkt, dan zie je dat ook. De extremen trekken aan. Die custom Ford Expedition met een tent op het dak en enorme wielen, die Ford Mustang met een bumper tot een centimeter van de grond. Dat willen mensen. Dat gaat over meer dan de praktische toepassing. Die auto's ontstijgen het dagelijkse en dat maakt ze aantrekkelijk."
Heeft dat ook niet te maken met het verdwijnen van overzichtelijke rollen? Een groep waar je bij hoort, waar ongeschreven regels voor zijn? Als verkoper buitendienst rijd je in een sedan.
"Ja. Een sportauto of een avontuurlijke auto appelleert aan iets basaals. Daarmee is bijna iedereen in het hart te raken. Bij een 5-deurs stationwagon is dat moeilijker. Hoe extremer, hoe interessanter. Volgens mij moeten we bij een auto dus ook niet praten over de opties die er op zitten, maar over het effect dat ze hebben. Dus niet: heeft deze auto 16 speakers, maar krijg ik kippenvel van het audiosysteem?"
Wat gaat de autonome auto ons brengen?
"Het is lastig om precies te voorspellen wat er gaat gebeuren. Ik bereid mijn team voor op de toekomst door te bedenken wat ik zou willen in een autonome auto. Als de auto zelf rijdt, wil ik wat anders kunnen doen en niet alleen maar op een schermpje kijken. Onze wereld buiten de auto wordt gedomineerd door horizontale oppervlakken: de bank, het bed, de eettafel, het bureau. In de auto domineren juist de verticale oppervlakken. Dus ik zeg tegen mijn team: zorg dat we flexibel worden, dat we horizontale oppervlakken hebben in de auto. Zodat ik een boek kan lezen, kan slapen of kan werken. Dat kan de vorm van het auto-interieur behoorlijk beïnvloeden."