Commentaar: Helpt of hindert internet de democratie?
De verwachting dat we allemaal beter geïnformeerd zouden zijn dankzij internet is nog niet uitgekomen.
We schijnen allemaal in ons eigen informatie-fuik vol voor ons aannemelijke ideeën rond te zwemmen. En tegelijkertijd krijgen we massaal nepnieuws voorgeschoteld. Per saldo hebben we nu Trump aan de macht, Engeland dat zonder Europa verder wil, vluchtelingen in de vrieskou die beloften zijn gedaan en het debat is vervangen door jij-bakken en het retorische hoogtepunt 'Normaal doen'.
Maar zouden we inmiddels dankzij internet niet alles beter moeten weten? Rond het jaar 2000 (tijdens de 'dotcom bubble') geloofden velen dat het internet belangrijke informatie toegankelijk zou maken voor iedereen. Dat zou de wereld nog meer rationele beslissingen, vrede en voorspoed brengen. Nog geen 20 jaar verder lijkt het internet ook een belangrijke aanjager van ellende. Groepen die eerder niet wisten dat ze een groep waren, weten elkaar online te vinden. Politieke partijen gebruiken internettrollen om tegenstanders zwart te maken. De anonimiteit en het gebruiksgemak kent allerlei keerzijden.
Filters
Het idee dat als alle informatie beschikbaar is, we tot dezelfde conclusies komen, lijkt failliet. Wij kunnen immers ook niet alle informatie tot ons nemen, dus daar gebruiken we filters voor, zoals nieuwssites, het algoritme van Blendle, onze Facebook-vrienden. Wij maken een eerste keuze, maar vervolgens bepaalt een redactie, een programmeur en een vriendengroep wat we voorgeschoteld krijgen. Dat is dus voor iedereen anders.
Wat het internet niet heeft kunnen veranderen, is dat we om informatie tot ons te krijgen nog steeds aandacht nodig hebben. Die aandacht is schaars. Vervelend genoeg is het voor mensen ook vrij lastig om niet primair te reageren op informatie die bedreigend is. Wie roept dat er een vrachtwagen op het zebrapad af komt denderen, krijgt meer aandacht dan wie roept: "Goedemorgen". Filosoof Alain de Botton legt het in onderstaande video beter uit dan ik:
Technologie voor betere democratie?
Net als voor baby's is het voor politieke partijen makkelijker om aandacht te vragen met janken dan met lachen. Opvallend genoeg zijn er ook weinig goed zichtbare nieuwe instituten bij gekomen die gebruik maken van internettechnologie om op een nieuwe manier democratie te bedrijven. De Stemwijzer zou in een meer geavanceerde vorm daar een belangrijk onderdeel in kunnen zijn, maar richt zich alleen op het vragen naar meningen en niet naar het informeren. Los nog van de discrepantie tussen wat een politieke partij zegt voor te staan en vervolgens doet.
De prangende vraag: hoe kan internet ingezet worden om niet de eigen kring te versterken in de eigen ideeën, maar om informatie en opinie te delen tussen stemgerechtigden? Wanneer komt daar een goede app voor?