Het beste uit Milaan

Elk jaar reist de internationale designscene af naar Milaan om hun nieuwste werk te presenteren. Dewi zet de highlights op een rij.

Open design eilandjes
Domus magazine presenteert met de tentoonstelling Open Design Archipelago geen kant en klare producten maar concepten die de toekomst van design aan de kaak stellen. In een imposante Milanese palazzo verzamelden ze ontwerpers, producenten en makers die de nieuwe technologie van het informatietijdperk hebben omarmd en het designsysteem fundamenteel veranderen. Zo wordt de woestijn de fabriek van de toekomst met de Solar Sinter van Markus Kayser, een 3D printer die de natuurlijke eigenschappen van zon en zand gebruikt om glazen objecten te produceren.

Crowdfunding website Kickstarter presenteert de grootste designsuccessen die de site voortbracht. Sommige projecten haalden wel 63 keer meer geld op dan aangevraagd: een apparaatje waarmee je met je iPhone 360-gradenfilmpjes maakt en een armband die een iPod-nano in een handomdraai verandert in een horloge behoren tot de populairste items. Het doorbreekt het traditionele top-down systeem van ontwerper-producent-consument, waardoor er in de toekomst wellicht alleen nog maar producten op de markt komen waar we echt op zitten te wachten.

Audi installeerde een tijdelijk laboratorium voor een prototype van de stoel die ze ontwikkelen met ontwerpers Clemens Weisshaar en Reed Kram. Tijdens de Salone zullen 4000 bezoekers plaats nemen op de stoel, die ieder een andere ‘zitkracht’ uitoefenen op het model, gemeten met sensoren. Deze Public Beta Information wordt vervolgens verwerkt door speciale software om tot het uiteindelijke ontwerp van de stoel te komen die tijdens Design Miami in december gepresenteerd wordt. Nederlander Dirk Vander Kooij produceert on the spot stoelen van versmolten koelkasten met zijn inmiddels beroemde robotarm en er zijn een hele hoop 3d-printers, voor het printen van een scala aan producten, van meubels tot chocola.

De Japanners
In de presentatie van het platform Japan Creative staat de invloed van – hoe kan het ook anders ­– de aardbeving en tsunami van 11 maart 2011 centraal en krijgt daardoor een urgente lading. Naast het feit dat een groot deel van het land herbouwd moet worden, is er ook behoefte de energievoorziening en industriële structuur te herzien.

Nu veel Japanners zich realiseren dat echte rijkdom in het leven niet ligt in materiële overvloed, stelt Japan Creative voor terug te gaan naar de roots: een eeuwenlange waardering voor de schoonheid die ligt in dat wat simpel, multifunctioneel en ruimtebesparend is en een lange traditie van zeer kundige ambachtslieden. Westerse ontwerpers werden gekoppeld aan Japanse producenten met sober ogende potten en pannen, servies, zitelementen, een lamp en klok als resultaat.

De serene Japanse esthetiek is ook te ervaren in de presentatie van meubelmerk Karimoku, in een gestript appartement waar de meubels –in zachte pasteltinten met hier en daar een fluorescerend accent – alle aandacht krijgen. De meubels en accessoires zijn gemaakt van bomen met een kleine diameter die doorgaans eindigen als papierpulp. Duurzaamheid staat voorop: Karimoku keert zich tegen voorbijrazende trends en laat daarom ook producten uit eerdere collecties zien.

Laikingland
Dit creatieve label nodigde verschillende ontwerpers uit een kinetisch object te bedenken. Bijzonder is de klok van Maarten Baas die je laat beslissen hoeveel tijd je aan iets wilt besteden door zand in een zandlopertje te scheppen. Wanneer het zand weggelopen is, schiet een tegengewichtje omhoog waardoor een drumstick op een bekken slaat: een poëtische versie van een alarmklok. Tord Boontje bedacht een bel die afgaat wanneer klanten zijn Londense winkel binnenstappen in de vorm van een Rube Goldberg machine. Kiki van Eijk en Joost van Bleiswijk maakten een kandelaar in de vorm van een spiegelpaleis waarin het vlammetje honderden keren reflecteert.

De alarmklok van Maarten Baas.

Virtueel wordt fysiek
Op de sjaals van Raw Colour waar we eerder deze week over berichtten, worden ontastbare sms'jes omgezet in een grafische print die uit gekleurde stof wordt gebleekt. Ook de installatie van het Nederlandse Pipslab haalt het virtuele naar de realiteit als eerste fysieke website ter wereld. De blog is een rol papier waarop naar hartenlust getekend, geschilderd en geplakt kan worden, terwijl blogposts gelijktijdig als te herposten berichten online verschijnen. De ‘website’ gaat binnenkort op wereldtournee en is digitaal te bezoeken via pipslab.nl

From here for here
Hergebruik is nog steeds een hot topic in design, maar dan wel op lokaal niveau als het aan Royal College of Art student Ariane Pin ligt. Ze gebruikt het afval dat ze op de academie vond als ruw materiaal voor de productie van potloden die vervolgens weer door studenten gebruikt worden. Houtstof uit het houtbewerkingslokaal, restjes klei uit het porseleinatelier en meel uit de kantine stopt ze samen met vloeibaar grafiet in een pers. Na een ruk aan een hendel rolt daar een potlood uit, dat na een paar dagen drogen klaar is voor gebruik.

Natuurlijke fenomenen: zwaartekrachtkrukjes en microscopische glasparels
Tijdens Milaan designweek passeren vele nieuwe productietechnieken de revue, toch zijn ontwerpers nog steeds niet uitgekeken op de eeuwenoude krachten van de natuur. Ontwerper en architect Lara Knutson ontdekte hoe ze microscopische glasparels kan vangen en verwerken in garen. Van dit materiaal breide ze vazen die het licht vangen en daardoor telkens anders zijn, maar uitontwikkeld is Knutson zeker nog niet. Haar onderzoek is nog in volle gang; momenteel werkt ze enthousiast aan een schaal die door de speling van het licht kleine regenbogen creëert.

Jólan van der Wiel - Bright presenteerde hem vorig jaar in het magazine en op Bright Night als een van de best designtalenten - presenteert er zijn machine waarmee hij door middel van zwaartekracht en magnetische velden binnen een half uur een krukje kan produceren. Op een schaal gevuld met magnetisch plastic plaatst hij magneten die het materiaal op drie punten omhoog ‘trekken’. Dit proces vormt de poten van de kruk die net als het zitje – het plastic dat in de schaal achterblijft – binnen 30 minuten gefixeerd zijn.

Optisch bedrog
Wat schetsen in de lucht lijken, blijken bij nader inzien kluwen wol die op hele precieze wijze tussen een raster van visdraad zijn geplaats (op de foto links boven is het lastig te zien). Zo spelen ontwerpers Andrea Mancuso en Emilia Serra met onze perceptie waarbij zich op ons netvlies producten vormen die er eigenlijk niet zijn.

Spinnenzijde
Wat opvalt tijdens deze editie van de designweek is dat naast kant en klare producten de ontwikkeling van nieuwe materialen volop de aandacht krijgt. Belgisch design platform Z33 stelt dat ontwerpers aan de wieg staan van een nieuwe industriële revolutie waarbij ze fungeren als een spin in het web van materialen, productie en distributie en hun eigen machines zullen ontwikkelen. Die spinnen kwamen letterlijk terug in de Spider Farm van de Franse Thomas Maincent. Hij ontwikkelde een concept voor een machine die de natuurlijke leefomgeving van de Madagaskar zijdespin imiteert en het makkelijk maakt om de spinnen te ‘melken’ van hun rag. Deze spinnenzijde heeft een gouden kleur, is elastisch en is vijf keer sterker dan staal van dezelfde dikte. Thomas Vailly ontwikkelde een machine waarin hij menselijk haar vermengt met glycerine en natriumsulfiet. Het haar smelt vervolgens tot een soort bioplastic dat op leer lijkt. Eng en vies, of gewoon even wennen?

Met deze technieken als basis, kijk ik nu al uit naar de ontwikkelingen die op de Salone del Mobile van volgend jaar te zien zullen zijn.