DRM Interview 3: Entertainmentindustrie

Is betaald downloaden met kopieer- beveiliging mislukt? Hoe nu verder? Bright interviewt drie deskundigen over DRM.

Als laatste: Wouter Rutten van de NVPI.

Wouter Rutten is woordvoerder namens de entertainmentindustrie.

Hij mengde zich al zelf in de discussie in het tweede deel van dit interviewdrieluik over DRM: Wouter Rutten, woordvoerder van de branchevereniging van de entertainmentindustrie, de NVPI. Deze organisatie behartigt in Nederland de belangen van onder meer platenlabels, filmmaatschappijen en gamefabrikanten. We spraken hem over DRM, heffingen en de krokodillentranen van Steve Jobs.

Wat vind je ervan dat platenmaatschappij EMI nu muziekdownloads zonder DRM aanbiedt?

Rond muziekdownloads is het belangrijkste obstakel het gebrek aan samenwerking tussen muziekdiensten en apparaten. Platenmaatschappijen vinden dat in de ideale wereld hardware, software en contentpartijen samenwerken en het probleem oplossen. Maar EMI vond dat die situatie te lang op zich liet wachten en komt nu zelf in actie. Maar ook EMI stapt niet af van Digital Rights Management. Ze blijven DRM gebruiken voor onder meer abonnementsmodellen en voor het beschermen van intellectueel eigendom. Maar daarnaast bieden ze een deel zonder DRM aan om een stimulans voor downloads tot stand te brengen. Want totdat die interoperabiliteit tussen downloaddiensten en apparaten er is, verliezen platenmaatschappijen een deel van hun mogelijke inkomsten.

Hoe staat de NVPI ten opzichte van DRM?

Waar wij aan werken samen met andere partijen is het opheffen van de problemen rond DRM. Wat dat betreft werd er al tijden internationaal met Apple gesproken over de beperkingen van haar DRM-systeem Fairplay. En nu huilde Apple-baas Steve Jobs onlangs krokodillentranen in een brief over DRM, maar dat is slechts marketing. Rond de deal met EMI is Apple juist de grote winnaar. Het lijkt nu net alsof Apple daar de morele verdiensten van toekomt, maar dat is niet zo. Ze verplichtten kleine maatschappijen die helemaal geen DRM wilden jarenlang om per download een paar centen af te dragen aan licentiekosten voor Fairplay. Apple profiteert ook omdat het bij EMI gaat om grote bestanden met betere kwaliteit. Daardoor raken die iPods sneller vol en verkopen ze er meer. En deze deal met EMI leidt ook de aandacht af van een Europees mededingingsonderzoek rond de prijsverschillen in iTunes tussen Engeland (omgerekend 1,18 euro) en het vaste land van Europa (0,99 euro per track).

Wat vind je van de klachten die de Consumentenbond heeft ingediend tegen Apple bij de Consumentenautoriteit en de Nederlandse Mededdingsingsautoriteit?

Ik ben benieuwd wat daar uit komt. Ik heb begrepen dat hun bezwaren zich vooral toespitsen op de interoperabiliteit. Dat is prima.

Heeft DRM zijn langste tijd gehad?

Mensen vergeten dat een heleboel producten DRM hebben zonder dat ze er een probleem mee hebben. Denk aan mobiele telefoons of digitale televisie. Het probleem bij muziek is dat DRM is ingevoerd toen mensen al jarenlang gewend waren aan vrij beschikbaar materiaal via internet. Dat maakt dat je het ineens merkt. Voor sommige toepassingen zouden consumenten juist blij zijn dat er DRM is, zoals de mogelijkheid om op spelcomputers in de kinderkamer spellen met een bepaalde rating vanwege content die niet voor kinderen geschikt is te kunnen blokkeren.

Baal je er niet van dat in Nederland downloaden niet strafbaar is zoals in andere EU-landen?

Dat is inderdaad superstorend. Dat is een onwerkbare situatie. In alle omringende landen worden downloaders wel aangepakt. In Duitsland of Frankrijk krijgen mensen daar gewoon boetes voor. Het klopt ook niet dat Nederland ervoor heeft gekozen downloaden niet strafbaar te stellen. In de Europese auteursrechtenrichtlijn staat niet dat het mag. Maar we gaan hier geen rechtszaak over beginnen. Over een paar jaar wordt opnieuw de balans opgemaakt van de Europese richtlijn en wellicht dat dan de situatie in Nederland ook wordt rechtgezet.

Wat vind je ervan dat het kabinet en politiek voorlopig geen heffingen op mp3-spelers, harddisk en geheugenkaartjes willen invoeren?

Het kabinet houdt zich niet aan de wet. Er wordt met twee maten gemeten. De wet is pijnlijk duidelijk dat ook hiervoor heffingen zouden moeten gelden. Het is toch gek dat de wet niet nageleefd wordt? De Tweede Kamer zegt er niet van overtuigd te zijn dat er geen betere systemen voor vergoedingen zouden zijn dan heffingen. En daarmee koopt men tijd. Maar er moet wel een oplossing voor komen. Als de gemeente een stuk land van iemand wil gebruiken dan krijg de eigenaar daar ook een billijke vergoeding voor. Met de thuiskopie haalt men een deel van de rechten van de auteurs weg. Dan moet daar ook een vergoeding tegenover staan.

De belangenorganisatie van artiesten en muzikanten NORMA wil dat in de thuiskopieheffing ook de kopieën die je maakt van (legaal aangeboden) muziek die je online koopt meegeteld wordt. Terecht?

Nee, daar zijn wij het niet mee eens. Elke online transactie gaat gepaard met een licentie die het kopiëren naar computers, draagbare spelers et cetera regelt. Dan heb je voor die kopieën dus al betaald.

Zorgt DRM op tv er straks voor dat we niet meer ales kunnen opnemen?

Dat zal nog wel meevallen. Natuurlijk is het vervelend dat je bij je kabelmaatschappij geen settopbox naar keuze kan hebben, maar opnemen kan nog wel. Alleen is het erg lastig die opgenomen programma's vervolgens van je harddiskrecorder naar een dvd of ander apparaat te krijgen. Het klopt niet dat het met HDTV nog erger wordt en dat je niet meer mag opnemen. De zogeheten broadcastflag bij HDTV is bedoeld om verdere distributie van de beelden te voorkomen, niet om opnemen tegen te gaan.

Gaan sites met vaste muziekabonnementen hier een succes worden?

In Amerika gaat het redelijk met dat soort sites, maar in Nederland slaat het niet aan. Wij hebben nog moeite met het concept dat je betaalt voor het gebruik en dat het vervolgens niet je eigendom is. Het staat als het ware tijdelijk ter beschikking. Dat kennen we nog niet. Maar ik denk dat die abonnementdiensten absoluut waard voor hun geld zijn. Ook EMI heeft trouwens een overeenkomst met Surf2Music voor een vast muziekabonnement.

Wat vind je eigenlijk van de huidige downloadwinkels?

Ze zijn niet goed genoeg. Er is best een groep die wil betalen voor muziek bij legale sites, maar het ontbreekt veel downloadwinkels aan kwaliteit, services en gebruiksgemak. Die sites zijn te veel door techneuten opgezet en dat zie je. iTunes en EMusic zijn uitzonderingen. Maar over het algemeen zijn er bij downloadwinkels te veel dingen waar je op moet letten. Het is te lastig. Daardoor zijn er vorig jaar ook slechts 10 miljoen tracks verkocht in Nederland.

Downloads waren maar 3 procent van de totale muziekomzet in Nederland vorig jaar. Komt dat niet gewoon omdat de prijzen te hoog zijn?

Je vergeet dat 70 procent van de kosten van muziek niks met de drager of distributie te maken heeft. Digitale muziek is ook niet kosteloos. Het maken van een opname in een studio kost het meeste geld. Zelfs bij Sellaband gaan ze uit van 50 duizend euro en dat is nog een laag bedrag. Een cd'tje gaat voor 7 euro naar de winkels, dus moet je zeker zevenduizend cd's verkopen om zelfs maar uit de kosten te kopen. Dat zijn voor veel acts best flinke aantallen.

Zouden artiesten niet zelf hun geld kunnen verdienen, met concerten en downloads via hun eigen site?

Niet alle artiesten kunnen optreden, vergeet dat niet. Bovendien kan je dat niet je hele leven gaan doen. En ook tekstschrijvers hebben recht op een vergoeding. Je kan wel zeggen dat artiesten hun muziek onder Creative Commons gratis moeten weggeven, maar met zo'n model is het moeilijk geld verdienen. En als artiesten zelf hun muziek online verkopen dan zijn ze in feite ook producent geworden en hebben ze dezelfde belangen als onze leden. Wij hebben ook honderd kleine labels en producenten onder onze leden. Denk aan The Gathering die gewoon hun eigen label hebben opgezet en zichzelf verkopen.

Gaat de platenmaatschappij uiteindelijk verdwijnen door internet?

Maatschappijen hebben een belangrijke rol voor marketing en management. Maar je ziet hier veel bewegingen in. Als er maatschappijen overbodig worden, so be it. Dat verandert het hele traject van productie tot consument niet echt. De taken blijven dezelfde. De artiest die zelf produceert is zijn eigen maatschappij.

Hoe luister en kijk je zelf?

Ik heb een iPod met 20 gb van de tweede generatie, met een FM-zendertje van iTrip, ook al was die twee jaar geleden toen ik hem kocht nog niet legaal. En een dvd-hd-recorder met electronische programmagids. Ik koop 3 a 4 cd's per maand en besteedt voor 20 euro bij iTunes. Maar ik ben ook een fervent bibliotheekgebruiker (Muziekweb).

Wat gaat er dit jaar rond DRM gebeuren?

Andere grote labels gaan kijken hoe de DRM-vrije downloads van EMI gaan verkopen op onder meer iTunes. En als tweede ben ik benieuwd of Apple nu ook die DRM-vrije downloads wil openstellen voor kleine maatschappijen. Die verplichten ze nu nog om voor de Fairplay-DRM een licentie te betalen, terwijl ze helemaal nooit iets met DRM hebben gewild. Dus ik hoop dat Steve Jobs zich dit jaar aan zijn woord houdt.

Lees in deze interviewserie ook de gesprekken met componist Marco Raaphorst en de Consumentenbond.