Het duurde 50 jaar: bestaan van Higgs-deeltjes eindelijk aangetoond

Met de vondst van het Higgs-deeltje is ons fundamenteel begrip van het universum een stuk zekerder. Ingewikkeld blijft het wel.

Na lang zoeken, flink investeren en innoveren is het vandaag dan eindelijk zo ver: het Higgs-deeltje is vrijwel zeker gevonden. Simpel gezegd is de Higgs-boson de reden dat deeltjes massa hebben en niet op lichtsnelheid heen en weer stuiteren. Wetenschappers noemen de vondst van het twaalfde elementaire deeltje de ontdekking van de eeuw. Het Standaardmodel van de deeltjesfysica is met de vondst eindelijk compleet.

Het deeltje dankt zijn naam aan Britse wetenschapper Peter Higgs, die in 1964 het bestaan al voorspelde. Zo’n voorspelling is voor de gewone sterveling het best te vertalen als: het kan bijna niet anders. Maar omdat de wetenschap om bewijs draait, zijn sterke vermoedens niet genoeg.

Met dat hoofddoel is de Large Hadron Collider deeljesversneller in Genève gebouwd. In die ondergrondse tunnel van 27 kilometer lang lieten wetenschappers protonen botsen om zo de oerknal in het klein na te bootsen. De hypothese was dat de Higgs-boson na iedere mini-oerknal kort zou bestaan en eventjes waarneembaar zou moeten zijn. Nu is het twee van elkaar onafhankelijke teams gelukt het deeltje waar te nemen.

De wetenschappers van CERN zelf houden trouwens een slag om de arm: ze spreken over een kans van minder dan één op een miljoen dat ze ernaast zitten. Wat ze wel met zekerheid weten is dat wat ze waargenomen hebben, natuurkundig nog niet bekend was. Voor alle niet-wetenschappers is de vondst misschien minder opwindend. Het overkoepelende onderzoek van CERN is dat des te meer.

Zo ontwikkelt CERN tijdens dergelijke grootschalige experimenten vaak technieken die later ook voor de rest van de mensheid goed van pas komen. Het meest sprekende voorbeeld is het wereld wijde web. Daarvan werd door CERN-wetenschapper Tim Berners-Lee het fundament gelegd, in eerste instantie om wetenschappers wereldwijd met elkaar contact te laten leggen.

Vanavond zendt Nederland 2 om 22.45 uur een documentaire uit over het onderzoek dat vandaag is gepresenteerd: Higgs – Naar het Hart van de Verbeelding