Monument voor Deltawerken in een betonnen goot
Rietveld en De Lyon maken van oud waterloopkundig laboratorium een ode aan de Deltawerken.
Dit is een boodschap voor de helft van alle Nederlanders. Dankzij de ingenieurs die de Afsluitdijk, de Oosterscheldekering, de stormvloedkering Hollandse IJssel en meer sluizen, spuien, dammen en keringen met heldhaftige namen, wonen wij veilig onder zeeniveau. Hoe bijzonder het is dat wij daar niet wakker van liggen, realiseer je je als de Amerikaanse logees vertellen dat ze wel snappen waarom je op een woonboot woont. Zodat je veilig bent als de dijk breekt, dachten zij. Daar had ik nou nog nooit over nagedacht.
De vanzelfsprekendheid van de Hollandse ingenieurskunst is precies waarom het monument Deltawerk 1:1 gemaakt wordt. “Het maakt de grootsheid van de Deltawerken voelbaar voor het grote publiek”, zeggen de makers RAAF en Atelier de Lyon. Ze hergebruiken daarvoor het voormalig waterloopkundig laboratorium Waterloopbos bij Marknesse in de Noordoostpolder. Van 1951 tot 1996 bouwden ingenieurs er meer dan 200 schaalmodellen na van de havens van IJmuiden en van Lagos in Nigeria tot de Deens Noordzeekust en het Noordzeekanaal. Van tientallen modellen zijn restanten bewaard gebleven en nu nog zichtbaar in het bos. Maar de testmodellen in het Waterloopbos zijn in verval. De natuur neemt dit landschap van techniek in hoog tempo over zodat er inmiddels ijsvogels en libellen te zien zijn.
<drupal-entity data-embed-button="afbeelding" data-entity-embed-display="entity_reference:media_thumbnail" data-entity-embed-display-settings="{"image_style":"liggend","image_link":""}" data-entity-type="media" data-entity-uuid="2ee19cff-706f-4f80-9bd5-ff10e7be2ec3"></drupal-entity>
Deltagoot
Een van de modellen is de Deltagoot, waarin meters hoge golven voor de Deltawerken getest zijn. Na ruim 40 jaar technologische vooruitgang en experiment zijn de golven tot stilstand gekomen. “Door de goot uit te graven komt een gigantisch ‘deltawerk’ (op schaal) van 7 meter hoogte en 250 meter lengte in een watervlak staan. Betonplaten worden uit de dikke wanden gezaagd en met de precisie van dit gebouwde ingenieurswerk 90 graden om hun as gedraaid. Door de vele formaten en hellingen van de uitgezaagde platen ontstaat een majestueuze ruimte die zich naar het omliggende landschap opent en bezoekers uitdaagt tot een ontdekkingstocht.” Met een paar zaagsnedes is van een in onbruik geraakt gebouw een indrukwekkend monument maken.
“Het wordt een indrukwekkende ruimtelijke ervaring van licht, schaduw, reflectie, met verrassende doorzichten. De ruimte verandert gedurende de dag, de seizoenen en de jaren,” aldus de makers van het monument RAAAF (Ronald en Erik Rietveld) en Atelier de Lyon (Erick de Lyon). En dat terwijl het Waterloopbos met alle miniatuur-ingenieurswerken zoals het was al een bezoek waard was.
Vanaf de A2 zie je een eerdere samenwerking van de broers Rietveld en De Lyon liggen; de voormalige 2e wereldoorlogbunker uit de Hollandse Waterlinie bij Culemborg. Interessant genoeg zie je op die plek ook een voorbeeld van hoe Nederlandse ingenieurskunst ons op dit moment beschermt tegen water; de Diefdijkcoupure. In de brug over de A2 zitten beweegbare schuiven die naar beneden gelaten kunnen worden als de rivier de Waal overstroomt.