Commentaar: Frietautomaat is al zo oud als de weg naar... België

Het gonsde gisteren op de sociale media. "Zometeen nieuws over de #frietautomaat! Denk jij dat het een hit gaat worden?... Campus krijgt innovatieve frietautomaat..."

Het eerste exemplaar van een door Nederlanders ontworpen patatautomaat staat in het Restaurant van de Toekomst op de campus in Wageningen. Je gooit er een euro in en voilá twee minuten later krijg je volautomatisch gefrituurde patat geserveerd. Als je alle berichten moest geloven was dit baanbrekend nieuws.

Ik hoop dat die friet beter smaakt dan de vieze nasmaak die ik van deze marketinghype krijg. Dit nieuws dat gebracht wordt alsof dit echt iets nieuw is, is namelijk zou oud als de weg naar België.

Fritomatic uit 1965

In de jaren 60 werd daar de frietautomaat uitgevonden. In deze video uit 1965 (2.41 minuut) van de Belgische generatieshow bezochten de makers van dit programma de 'Salon des inventeurs' beurs waar J. Hoeberigs een Oscar won met zijn Fritomatic Frietautomaat die geheel automatisch patat frituurde. Deze machine was pas 'innovatief'. In tegenstelling tot de Wageningse frietmachine die er anderhalve minuut over doet, kon de Fritomatic het in slechts 40 tot 60 seconden afhankelijk of je zacht of doorgebakken patat wilde.

Halverwege de jaren 70, toen ik een jaar of 13 was, kreeg het dorp Bovenkerk aan de Amstel een patatautomaat, mogelijk een modernere Fritomatic. Ik heb daar enkele keren dubbeltjes en kwartjes ingegooid om even later slap gefrituurde frietjes in een kartonnen puntzakje geserveerd te krijgen.

Een succes was het niet, want een jaar later was de patatautomaat al weer verdwenen. Dat bleek niet de enige. In oude kranten uit de jaren zeventig kan je nog advertenties terugvinden waar eigenaren na twee maanden gebruik de frietautomaat voor een schappelijk prijsje van de hand willen doen.

Het mislukt telkens

Als je op friet- of patatautomaat googlet dan lijkt de frietautomaat zo'n beetje om de tien jaar weer in het nieuws te zijn, maar de frietautomaat flopt iedere keer. Twee jaar geleden deden onze zuiderburen weer een poging door een frietautomaat voor een Belgische supermarkt te plaatsen, maar ook die overleefde het niet. De vele mislukte pogingen door de jaren heen worden zelfs in een boek beschreven.

En we moeten ook niet denken dat alleen Belgen en Nederlanders het alleenrecht op de frietautomaat mogen claimen. Als je 'french fries vending machine' intikt op Google, kom je er achter dat overal ter wereld al jaren lang pogingen tot het ontwikkelen van succesvolle patatautomaat worden gedaan. De meest recente komt bijvoorbeeld uit Australië.

Hot chips

Begin dit jaar was het 'wereldnieuws' dat een Australisch bedrijf na tien jaar ontwikkeling een 'Hot Chip Vending Machine' op de markt gaat brengen. En je raadt het al. Hij is op papier net zo innovatief als die frietautomaat in Wageningen. Het Australische automaat frituurt ook bevroren frietjes die opgeslagen zijn in de ingebouwde vriezer en moeten ook voor het eerst lekker smaken.

Dit Australische bedrijf denkt volgend jaar al duizend van deze machines geplaatst te hebben en vijfduizend in 2017, om vervolgens internationaal te gaan. We zullen zien welke machine als eerste lekkere frietjes volautomatisch aan de klant zal serveren. Het zal dan voor het eerst in 50 jaar zijn dat een frietautomaat meer produceert dan slappe patat en gebakken lucht.

Meer artikelen in de rubriek Commentaar