Creative class: Onder de stoeptegels ligt het strand

De stad is teveel aangeharkt. Je fiets moet tussen de lijnen, de hond tussen de hekken en als een boom te groot groeit moet hij weg. Manon de Jong, net afgestudeerd illustrator aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht, vindt dat de openbare ruimte te gecontroleerd is, zowel door regeltjes voor gebruik als door ontwerp van de omgeving. Tijd voor burgerlijke ongehoorzaamheid?

"Te veel controle zorgt ervoor dat mensen minder initiatief nemen en minder verantwoordelijkheid nemen voor zichzelf en voor elkaar. Dit heeft een negatief effect op de samenleving", schrijft De Jong. Met haar afstudeerwerk Onder de stoeptegels ligt het strand laat ze zien dat het ook anders kan, dat je je niet hoeft te onderwerpen aan de opgelegde orde maar dat je zelf meer initiatief kan nemen en zo weer controle kan hebben over je beleving van de stad.

Een rij haaientanden blijkt het heel goed te doen als slingers voor een straatfeest. Het zebrapad is een lekker dekbed en over de blauwe streep varen bootjes. Hoe de tekenen van orde in de stad anders gebruikt kunnen worden laat De Jong zien in 3d-installaties in de openbare ruimte. Waar iedereen het kan zien en zijn gedachten eens kan laten glijden over hoe geordend het eigenlijk allemaal is. Of op zijn minst om een glimlach te veroorzaken. Wat mij betreft is de titel Onder de stoeptegels ligt het strand al zo treffend dat hij als extra onderdeel van het werk op de bewuste tegels geverfd kan worden.

De inspiratie komt voort uit de Situationisten uit de jaren 60 die met hun ontregelende happenings de flashmobbers met een missie van toen vormen. "Zij waren van mening dat we in de moderne maatschappij geleefd worden, in plaats van zelf te leven. Maar dat je weer zelf kan gaan leven door je eigen draai aan de stad te geven. Wat ze bijvoorbeeld deden om de mogelijkheden van de stad opnieuw te ontdekken was door Parijs lopen met een kaart van Londen of zich een weg door de stad banen enkel door het volgen van geursporen."

Manon de Jong is met haar eindwerk genomineerd voor de Piet Bakkerprijs die onder de HKU-afstudeerders uitgereikt wordt. "Het belangrijkste dat ik heb geleerd tijdens mijn studie, en vooral tijdens het proces van mijn eindexamen ligt eigenlijk helemaal in lijn met de boodschap van mijn werk: als je je perspectief verandert, gaat er een wereld vol mogelijkheden voor je open. Door het veilige en bekende los te laten en te kijken wat er dan gebeurt, heb ik hele nieuwe kanten van mezelf als illustrator ontdekt."

Onder de stoeptegels ligt het strand heeft wel iets van het afstudeerproject Juwelen voor de stad waarmee Liesbet Bussche in 2009 aan de Rietveld academie afstudeerde.