Uitlegparty: eBooks in Nederland

Amerikanen maken massaal de overstap naar digitaal lezen, vooral dankzij de Kindle van Amazon. De Kindle daalt dan ook snel in prijs: de wifi-versie kost nog 139 dollar, de 3G-versie 189 dollar. Ook de grote concurrent Barnes & Noble heeft de prijzen van zijn Nook-ereader, met klein touch-lcd, recent bijna gelijk gebracht aan die van Amazon.

Probleem voor ons Nederlanders is dat het e-bookaanbod van Amazon en B&N niet interessant is voor wie niet in het Engels wil lezen: er zijn bij Amazon en B&N nog bijna geen Nederlandstalige werken te koop. De Kindle is juist interessant vanwege zijn ingebouwde verbinding die altijd toegang biedt tot de boekenwinkel, maar die winkel is dus niet zo interessant. De meeste Nederlandse boeken zijn te koop in het ePub-formaat, dat Amazon niet ondersteunt.

Ook Apples iBook Store is nog niet in Nederland beschikbaar. De iBooks-app kan ePub-bestanden lezen, maar de drm-beveiliging van Nederlandse ebookshops (Adobe DRM) ondersteunt Apple niet. Bijvoorbeeld bij Bol.com gekochte ebooks zijn dus niet leesbaar op iPads of iPhones, waarschijnlijk totdat externe ontwikkelaars Adobe DRM-support toevoegen. Maar dan blijft het de vraag of Apple die e-bookapps zal toestaan of weigeren. Dat weet je tegenwoordig nooit. Jammer. (Txtr voor iPad heeft voorlopig het voordeel van de twijfel. Zie hier een uitleg)

De Samsung E60 biedt toegang tot de Selexyz-ebookshop. Alleen nog geen 3g.

Terug naar Nederland: een jaar geleden kreeg digitaal lezen hier een impuls door de start van Bol.com en Sony met het aanbieden van e-books en readers. Inmiddels zijn er zo'n veertig Nederlandse sites, zoals ebook.nl en Selexyz.nl, die ebooks verkopen, in totaal zo'n vijfduizend titels. Bijna nog geen enkel Nederlands ebook is verrijkt met foto's, audio of video, wat Kindle en B&N intussen ondersteunen.

De prijs van Nederlandse e-books is nauwelijks lager dan die van de papieren edities, mede vanwege de investeringskosten voor uitgevers en het hoge 20 procent btw-tarief op digitale boeken. Sommige ebookverkopers proberen digitaal lezen aantrekkelijker te maken met acties, zoals de nieuwe spaarpunten voor ebooks van Libris/Blz. Ook zijn sommige bibliotheken, zoals die in Amsterdam, begonnen met het uitlenen van ebooks in ePub met Adobe DRM, die 21 dagen zijn te lezen.

Het aantal verkochte ebooks is nog altijd maar 1 procent van het totaal: in juni telde het Centraal Boekhuis 30 duizend verkochte ebooks. Volgens onderzoeksbureau GfK zijn er meer dan 75 duizend losse readers verkocht.

De meeste readers die in Nederland te koop zijn, hebben nog geen ingebouwde boekwinkeltjes. De bestanden zijn per usb of geheugenkaart over te zetten. Kan ook, maar is toch weer wat extra werk. Er zijn twee uitzondering: de Samsung E60 en de BeBook Neo. De E60 biedt direct op het apparaat via wifi toegang tot de Selexyz-webshop, maar de Samsung-reader is duur vergeleken met de Kindle (330 euro). De E60 heeft een touchscreen, browser, agenda met Outlook-sync, een uitschuifbaar toetsenpaneel, text-to-speech, een ingebouwd woordenboek, notitie-app en ingebouwde speakers. Daarmee is de Samsung E60 voorlopig wel één van de meest complete readers in Nederland verkrijgbaar.

De BeBook Neo heeft dezelfde adviesprijs van 330 euro - maar kost online rond 290 euro - en kan sinds kort via wifi verbinding maken met de Bol.com-ebookwinkel. De Neo heeft namelijk naast een touchscreen ook een basale webbrowser. Betalen voor ebooks gaat via iDeal of automatische incasso. Intussen is het wachten op meer readers met wifi-verbinding. Sony komt binnenkort ook met opvolgers van zijn Digital Readers, met iets betere schermen met een hogere verversingssnelheid en een hoger contrast. Eén model krijgt zowel wifi als 3G. Het blijven zwart-wit schermen. De prijs is nog niet bekend.

De reader van Difrnce (180 euro)

De 'oude' Sony Reader Pocket Edition PRS30 met klein 5 inch scherm zonder draadloze verbindingen is momenteel wel een van de goedkoopste readers in Nederland met een prijskaartje van 165 euro. De 6 inch EB6000 van het onbekende merk Difrnce, onder meer te koop bij Wehkamp, kost zo'n 180 euro, maar is tijdelijk uitverkocht. Het apparaat heeft 2 gb geheugen. De Kindle 3 heeft 4 gb.

We raden je aan even te wachten met aanschaf van een reader om twee redenen: de prijs gaat verder dalen en er komen betere, nieuwe schermpjes. Door de opkomst van de geavanceerdere tablets als de iPad zal de prijs van readers de komende tijd snel dalen. Tablets lezen weliswaar niet zo prettig als je een uur lang in een roman wilt duiken, maar tussendoor lezen gaat prima op het lcd-schermpje van bijvoorbeeld de iPad.

Voordeel is dat de iPad wel een kleurenscherm heeft, zodat hij geschikter is voor tijdschriften en kranten dan de zwart-wit readers met eInk. De internetervaring van tablets is ook onvergelijkbaar met de trage readers. Uit Amerikaanse onderzoek blijkt dat de helft van de kopers van Apple's iPad geen reader meer wil aanschaffen. Meerdere readerfabrikanten gingen dan ook recent al failliet vanwege matige verkopen, waaronder het Eindhovense iRex Technologies, dat een doorstart maakt op de zakelijke markt.

Pas bij een prijs van rond de 100 euro zullen losse digitale leesapparaten een markt blijven houden, voorspelde Deloitte onlangs. In de VS naderen Kindle, Nook en Sony Reader dat prijsniveau. En de aanstaande Kobo Reader krijgt daadwerkelijk een prijskaartje van 99 dollar. In Nederland is het allemaal nog wat duurder.

De Kindle 3 van Amazon

Ook is het nog wachten op de komst van betere schermtechnieken die de leesbaarheid van eInk-achtige displays combineren met kleurweergave en video-ondersteuning. De huidige elektronisch inkt-schermen bouwen pagina's nog te langzaam op voor bewegende beelden, vooral een probleem bij bezoeken van sites en snel bladeren door magazines. Het Eindhovense Liquavista (zie Bright 31: LCD-Killer) zegt in de loop van volgend jaar zulke nieuwe kleurenschermen te leveren voor readers.

Google is een van de bedrijven die volgens mediaberichten werkt aan een tabletcomputer met een ander nieuw type scherm, Pixel Qi (zie Top 10 CES 2010). Dat scherm kan schakelen tussen een stand waarin het scherm prettig leesbaar is voor lang lezen van teksten en een modus voor websurfen, filmpjes en spelletjes. Een apparaat met zo’n scherm, voor volgend jaar gepland, combineert het beste van zowel de huidige readers als de iPad-achtige tablets.

Het bedrijf eInk liet eerder deze maand al weten dat eind dit jaar de eerste reader met kleuren eInk-scherm op de markt zal komen. Concurrent Qualcomm werkt aan zogeheten Mirasolschermen, maar het duurt nog tot ergens volgend jaar voordat dat type scherm in readers is te vinden. Misschien zijn ze in Eindhoven bij Liquavista dan ook klaar.

Wil je alleen boeken digitaal lezen, dan zijn er straks zwart-wit readers voor rond de 100 euro. Wil je tijdschriften en kranten digitaal doorbladeren, dan zijn er straks zowel de readers met kleurenschermen als de nieuwe reeks tablets. Logischer lijkt dat het onderscheid tussen de twee producten met de komst van kleur en video bij readers gaat verdwijnen.

NotionInk Adam heeft een nieuw soort scherm dat schakelt tussen prettig leesbaar en geschikt voor video.

Neem bijvoorbeeld de NotionInk Adam, met een 10 inch PixelQi-scherm dat video aankan, plus een stand om beter te kunnen lezen. De prijzen van Android-apparaat Adam werden vorige week bekend: 399 en 499 dollar. De Adam heeft een snellere processor dan de iPad, een langere accuduur en Android 3.0. Dat klinkt een stuk interessanter dan de huidige dure Kindle-alternatieven in Nederland.

De komst van dit soort 'hybride-tablets' is weer een extra reden dat Bol.com en andere ebookverkopers nu echt eens (web)apps voor bijvoorbeeld Android of iOS moeten gaan uitbrengen. Want ook dat heeft Amazon met de Kindle beter voor elkaar: je kunt op de reader, pc, mobieltje of iPad verder lezen waar je gebleven was. Dat willen we in Nederland ook.

Maar Apple en Amazon helpen de Nederlandse ebooklezer niet. Apple, omdat het geen ePub-bestanden met Adobe DRM ondersteunt, waarmee de e-books van Nederlandse uitgevers werken. Amazon, omdat de Kindle helemaal geen enkel ePub-bestand aankan. Jammer, maar dan nog moeten Nederlandse uitgevers - en hun auteurs - samen zorgen voor meer e-books tegen lagere prijzen voor al die andere apparaten.