'AIVD en MIVD wilden minder vaak onterecht hacken en afluisteren'
De Nederlandse inlichtingendiensten AIVD en MIVD hebben in het afgelopen jaar minder vaak onterecht burgers willen hacken of afluisteren.
Dat concludeert de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB) in een jaarverslag dat Bright heeft ingezien. Als de AIVD en MIVD bijzondere bevoegdheden willen inzetten om te hacken of af te luisteren, toetst de TIB of dat rechtmatig is verlopen. Pas na die toetsing kan de bevoegdheid worden ingezet.
In de periode tussen 1 april 2019 en 1 april 2020 werden 2.355 verzoeken van beide inlichtingendiensten getoetst. Daarvan bleek 1,7 procent van de verleende toestemming bij de AIVD achteraf onrechtmatig te zijn. Bij de MIVD lag dat percentage iets hoger, op 3,1 procent.
Die percentages lagen hoger in een eerder jaarverslag. In de periode tussen 2018 en 2019 was 4,5 procent van de AIVD-verzoeken onrechtmatig, terwijl dit bij de MIVD op 5,8 procent lag.
Onjuist geïnformeerd
Hoewel het aantal onterechte bevoegdheidsverzoeken is gezakt, is de TIB nog niet helemaal positief. De AIVD zou de toezichthouder bijvoorbeeld verschillende malen onjuist of onvolledig hebben geïnformeerd.
De MIVD wilde in het afgelopen jaar data delen met buitenlandse inlichtingendiensten, maar de voorgelegde informatie bleek niet in de haak omdat er journalisten en advocaten tussen stonden. In zulke gevallen zou de inlichtingendienst naar de rechter moeten stappen die over het verzoek oordeelt.
De inlichtingendienst belooft sindsdien zijn beleid te hebben aangescherpt. Volgens bronnen van de Volkskrant zijn beide inlichtingendiensten ontevreden over de TIB, omdat deze veel zou doorvragen en te streng zou toetsen. Spionagewerk zou hierdoor worden bemoeilijkt.
Bulkhacks
De toezichthouder is ook kritisch over inzet van zogeheten bulkhacks, waarbij gegevens op een grote schaal worden verzameld in gevallen dat een gerichte hack niet voldoende is. In de wet zouden onvoldoende waarborgen staan over deze optie.
Bij een wetsevaluatie hoopt de TIB duidelijk te maken wat er zoal moet veranderen. Zo wil de waakhond bijvoorbeeld graag dat gegevens van iedereen behalve de verdachte zo snel mogelijk worden gewist om de privacy van onschuldige burgers te waarborgen.