Review eerste Samsung-tv met mini-led: lcd bijna op oled-niveau

Samsung heeft zijn QLED-tv's dit jaar voor het eerst uitgerust met miniled. Door die techniek komt deze lcd-tv een stuk dichter bij oled, zonder de nadelen van oled. Zo is deze Samsung QN93A bijzonder fel met een uitstekende kijkhoek. Maar de tv heeft ook een paar minpunten.

De merknaam QLED die Samsung al een paar jaar voor zijn lcd-tv's is misschien wat verwarrend. Hij doet denken aan oled, maar heeft er eigenlijk niks mee te maken. Samsung maakt zelf geen tv's met een oled-scherm – lang verhaal kort: aartsrivaal LG is mede door gedoe met patenten de enige die oled-tv's maakt, ook voor concurrenten als Philips en Sony.

Samsung vaart zijn eigen koers, en verbetert jaar op jaar de vertrouwde lcd-tv. Deze QN93A maakt wat dat betreft een enorme sprong. In essentie is het nog steeds een 4K lcd-tv, maar dankzij miniled komt het scherm toch veel dichter in de buurt bij het uitstekende contrast waar oled zo bekend om staat. En de tv is stukken feller dan oled, die het best presteert bij weinig licht.

Oled versus miniled

Een kleine technische uitleg. Oled is al enkele jaren het summum als het gaat om tv's met het hoogste contrast en de meest volle kleuren. Dat komt omdat oled zelf zowel de kleur als het licht produceert: elke pixel kan individueel in- en uitgeschakeld worden. Is iets op het scherm zwart, dan staan die pixels uit. Dat zorgt voor een enorm contrast tussen zwart en wit en kleur, waardoor alles van het scherm spat.

Lcd-schermen geven zelf geen licht, en zijn afhankelijk van backlight. Vroeger was dat één grote lichtbak, waardoor zwart op een lcd-scherm hooguit lichtgevend donkergrijs was. De afgelopen jaren werd die lichtbak onderverdeeld in steeds meer segmenten, zogenoemde dimming zones. Is bijvoorbeeld de bovenkant van het beeld donker maar de onderkant niet, dimmen alleen de zones bovenin hun verlichting.

Steeds dichter bij oled

Zo komen we uit bij de miniled-backlight van deze QN93A. Die heeft meer van die dimming zones dan ooit. Hoeveel precies zegt Samsung niet, maar het resultaat is direct zichtbaar. Zwart is op deze tv stukken zwarter dan op andere lcd-tv's. Van lichtgevend grijs is zeker geen sprake meer, en het contrast tussen licht en donker is duidelijker en sprekender.

De prestaties van de QN93A zijn zo goed, dat de verschillen met oled eigenlijk vooral opvallen voor wie een oled-scherm gewend is. Of zoals in het geval van onze test: wanneer er een oled-tv naast staat. Dan vallen twee dingen op: oled heeft nog steeds betere zwartwaarden dan deze qled, maar de verschillen zijn klein. Daarnaast valt op hoe enorm fel het beeld van de QN93A kan worden.

Enorm fel

De QN93A haalt een piekhelderheid van tegen de 2000 nits. Om dat in perspectief te stellen: dat is bijna twee keer zo fel als veel concurrerende lcd-tv's en drie keer zo fel als oled. Om zo'n cijfer te vertalen naar de praktijk: op de Samsung QN93A kijk je moeiteloos tv in een kamer waar de zon vol op staat, zonder met je ogen te hoeven knijpen. Kleuren blijven van het scherm spatten en het contrast blijft bewaard.

Ook de kijkhoeken van de tv zijn uitstekend, waar de meeste lcd's er vooral recht van voor goed uitzien. Door Samsung's Ultra Viewing Angle-technologie oogt deze QN93A ook vanuit een hoek scherp en vooral helder, waardoor dit toestel ook prima is om met grote gezinnen of grotere groepen naar te kijken. De schermcoating zorgt dat er van reflecties nauwelijks sprake is, tenzij er een felle lamp kaarsrecht op het scherm staat gericht.

Gloed helaas niet goed

De kleuren van de QN93A zijn tevens geweldig en vol: 100 procent van de DCI-P3-standaard. De kleuren zijn daardoor vol maar natuurlijk. Een wereld van verschil met de soms behoorlijk opgeblazen kleuren die tv's van Samsung de afgelopen jaren lieten zien met de standaard beeldinstellingen.

Het grootste verschil met oled is te zien wanneer er wordt gekeken met weinig omgevingslicht, en met name bij het kijken naar HDR-materiaal. In die gevallen word het verschil tussen donker en licht benadrukt. De grens tussen die twee is bij oled altijd vlijmscherp, bij deze tv is er sprake van het zogenoemde blooming-effect. Felle delen op het scherm worden door een soort gloed omringd, zoals wanneer vuurwerk afgaat, een lamp in beeld komt of het meest voorkomend: bij ondertitels.

Dolby Vision een groot gemis

Nadeel van de tv's van Samsung is het ontbreken van ondersteuning voor Dolby Vision, de meestgebruikte standaard voor HDR-beelden. Samsung heeft zijn geld gezet op de open standaarden HDR10 en HDR10+. Wie materiaal in Dolby Vision bekijkt op deze QN93A krijgt een minder fraaie versie voorgeschoteld. Dat is zeker voor de grootverbruiker van films en series een belangrijk punt om af te wegen.

Verder is de QN93A goed uitgerust. Het geluid van de 60W-speakers klinkt zo goed als je van een platte tv mag verwachten en is door de aanwezigheid van een woofer vol en niet blikkerig. Het besturingssysteem van de tv is volledig maar simpel in gebruik. Apps van alle diensten zijn aanwezig, van Netflix en Videoland tot Amazon Prime Video en Apple TV+.

Slimme, simpele afstandsbediening

De simpele afstandsbediening is bovendien een verademing vergeleken met de grafische rekenmachine die de meeste fabrikanten meeleveren. De afstandsbediening van de QN93A heeft een ronde vierpuntstoets met een selectieknop in het midden, met daaromheen knoppen voor onder meer terug, thuis, de slimme assistent en een wisselknop voor apps.

De knoppen voor volume en het wisselen van zender zijn slim en veelzijdig: wiebel ze omhoog en omlaag om te wisselen, druk erop voor mute of de tv-gids: dat werkt intuïtief. Ook is er geen gedoe met batterijen: de afstandsbediening heeft een zonnepaneeltje. Onverhoopt 's avonds laat toch leeg? Er zit ook een usb-aansluiting op.

De vormgeving van de tv zelf is prettig minimalistisch. Dunne zwarte randen, een zware metalen voet en achterop het scherm handige kabelgootjes om alle snoeren uit zicht te houden. Het gebruikte metaal en plastic voelt stevig en solide aan, is prettig zwart en leidt niet af. De QN93A aan met een vesa-beugel ook plat tegen de muur worden bevestigd, waarbij het fijn is dat het stroomsnoer los te koppelen is.

Functies voor gamers

Voor gamers is de QN93A ook een prima keuze, met een speciale game-modus. Die modus moet ervoor zorgen dat gamers hun gloednieuwe PlayStation 5, Xbox Series X/S of game-pc kunnen aansluiten en zonder gedoe optimaal kunnen gamen. Dat werkt eigenlijk prima bij de meeste recente tv's van deze prijs: de reactietijd van de tv wordt zo snel mogelijk, beelden ogen zo soepel mogelijk en de tv heeft ondersteuning voor de technieken VRR en 120Hz.

Leuk is dat Samsung voor de game-mode ook een speciale interface heeft, waarin deze functies voor gamers in een overzichtelijk dock onderin beeld op een rij staan. Beeldsnelheid, HDR-instelling en waar van toepassing zelfs de beeldverhouding zijn instelbaar. Die combinatie van technische mogelijkheden en gebruiksgemak zijn een welkome vooruitgang. Nadeel: er is maar één HDMI 2.1-aansluiting, de poort die nodig is voor al die nieuwe game-functies.

Conclusie

Alles bij elkaar opgeteld is de QN93A één van de beste QLED-tv's die Samsung ooit gemaakt heeft, en nog belangrijker: de meest geduchte concurrentie die oled tot nu toe heeft gekregen van het oude vertrouwde lcd.

De QN93A benadert de voordelen van oled: hoog contrast, mooie zwartwaarden, volle kleuren en geweldige kijkhoeken. Toegegeven: met een oled-tv ernaast wint de oled nog steeds op die vlakken, maar de QN93A kan een stuk feller. Kijk je vaak overdag of met het licht aan, is dat een enorme pré. Ook hoef je met deze lcd-tv niet te vrezen voor het inbranden van beelden, bij oled nog steeds een reëel risico.

De Samsung QN93A is er in vijf formaten: 50, 55, 65, 75 en 85 inch. Wij testten het 55-inch model, het populairste formaat van dit moment. Die tv startte met een adviesprijs van een kleine 2000 euro, erg vergelijkbaar met recente oled-tv's. Inmiddels is die prijs al gedaald tot rond de 1500 euro.