Onderzoekers Instagram-algoritme stoppen na juridische dreiging

AlgorithmWatch, een project om het Instagram-algoritme in kaart te brengen, stopt. De betrokken onderzoekers zeggen dat Facebook dreigde om serieuze maatregelen te nemen tegen het project.

Het onderzoek werd uitgevoerd in samenwerking met Nederlandse media als de NOS, de Groene Amsterdammer en Pointer en Duitse en Franse media. Zo'n 1.500 vrijwilligers installeerden een speciale plug-in die registreerde wat er zoal op hun Instagram-feeds voorbij kwam en waarom.

Facebook was niet blij met het onderzoek en schreef de onderzoekers afgelopen jaar al dat er "fouten zitten in het onderzoek". Vervolgens nam het bedrijf opnieuw contact op in mei van dit jaar met de claim dat het onderzoek in strijd was met de gebruiksvoorwaarden van Instagram.

In een reactie aan The Verge zegt Facebook zich slechts zorgen te maken over de privacyrisico's van de methoden die de onderzoekers gebruikten. Facebook ontkent dat het gedreigd heeft om de onderzoekers aan te klagen.

'Wij kunnen Facebook niet aan'

AlgorithmWatch trok op 13 juli de stekker uit het project "omdat een organisatie van onze grootte niet het risico kan lopen op een rechtszaak met een bedrijf met een marktwaarde van een biljoen dollar". De onderzoekers besloten de beslissing openbaar te maken nadat Facebook de accounts van een andere groep academici begin deze maand uit de lucht haalde. 

Ook deze wetenschappers, die politieke advertenties op Facebook onderzochten, kregen te horen dat hun onderzoek in strijd was met de voorwaarden van Facebook. Ze zouden data automatisch 'scrapen' van de site, wat van Facebook niet mag, en zonder toestemming informatie verzamelen van gebruikers. Dat zou in strijd zijn met de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG), de Europese privacywet.

Net zoals AlgorithmWatch gebruikten deze wetenschappers echter een speciale extensie die gebruikers vrijwillig moesten installeren. Volgens AlgorithmWatch werd in ieder geval bij hun onderzoek alle data van mensen die zich niet vrijwillig hadden aangemeld, onmiddellijk gewist.

'Onderzoekers lopen constant risico'

"De reactie van Facebook op ons onderzoek toont dat elke organisatie die probeert om hun algoritme te bestuderen constant het risico loopt om aangeklaagd te worden", schrijft AlgorithmWatch. "Gezien dat Facebook zijn voorwaarden op elk moment mag aan passen (met een vooraankondiging 30 dagen eerder), kan het bedrijf op elk moment analyse gericht op transparantie verbieden."

Eindelijk legaal op je e-step?