Baas van omstreden spionagebedrijf moet getuigen voor Spaanse rechter

Het Spaanse Hooggerechtshof heeft de ceo van het Israëlische softwarebedrijf NSO Group opgeroepen als getuige in een onderzoek naar het bespioneren van Spaanse politici.

De NSO Group is de maker van de omstreden hacksoftware Pegasus. Een Spaanse rechter reist af naar Israël om de ceo van het bedrijf te ondervragen, meldde het Hooggerechtshof vandaag. Een speciale commissie doet in Spanje onderzoek naar het bespioneren van onder andere ministers van de centrale regering met Pegasus. NSO Group en diens ceo Shalev Hulio hebben nog niet gereageerd.

Ook prominente leden van de onafhankelijkheidsbeweging van Catalonië waren doelwit van Pegasus. Onder andere regiopresident Pere Aragonès zou zijn afgeluisterd. De ophef die ontstond over de inzet van Pegasus veroorzaakte een politieke crisis in Spanje, wat leidde tot het ontslag van het hoofd van de Spaanse inlichtingendienst Paz Esteban. Zij is inmiddels door de rechter al gehoord over de kwestie.

Ook ingezet tegen activisten en journalisten

Pegasus is volgens NSO Group bedoeld om terrorisme, pedofilie, mensenhandel, en andere zware criminaliteit te bestrijden. Overheden blijken de spionagesoftware echter ook in te zetten tegen activisten, journalisten, politici en advocaten. Formeel verbiedt NSO dit, maar het bedrijf doet volgens critici te weinig om misbruik tegen te gaan.

Met de software is het mogelijk om ongemerkt de smartphone van een doelwit binnen te dringen om die persoon te bespioneren. Het hele apparaat zou zijn leeg te trekken: van de contactenlijst en de agenda tot chatberichten en de gps-gegevens. Het zou ook mogelijk zijn om stiekem de camera en microfoon te activeren.

Apple en WhatsApp zijn rechtszaken tegen NSO begonnen en de Verenigde Staten hebben het bedrijf op een zwarte lijst geplaatst.

'AIVD gebruikte Pegasus tegen Taghi'

Volgens de Volkskrant heeft de Nederlandse inlichtingendienst AIVD Pegasus ingezet om Ridouan Taghi op te sporen. Taghi werd in 2019 gearresteerd in Dubai. Hij wordt ervan verdacht aan het hoofd te staan van een criminele drugsbende en 'geoliede moordmachine' met meerdere slachtoffers. 

Ook in andere EU-landen duiken steeds meer voorbeelden op van omstreden gebruik van Pegasus. Uit onderzoek werd bijvoorbeeld duidelijk dat leden van de Poolse oppositie zijn gehackt. In België bleek de iPhone van onderzoeksjournalist Peter Verlinden besmet. In Hongarije waren ook journalisten doelwit, net als leden van de Europese Commissie en het Europees Parlement.

Onderzoeken

Zowel het Europees Parlement als de Raad van Europa zijn een onderzoek gestart naar het gebruik van Pegasus in Europa. Pieter Omtzigt is rapporteur van het Pegasus-onderzoek van de Raad van Europa. Er zijn overigens meer bedrijven die soortgelijke diensten als NSO Group bieden.