©Unsplash
Onderzoek: neerstortend ruimte-afval vormt steeds groter risico voor de luchtvaart
Ruimtepuin dat door het luchtruim neerstort vormt een steeds groter risico voor de luchtvaart, zeggen Canadese wetenschappers in een nieuw onderzoek. De kans dat een vliegtuig wordt geraakt, is zeer klein, maar de gevolgen zouden wel altijd desastreus zijn. Ruimte-afval leidt ook vaker tot vertraagde of geannuleerde vluchten.
Wetenschappers van de University of British Columbia in Vancouver hebben de baan van vallende raketonderdelen geanalyseerd en deze vergeleken met wereldwijde vluchtgegevens van vliegtuigen. Hun conclusie: het risico op ongelukken neemt toe, zeker nu er veel meer satellieten, zoals die van SpaceX's Starlink, de ruimte in worden gestuurd. Er is volgens de onderzoekers een jaarlijkse kans van 26 procent dat ruimteafval door een druk vlieggebied naar beneden komt.
De kans dat een vliegtuig wordt geraakt, blijft zeer klein, maar de gevolgen zouden wel vrijwel altijd rampzalig zijn. Volgens het onderzoek kunnen zelfs kleine stukjes destructief zijn voor vliegtuigen. "De kans dat een vliegtuig wordt geraakt door vallend ruimtepuin is klein, maar het is zeker geen nulrisico", zegt Aaron Boley, een van de onderzoekers.
Grote aantallen
De meeste brokstukken branden volledig op in de atmosfeer, maar sommige delen overleven de terugkeer en vormen daarmee een risico. De onderzoekers spreken over de 'ongecontroleerde terugkeer van ruimteobjecten' en bedoelen daarmee simpelweg 'neerstortend puin'.
Er zweven waarschijnlijk zo'n 50.000 stukken ruimteafval ter grootte van een softbal of groter in de buurt van de aarde, aldus Boley. Als nog kleinere objecten worden meegeteld, gaat het om miljoenen.
Duizenden satellieten
Door de opkomst van commerciële ruimtevaartbedrijven zoals SpaceX worden satellieten in hoog tempo gelanceerd om enorme constellaties in een baan om de aarde te vormen. Dit zou het probleem in de komende jaren alleen maar kunnen verergeren. Volgens de studie bevinden zich momenteel meer dan 2300 raketlichamen in een baan om de aarde die uiteindelijk zullen terugkeren in de atmosfeer.
"De gebieden met de hoogste dichtheid, zoals rond grote luchthavens, hebben een jaarlijkse kans van 0,8 procent om getroffen te worden", aldus het onderzoek. Voor grotere, drukke luchtruimen, zoals het noordoosten van de Verenigde Staten, Noord-Europa en stedelijke regio’s in de Azië-Pacific, loopt dit percentage op tot 26 procent.
Vorige maand ontplofte een raket van SpaceX boven de Turks- en Caicoseilanden, waarna de bewoners vele honderden kilo's ruimteafval op hun stranden en in hun dorpen moesten opruimen. Afgelopen jaar crashte er nog een groot stuk ruimtepuin op een huis in Florida.
Wat is de oplossing?
Vier jaar geleden schatte The Aerospace Corporation de kans dat een vliegtuig wordt geraakt door ruimtepuin nog op 1 op 100.000. Dat was een risico dat destijds al veel te hoog werd geacht. Daarbij komt dat het moeilijk is om vallende objecten nauwkeurig te volgen. Hierdoor moeten autoriteiten regelmatig grote delen van het luchtruim sluiten als voorzorgsmaatregel, wat leidt tot vluchtvertragingen en annuleringen.
Dit plaatst overheden voor een dilemma: het luchtruim sluiten of niet? "Beide keuzes hebben zowel veiligheids- als economische gevolgen", stellen de onderzoekers. Ze pleiten voor gecontroleerde terugkeer van raketten als oplossing voor het 'ruimtepuinprobleem'. Momenteel wordt deze technologie volgens hen namelijk bij minder dan 35 procent van de lanceringen toegepast.
De resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke vakblad Scientific Reports.
Lees meer nieuws over ruimtevaart, en blijf op de hoogte met de Bright Nieuwsbrief.