Wordt de iPhone in Nederland duurder door dat gedoe in de VS? Drie opties op een rij

Of de iPhone in de VS werkelijk duurder wordt, is ook nog niet zeker. Het humeur van Trump is veranderlijker dan het weer, en volgens de laatste informatie zou Apple-topman Tim Cook bij Trump pleiten voor vrijstellingen van de heffingen. Zonder die vrijstelling zou de prijs van een iPhone in de VS kunnen verdubbelen.

In ruil voor die vrijstelling wil Trump dat Apple veel meer producten in de VS gaat laten maken. Dat zal de kosten voor Apple hoger maken, en dan is de vraag: wordt de iPhone dan wereldwijd ook duurder?

Optie 1: Dure Amerikaanse iPhone maakt alles duurder

Vooropgesteld: een Amerikaanse iPhone is nog gigantisch ver weg. Apple maakt zijn iPhones namelijk niet alleen in China vanwege de lage lonen, maar vooral vanwege de flexibiliteit en enorme schaal die het land biedt. In een paar maanden tijd kunnen de Foxconn-fabrieken in China honderden miljoenen iPhones maken. Dat is ongekend: het vraagt om een letterlijke stad vol met specifiek geschoold personeel, met peperdure productieruimtes die naadloos op elkaar zijn aangesloten, een goedlopende infrastructuur van onderdelen en grondstoffen.

Kort gezegd: zoiets stamp je niet even uit de grond. En zelfs al zou Apple de miljarden inleggen voor een vergelijkbare fabriek in de VS, dan is er nog geen geschoold personeel. Dat duurt ook weer jaren. De iPhone zou er sowieso veel duurder van worden, schetst Apple-blogger John Gruber in een gedachten-experiment. Onbetaalbaar waarschijnlijk, en daarmee als massa-product al niet meer interessant.

De prijs van zo'n Amerikaanse iPhone zou dus sowieso veel hoger liggen, en in dat hypothetische geval zou het ook weer logisch zijn dat Apple de prijsstijging deels zou doorberekenen in alle iPhones wereldwijd. Dat zou de iPhone in Nederland dan ook duurder kunnen maken.

Maar zoals gezegd: zo'n Amerikaanse iPhone is zo onrealistisch en onpraktisch, dat dat waarschijnlijk niet snel zal gebeuren. Een grootschalige Amerikaanse iPhone-fabriek is waarschijnlijk duurder voor Apple dan het presidentschap van Trump uitzitten: dat zijn het soort berekeningen die bedrijven nu maken. Ook zal Trump uiteindelijk wel iets voor Apple moeten doen: het is niet in het voordeel van Trump als 's werelds meest waardevolle bedrijf, een Amerikaans bedrijf, door zijn toedoen gigantisch in waarde daalt.

Optie 2: EU-heffing op iPhones – voorlopig niet aan de orde

Vanuit de EU hoeven we voorlopig niet te vrezen voor een extra heffing op gadgets van Amerikaanse bedrijven zoals Apple. De EU kondigde woensdag heffingen aan op specifieke Amerikaanse producten als vlees, cosmetica, sojabonen en kunststof. Producten waarvoor een Europees alternatief bestaat, en bovendien dingen die hoofdzakelijk gemaakt worden in de meest pro-Trump-staten – heel gewiekst van de EU.

Die heffingen zijn inmiddels alweer met 90 dagen gepauzeerd, omdat de EU met de VS in overleg gaat over de heffingen onderlinge handel.

De EU zou hypothetisch gezien wel een heffing op Apple-producten kunnen leggen. Dat klinkt misschien vreemd, want de iPhone die je hier in Nederland koopt, is geen moment op Amerikaans grondgebied geweest. Hij wordt in China gemaakt van onderdelen uit dat land, en andere Aziatische landen als Taiwan, Vietnam, Cambodja en Japan.

En toch is het mogelijk om zo'n product dan van een heffing te voorzien vanwege zijn Amerikaanse maker. Alleen is zeer de vraag of dat de moeite is: heffingen op een populair product als de iPhone, waarvoor geen identiek alternatief bestaat, zijn uiteindelijk vooral een straf voor de Europese burger. Er zijn ook niet echt Europese bedrijven die baat hebben bij een hoge heffing op de iPhone. China heeft zulke bedrijven wel, waardoor de VS en China elkaar hoge heffingen kunnen opleggen. De EU is helemaal niet uit op een escalerende handelsoorlog, die het leven uiteindelijk vooral voor normale burgers veel duurder maakt.

Optie 3: Handelsoorlog verhoogt prijs van onderdelen

Het meest directe gevolg van de handelsoorlog die Trump heeft ontketend, is onzekerheid. Die onzekerheid kan zorgen voor hogere prijzen, want bedrijven gaan proberen om onderdelen in te slaan, en op voorraad te hebben. We zagen al berichten dat Apple miljoenen iPhones van India naar de VS liet vliegen om de heffingen van Trump voor te zijn. Zo'n run op apparaten en onderdelen kan ook weer gevolgen hebben voor de prijs van de iPhone, want de iPhone wordt gemaakt volgens een strak afgemeten recept waarbij de hele productieketen feilloos op elkaar is afgestemd.

Sterker nog: het financiële succes van de iPhone is grotendeels te danken aan die soepele productieketen. Die keten is het idee van Tim Cook, nog voordat hij de topman van Apple was. Voordat Cook met zijn plan kwam, had Apple net als veel andere tech-bedrijven toen een grote voorraad onderdelen, eigen fabrieken en een daarmee veel onkosten. Cook kwam met het toen revolutionaire concept van een 'magere' productieketen: geen eigen fabrieken, nauwelijks voorraden en apparaten die in rap tempo van de ene naar de andere fabriek zoeven.

Die opzet van Cook zorgt ervoor dat een bak onderdelen in Azië binnen een paar dagen als volledige iPhone in de westerse winkels ligt, in plaats van dat ze voor veel geld weken liggen te wachten in een opslagplaats. Precies die aanpak maakt iPhones op zo'n enorme schaal alsnog rendabel. Het recept is zo succesvol dat veel andere techbedrijven het voorbeeld hebben gevolgd. En het recept werkt alleen goed als er geen onzekerheden in het spel zijn.

Die onzekerheden zijn er nu wel: alsof een kwetsbaar ecosysteem verstoord wordt. En zelfs als er geen andere heffingen volgen, kan die onzekerheid er al voor zorgen dat het voor Apple de komende tijd duurder wordt om zijn producten te maken – voor alle fabrikanten, wat dat betreft.

Een beetje zoals in corona-tijd, toen fabrieken door de pandemie lange tijd dicht gingen. Daardoor gaan bedrijven alsnog groter inslaan: die grotere vraag maakt onderdelen weer duurder qua inkoop, en ze moeten ook weer ergens opgeslagen worden – nog meer extra kosten.

Door die zenuwachtigheid stijgen de kosten en daarmee ook de prijs onder de streep. Hoe langer de onzekerheid duurt, hoe hoger de kosten. Als de iPhone in Nederland al duurder wordt, zal die onzekerheid op de wereldmarkt waarschijnlijk de grootste oorzaak zijn.

Lees meer iPhone-nieuws en mis niets met onze Bright-app.