Zelfrijdende auto's: 'Nieuwkomers willen te snel'
Het fatale ongeluk met een zelfrijdende auto van Uber tempert het optimisme over zelfrijdende auto's.
"De meeste wetenschappers wisten al dat het hele project langer zou duren dan veel mensen hoopten. Dat is nu wel duidelijk geworden." Dat zegt Carlo van de Weijer, hoofd smart mobility aan de Technische Universiteit Eindhoven. "Het is goed dat er nu weer een discussie op gang komt over de veiligheid en dat regelgeving gesproken wordt", zegt hij. "Uiteindelijk moeten we een weg vinden die leidt tot een beter systeem."
3000 verkeersdoden per dag
Toch zal het dodelijke ongeluk tussen een zelfrijdende auto van Uber in Arizona en een voetganger eerder deze week op de lange termijn leiden tot veiligere, autonome auto's die beter en comfortabeler zijn, verwacht Van de Weijer. De komst van autonome systemen is volgens hem ook hard nodig, omdat het verkeer nu ook verre van veilig is. "Er komen dagelijks zo’n 3000 mensen om het leven in het verkeer. We moeten met de techniek aan de gang om het te verbeteren, maar ongelukken zijn niet uit te sluiten. De vraag is wat we accepteren van zelfrijdende auto's versus het normale verkeer."
Bij dat ongeluk in Arizona, Verenigde Staten, kwam een 49-jarige voetganger om het leven. De vrouw stak de weg over met haar fiets in de hand en werd aangereden. Voor zover bekend is dat het eerste dodelijke ongeluk met een zelfrijdende auto en een voetganger. Direct na het ongeluk stopte Uber met alle proeven en haalde het de testauto's op alle locaties van de weg. Tesla heeft ook problemen gehad met de techniek om auto's autonoom te laten rijden. Het bedrijf werd mede schuldig bevonden aan het ongeluk waarbij de bestuurder om het leven kwam.
Ongeluk was onvermijdelijk
Kenners waren het er al langer over eens dat een dodelijk ongeval met een voetganger vroeg of laat zou gebeuren, zegt Wouter Karssen, autojournalist van Autoblog.nl en presentator van 'De Nationale Autoshow' op BNR. Hij denkt ook dat het verwachtingspatroon van optimisten een knauw heeft gekregen. De autokenner ziet een belangrijk verschil in de snelheid waarmee nieuwkomers de markt van autonome voertuigen willen bestormen ten opzichte van de traditionele automerken.
De bekendere merken zijn volgens Karssen voorzichtiger met het invoeren van nieuwe systemen. "Zij zijn zich wat meer bewust van de gevaren die je tegenkomt op de weg en bouwen alles stap voor stap op. Ze zijn veel voorzichtiger." Bij nieuwere merken is dat anders, zegt Karssen. "Je ziet dat zowel Uber als Tesla, merken die heel nieuw zijn in de wereld van mobiliteit, het hoekje afsnijden om sneller resultaten te zien."
Hij vermoedt dat die snelheid waarmee ze de markt willen 'bestormen' invloed heeft gehad op het ongeluk met de zelfrijdende auto van Uber. Het verbaast hem vooral dat de auto niet heeft geremd. "Ze gebruiken een Volvo XC 90. Een standaard Volvo XC 90 die je nu in de winkel koopt, waarschuwt voor een persoon die oversteekt. Dit was natuurlijk een uitzonderlijke situatie. Maar daarmee moet je wel iets doen. Het is blijkbaar toch niet zo makkelijk."
'Ze willen te snel'
Karssen somt technieken op die beschikbaar zijn bij nieuwere auto's van een aantal Europese fabrikanten: Radar, Lidar, camera's, laserscanners en infraroodcamera's. "Met die combinatie van systemen kun je onder alle omstandigheden een betrouwbaar beeld van de omgeving om je heen schetsen. In de nieuwste Audi A8 zitten meer dan 40 systemen die de weg in kaart brengen. Die zijn optioneel in heel dure auto's."
Een aantal van die technieken gebruiken Tesla en Uber niet, zegt Karssen. "Vanuit het businessmodel snap ik het. Maar ze willen te snel." Volgens hem zorgt het ongeluk er niet voor dat het langer duurt voordat de eerste zelfrijdende auto's in bijvoorbeeld Amsterdam of Haarlem rondrijden. "De ontwikkelingen bij de traditionele autofabrikanten vertragen niet, maar die bij de nieuwkomers wel."
Uitzonderlijke situaties
De grootste uitdaging waar de technologie voor staat, is het omgaan met ongeschreven verkeersregels. Dat is waar de technologie het meeste moeite mee heeft, zegt mobiliteitsexpert Carlo van de Weijer. "Hoe slim auto's ook worden, het zal lastig blijven om rekening te houden met de tien tot honderd meer regels die niet beschreven staan. Die zijn niet te leren, omdat ze buiten de wetgeving plaatsvinden. Je kunt een machine immers niet leren om zich niet aan de wet te houden."
En dat is nou juist wat soms wel nodig is om door het verkeer te komen. Iedereen die in Amsterdam de ring A10 op wil rijden, herkent de moeite die het soms kost om ertussen te komen. "Als je legaal wil invoegen moet je eigenlijk vier seconden afstand houden tot je voorganger. Maar als je dat doet, kun je tot vier uur 's nachts wachten. Even kort toeteren en invoegen: dat zit allemaal in die informele regels", zegt Van de Weijer.
Kwartier wachten bij zebrapad
Of de denkbeeldige situatie waarbij een voetganger aan de rand van een zebrapad staat. "Die kan daar zomaar 15 minuten staan te telefoneren. Jij en ik rijden dan door. Maar als een auto volgens de wet is geprogrammeerd, dan sta je dan toch echt een kwartier te wachten."
Het ongeluk met de auto van Uber moet er niet voor zorgen dat de ontwikkeling van zelfrijdende auto’s stopt, zegt Van de Weijer. "Vroeg of laat moet je de systemen testen, omdat het onderaan de streep tot een veiliger systeem leidt. Een auto zonder chauffeur: dat duurt nog even. Dat is duidelijk. Tot die tijd moeten we het doen met systemen die een deel van de rit overnemen."
Lees ook:
Beelden fataal ongeluk zelfrijdende Uber vrijgegeven