Wet aangenomen: politie mag verdachten hacken

De Eerste Kamer heeft vandaag ingestemd met de wet waarmee de politie verdachten mag gaan hacken. Het gaat dan niet alleen om smartphones en laptops: de politie mag ook inbreken op beveiligingscamera's, navigatiesystemen en smartwatches.

De Wet computercriminaliteit III, zoals de wet formeel heet, werd afgelopen december aangenomen door de Tweede Kamer. De geheime diensten mogen al langer hacken. 

De VVD, PvdA, CDA, ChristenUnie en D66 stemden voor de wet. De stem van D66 is opvallend: toen de partij nog niet in de regering zat was het een fel tegenstander van de wet. GroenLinks, SP, 50Plus, PvdD en PVV stemden tegen de wet. De wet treedt op 1 januari 2019 in werking.

Vier jaar cel

Met de wet mag de politie verdachten in strafrechtonderzoeken hacken. Het gaat dan bijvoorbeeld om cybercriminelen die aanvallen op banken uitvoeren, maar ook om mensen die worden verdacht van een misdrijf waar minstens vier jaar gevangenistraf op staat.

De politie wil de bevoegdheden met name inzetten bij het opsporen van drugsdealers, mensensmokkelaars en pedoseksuelen, maar ook op openlijke geweldpleging kan al vier jaar celstraf staan. 

Hacksoftware

Het omstreden onderdeel van de hackwet gaat om het gebruik van hacktools: softwareprogramma's waarmee de politie apparaten hackt. Voorheen mocht de politie alleen ter plaatste hulpmiddelen installeren, zoals een keylogger: een programmaatje dat bijhoudt wat je typt. Met hacksoftware kan dit ook op afstand. 

Deze hackhulpmiddelen maken gebruik van onbekende kwetsbaarheden in software, ook wel zerodays genoemd, om binnen te dringen op apparaten. Het is een lucratieve handel: een kwetsbaarheid om een iPhone mee te hacken levert al snel een miljoen euro op. Dit soort kwetsbaarheden worden in hacksoftware verzameld.

Melden

Wanneer de politie zelf zo'n kwetsbaarheid vindt moet het dit in principe direct bij de fabrikant melden, zodat het lek kan worden gedicht. Ook criminelen deze lekken misbruiken om burgers te hacken. Bij hacksoftware gaat die regel niet op: de gebruiker van de software weet bij een hackaanval niet welke kwetsbaarheden worden misbruikt. 

Er is dan ook veel kritiek op het gebruik van deze hacksoftware. "In de praktijk zal deze software veel worden gebruikt", zegt Ton Siedsma van burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom. "Daarmee houdt de politie een schimmige markt in stand die gebaat is bij jouw onveiligheid. Met deze wet wordt Nederland dus niet veiliger, maar onveiliger."

Lokpuber

Een ander belangrijke onderdeel van de hackwet is het verbod op het kopen van gestolen digitale informatie. Hiermee wordt heling van digitale informatie gelijkgetrokken met normale heling, zoals het aanschaffen van een gestolen smartphone of fiets.

Eveneens een belangrijk onderdeel is de mogelijkheid om legaal een 'lokpuber' in te zetten om pedoseksuelen te arresteren. Zo'n lokpuber hoeft trouwens geen mens te zijn, het mag ook een virtuele lokpuber zijn. Hulporganisatie Terre des Hommes zet zo'n virtueel lokmeisje in om duizenden pedoseksuelen op te sporen.