Instagram doet niets aan accounts die zelfmoord verheerlijken
Nieuws

Instagram doet niets aan accounts die zelfmoord verheerlijken

03-07-2018 14:00 Laatste update: 14:03

Instagram laat Nederlandse accounts die zelfmoord verheerlijken gewoon online staan, blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws. Dat staat haaks op het beleid van het bedrijf om dit soort profielen te verwijderen.

RTL Nieuws spoorde ruim honderd van dit soort Nederlandse 'zelfmoordaccounts' op. Als proef rapporteerden wij tien accounts wegens het 'promoten van zelfmoord', maar daar werd niets mee gedaan.

Sterker: er kwamen alleen standaardreacties terug waarin stond dat de accounts de regels van Instagram niet overtreden. Pas toen er schriftelijk vragen werden gesteld, zei Instagram de zaak te onderzoeken. Daarna zijn er verschillende accounts verwijderd. Op de vraag waarom deze accounts aanvankelijk niet zijn verwijderd, wil Instagram niet reageren. 

Gevaarlijke trend

Een deel van de accounts is mogelijk bedoeld als een schreeuw om aandacht, bijvoorbeeld wanneer iemand schrijft 'ja mama, je kleine meisje wil dood' met daarbij een foto van twee bungelende voeten. Het gros van de accounts plaatst berichten die zelfmoord verheerlijken of zelfs aanmoedigen, zoals een foto van een treinrails met daarbij de tekst 'je hoeft maar één stap te nemen'. 

De volgers van deze accounts zijn voornamelijk tienermeisjes en -jongens: precies de doelgroep waarbij het aantal zelfmoorden afgelopen jaar bijna is verdubbeld. Een gevaarlijke trend, vindt Anke Wammes van zelfmoordpreventielijn 113: de berichten kunnen de toch al kwetsbare tieners over de streep trekken om zelfmoord te plegen.

'Samen naar de hemel'

De berichten van de Instagram-accounts variëren van teksten die zelfdoding verheerlijken tot foto's van manieren waarop je zelfmoord kunt plegen. De foto's worden veelal voorzien van een 'motiverende quote', bijvoorbeeld dat je na zelfdoding geen pijn meer voelt of dat de ouders hun problemen toch niet zullen begrijpen.

Op één van de Instagram-accounts is te zien hoe er een afscheidsbrief aan de ouders wordt geschreven. Een ander bericht toont een foto van een mes op een slagader met de tekst 'soms kan het niet anders'. In de tientallen reacties wordt gevraagd naar tips om je leven te beëindigen.

Achter de accounts lijken met name tieners te zitten. Sommige accounts taggen hun vriendin en schrijven 'samen naar de hemel' te willen, met foto's van bebloede polsen erbij. Veel profielen zijn al jaren in gebruik en plaatsen geregeld berichten. Ze hebben tussen de 10 en 1500 volgers.

Na-apen

Zelfmoord is veelal een 'impulsieve daad', legt Wammes uit: "Als je je al kwetsbaar en somber voelt, hebben dit soort accounts een aantrekkingskracht. Het versterkt de gevoelens die je op dat moment al hebt. Als je dan op iemands account ziet dat zelfdoding voor diegene een middel is, dan ga je denken dat dat misschien ook voor jou geldt."

Vooral jongeren zijn hier vatbaar voor: daar is het zogeheten copycat-effect het sterkst, zegt Wammes. Of de enorme toename van het aantal zelfdodingen onder tieners door dit soort accounts komt, kan ze niet zeggen: "Maar dit soort accounts kunnen zeker een trigger zijn om een zelfdoding gemakkelijker te maken."

Aan de andere kant kunnen sommige Instagram-berichten ook een positief effect hebben. Mogelijk is het een schreeuw om hulp, zo stelt Wammes. Een Instagram-bericht is volgens haar een makkelijke manier om je emoties te uiten. Wammes raadt aan om, indien je dit soort berichten ziet, te zeggen dat er hulp is en mensen door te verwijzen naar bijvoorbeeld 113.

Pro-ana

Het is opvallend dat Instagram de tien gerapporteerde accounts aanvankelijk niet verwijderde: Instagram is al jaren bezig om profielen die zelfmoord of zelfbeschadiging verheerlijken of aanmoedigen te verwijderen. Het sociale netwerk introduceerde ook tools om mensen met suïcidale gedachten te helpen, bijvoorbeeld door hen te wijzen om de mogelijkheden voor hulp.

De zelfmoordaccounts op Instagram doen denken aan de zogeheten pro-ana-sites, websites waar anorexia wordt verheerlijkt. In 2015 kwamen deze websites in het nieuws omdat ze veelal jonge meisjes aanmoedigen om 'zo dun mogelijk' te zijn en tips geven om dit te bereiken.

Heb jij vragen over zelfmoord?

Stichting 113 Zelfmoordpreventie0900-0113
Openingstijden: 24 uur, 7 dagen per week