Waarom is het EU-plan voor een uploadfilter zo omstreden?
Het Europees Parlement stemt donderdag over een omstreden voorstel voor een uploadfilter. Waarom is er zoveel kritiek op dit plan?
De Europese Commissie wilde de nieuwe auteursrechtrichtlijn al gaan uitonderhandelen met de lidstaten, maar is voorlopig teruggefloten. Eerst moet het Europees Parlement over de voorstellen van de Commissie stemmen. Dat gebeurt donderdag. Stemt het parlement tegen, dan mogen de leden het voorstel nog wijzigen met amendementen.
De Europese Commissie werkt al een tijdje aan de nieuwe Europese auteursrechtrichtlijn. Met name één artikel in die richtlijn is omstreden: artikel 13. Burgerrechtenorganisaties, internetpioniers en talloze wetenschappers vrezen dat het internet 'naar knoppen gaat' als deze richtlijnen worden aangenomen. Ook Nederland heeft bezwaren. Ook de privacytoezichthouder van de Europese Unie heeft vandaag gewaarschuwd dat het voorstel zeer zorgvuldig moet worden geformuleerd, omdat het kan leiden tot een inperking van rechten.
Het einde van memes?
Artikel 13 zou ervoor kunnen zorgen dat bepaalde filmpjes, foto's of andere content nooit online geplaatst mogen worden. De Commissie wil namelijk een uploadfilter verplicht stellen. Het instellen van zo'n uploadfilter kan bijvoorbeeld het einde van memes betekenen. Memes zijn plaatjes (vaak uit een film of serie geknipt) die voorzien zijn van een grappige tekst.
Het uploadfilter heeft een nobel doel: voorkomen dat plaatjes, video’s, of muziekfiles waar rechten op zitten worden gekopieerd en onrechtmatig worden gebuikt, zonder dat de maker ervoor wordt betaald. Maar zo simpel werkt het niet. Zo zijn er tal van uitzonderingen op de copyrightregelgeving waardoor je auteursrechtelijk beschermd materiaal wel mag inzetten, bijvoorbeeld voor gebruik in het onderwijs of in parodieën, zoals memes.
Daarom is er veel verzet tegen het uploadfilter. Dit zijn de belangrijkste bezwaren.
Filters falen
Filters voor video, audio en beeld werken vaak niet goed. Er zijn diverse voorbeelden van filters op Youtube, Twitter en Facebook die fouten maakten, waardoor doodnormale video’s van het platform werden verwijderd. Europarlementariër Julia Reda heeft op haar blog voorbeelden van falende filters gezet. Zo heeft Youtube bijvoorbeeld een video van een spinnende kat aangezien voor beschermd werk van muziekmaatschappij EMI.
Slecht voor concurrentie
Startende internetbedrijven zouden zo’n uploadfilter moeten bouwen of aanschaffen en dat is duur. Voor de Googles van deze wereld geen probleem. De concurrentie neemt dus af en innovatie wordt tegengehouden. Bovendien zou deze regel alleen gelden in Europa, dus is er de vrees dat ambitieuze startups uitwijken naar andere continenten.
Internetvrijheid beperkt
Internetpioniers en burgerrechtenorganisaties, zoals de Consumentenbond en Bits of Freedom, vrezen vooral dat de internetvrijheid wordt beperkt. Nu is het zo dat je alles op het internet mag plaatsen en delen, het is open en vrij. Als je iets doet dat niet mag, kan dat achteraf worden bestraft en de content kan worden weggehaald. Met een uploadfilter doe je dit al vooraf.
Er zitten dus nogal wat haken en ogen aan. Bovendien bestaat de angst dat het filter ook kan worden gebruikt om bepaalde meningen te filteren. Internetplatformen als Facebook en YouTube worden verantwoordelijk, en die kunnen erg voorzichtig worden met wat er wordt toegestaan. Ze kunnen een vorm van zelfcensuur toepassen om boetes en andere straffen te ontlopen. Ook content waar geen rechten aan zitten blijven dan mogelijk vastzitten in het filter.
Als het Europees Parlement donderdag tegen de nieuwe richtlijnen stemt, moet de Europese Commissie terug naar de tekentafel. De stemming kan je donderdag rond 12 uur hier live volgen.