Oproep techbedrijven: verander je wachtwoord als je relatie stukloopt

We worden vaker gehackt en digitaal in de gaten gehouden door onze ex-partners, en het aantal slachtoffers blijft groeien. Daarom roepen Facebook, Google en Microsoft vandaag op om je wachtwoord te veranderen zodra je relatie stukloopt.

Exen die meelezen met WhatsApp, uit jouw naam e-mails sturen of je Facebook-account hacken en daar naaktfoto's plaatsen. Digitaal huiselijk geweld komt vaker voor dan we denken en het aantal slachtoffers neemt toe, zegt hulporganisatie SafetyNed tegen RTL Nieuws.

Daarom doen drie grote techbedrijven vandaag een bijzondere, gezamenlijke oproep: verander je wachtwoord zodra je relatie stukloopt. "Je digitale identiteit is van jou, of je nu een relatie hebt of niet", zegt Martin Vliem, hoofd security bij Microsoft Nederland.

Bangmakerij

In de meeste gevallen van digitaal huiselijk geweld hackt de ex-partner één van de online accounts van het slachtoffer, om zo controle te houden op zijn of haar leven. Dat kan bijvoorbeeld door mee te lezen met privéberichten of via de locatiegeschiedenis te zien welke plekken het slachtoffer is geweest. Die informatie wordt naar het slachtoffer gestuurd om diegene bang te maken.

"In de meeste gevallen zien we dat daders op zoek zijn naar privécommunicatie of locatiegegevens", vertelt Paula van den Boom van SafetyNed. De organisatie is opgericht door vier grote opvangorganisaties en helpt slachtoffers van digitaal huiselijk geweld. Een groot deel van de slachtoffers weet niet hoe ze zichzelf tegen dit digitale gevaar moeten beschermen, stelt Van den Boom.

Wachtwoord

Techbedrijven zien ook dat ex-partners inbreken op online accounts. Facebook heeft er zelfs een sectie in zijn informatiecentrum aan gewijd met tips wat je kunt doen als je relatie is beëindigd. Daar legt het bedrijf onder andere uit hoe je je publieke berichten privé kunt maken, en hoe je minder berichten te zien krijgt van je ex-partner.

De belangrijkste tip is om je wachtwoord te wijzigen, stellen de techbedrijven. Op die manier maak je het voor je ex-partner een stuk lastiger om in te breken op jouw online account. "Als je je pinpas verliest, laat je die gelijk blokkeren. Diezelfde houding moet er zijn bij het verbreken van een relatie", stelt Vliem.

Google en Microsoft wijzen beide op hun beveiligingscentrum, waar je naast je wachtwoord aanpassen ook kan zien welke apparaten allemaal toegang hebben tot jouw account. Zodra je er één niet herkent, kun je het beste dat apparaat verwijderen.

Afhankelijk

Het is onduidelijk hoeveel slachtoffers er van digitaal huiselijk geweld zijn: daar worden geen cijfers over bijgehouden. Jaarlijks zijn er zo'n 200.000 Nederlanders slachtoffer van huiselijk geweld, en volgens Safety Ned en de politie gaat dat geweld in veel gevallen digitaal door. "Vaak worden de slachtoffers niet geloofd als ze zeggen dat ze het idee hebben dat hun ex meeleest met hun WhatsApp", zegt Van den Boom.

Volgens de politie vond huiselijk geweld vroeger vooral fysiek plaats, zoals bijvoorbeeld stalking. "Nu zie je dat dit vaak digitaal gebeurt, onder andere via WhatsApp en andere sociale media", zegt Leon Veldt, woordvoerder bij de politie. Volgens hem is er bij huiselijk geweld meestal sprake van een machtsverschil, waarbij het slachtoffer afhankelijk is van de dader.

Door online accounts over te nemen probeert de dader dat machtsverschil in stand te houden, legt Van den Boom uit: "De daders willen het leven beheersen van het slachtoffer. Ze hacken zelfs 9292OV-accounts om te weten waar degene is geweest, om in sommige gevallen tot fysieke stalking over te gaan. Ook komt het voor dat het slachtoffer op sociale media wordt zwartgemaakt of via DigiD overheidszaken worden aangepast, zoals het gezag over de kinderen."

Nare e-mails

Ook Marian* (49) is jarenlang door haar vriend en later ex-partner gehackt. Ze woonden samen en de man had toegang tot haar e-mail. Hij stuurde uit haar naam vervelende berichten naar vriendinnen en collega's, om zo veel mogelijk relaties kapot te maken. "Vervolgens kwam ik mijn vriendinnen op straat tegen en kreeg ik de volle laag van ze", vertelt Marian. "Waarom ik die mails stuurde en waarom ik al die nare dingen zei. Toen merkte ik dus pas wat hij deed."

Alarm slaan

Pas toen Marian de relatie beëindigde, van hem weg ging en vervolgens haar wachtwoorden veranderde, kreeg ze weer controle over haar leven. Hij bleef haar stalken via WhatsApp, en na elke blokkade nam hij een nieuw telefoonnummer. Marian verzamelde informatie en deed aangifte bij de politie, waarna haar man een contactverbod en verplichte tbs kreeg. "Ik blijf wel achterom kijken. Dat zal ik doen, zolang hij leeft."

Marian: "Ik wil slachtoffers oproepen dat ze niet hun mond houden. Dat heb ik gedaan en dat heeft mij elf jaar van mijn leven gekost. Vertel je verhaal aan iemand. Licht je buren in. Die kunnen alarm slaan als ze het niet vertrouwen. En doe aangifte."

Marian werd gehackt door haar ex

Hulp

Volgens Van den Boom hebben veel slachtoffers niet de kennis om zich digitaal te beschermen. Daarom biedt SafetyNed een pagina aan waarmee mensen kunnen controleren hoe veilig ze online zijn. Op Laat Je Niet Hack Maken vind je nog meer tips om jezelf te beschermen tegen hackers.

De politie raadt slachtoffers van digitaal huiselijk geweld aan om aangifte te doen. Het is dan belangrijk dat je zo veel mogelijk informatie verzamelt, zoals screenshots van WhatsApp-gesprekken, berichten op sociale media en e-mails van verdachte inlogpogingen.

Omdat elk geval van (digitaal) huiselijk geweld een andere aanpak vergt, is het belangrijk om zo snel mogelijk hulp in te schakelen, bijvoorbeeld via Veilig Thuis.

* De echte naam van Marian is bekend bij de redactie