Hack-les voor scholieren: 'Ze helpen ouders met goed wachtwoord'

In een brugklas wordt een vraag gesteld: wie is ooit gehackt? Handen gaan omhoog. Het Fortnite-account van een jongen is gekraakt. Hij had de naam van zijn huisdier als wachtwoord.

Een meisje zegt gehackt te zijn door een vriendinnetje: ze deelde het wachtwoord voor haar Instagram, en toen ze ruzie kregen waren plots al haar foto's weg.

De Nederlandse stichting Hack in the Class is in het leven geroepen om hack-les te geven aan scholieren. Want: zij moeten zich veel bewuster worden van hun eigen online veiligheid. "Na onze les helpen ze hun ouders om een goed wachtwoord te maken", vertelt de 28-jarige hacker Stephanie tegen RTL Nieuws.

Want als je weet hoe je wordt gehackt, kun je jezelf er ook beter tegen beschermen. "Jongeren weten vaak niet welke digitale gevaren er zijn", zegt Stephanie. Samen met mede-hacker Barry van Kampen richtte ze bijna twee jaar geleden de stichting op.

Deze kinderen leren online veiligheid door zelf te hacken

Online lespakketten

Hack in the Class bestaat uit zo'n 30 vrijwilligers die in hun vrije tijd gastlessen en workshops geven aan jongeren tussen de 8 en 16 jaar oud. Er wordt eigen lesmateriaal ontwikkeld, zoals digitale maatschappijleer. Daarmee leren jongeren over veilig wachtwoordgebruik, wat een phishingmail is en hoe je je privacy op het internet beschermt.

Een belangrijk onderdeel van de workshop is om de leerlingen zelf aan de slag te laten gaan. Zo leert Hack in the Class via dit online pakket de basisprincipes van hacken door jongeren verschillende loginpagina's te laten omzeilen. Ook gaan de leerlingen aan de slag met Microbit, een kleine computer die je zelf kunt programmeren. Het doel: een lampje ingeschakeld krijgen en laten knipperen.

"We hopen dat we met onze workshops het enthousiasme voor ethisch hacken en programmeren aanwakkeren", zegt Stephanie. "Het is mooi als iemand door onze lessen besluit om later ook hacker of developer te worden, maar het is belangrijker dat jongeren nadenken over wat een goed wachtwoord is of wat er met hun data gebeurt als ze iets liken op Facebook of Instagram. Of dat ze na onze les hun ouders helpen om een goed wachtwoord te maken."

Hacker worden

Sanne Maasakkers, ethisch hacker bij cybersecuritybedrijf Fox-IT, vindt initiatieven als Hack in the Class ontzettend belangrijk. Zij kwam er pas tijdens haar universitaire opleiding achter dat ze technische vakken leuk vond. "Als ik op jongere leeftijd zo'n gastles had gekregen, was ik eerder in aanraking gekomen met hacken", vertelt ze. Daarom geeft Maasakkers nu ook zelf gastlessen aan jongeren.

Volgens Maasakkers is er een groot tekort aan hackers: "Dat is zorgwekkend, omdat ethische hackers het internet juist veiliger maken. Het is belangrijk dat jongeren weten dat je later een hele leuke, goede baan kunt krijgen door de technologie in te gaan."

Ook de overheid vindt het belangrijk dat jongeren meer in aanraking komen met technologie. Er wordt momenteel gewerkt aan een nieuw curriculum voor scholen, en het vak Digitale geletterdheid is daar een belangrijk onderdeel van. Hoe dat vak eruit komt te ziet is nog onduidelijk, maar er zou veel aandacht zijn voor basisvaardigheden om computers en het internet te begrijpen en gebruiken.

Trainingen

Hack in the Class verzorgt een aantal keer per maand een workshop bij een school. Als de school geen apparatuur neemt, brengt de stichting zijn eigen laptops mee: afdankertjes van bedrijven die Hack in the Class een warm hart toedragen. Daarnaast trainen Stephanie en de andere vrijwilligers docenten om zelfstandig deze hack-lessen te geven.

Ook werken de vrijwilligers samen met docenten om nieuw lesmateriaal te ontwikkelen. Zo is er bijvoorbeeld vanuit scholen vraag naar lessen waarin leerlingen zoekmachines leren gebruiken. "Daar hebben we veel aan", vertelt Stephanie. "We zijn altijd op zoek naar input van docenten, want zij weten waar leerlingen behoefte aan hebben."

Crimineel hacken

Hack in the Class vindt het ook belangrijk om het verschil tussen goede (ethische) en slechte (criminele) hackers uit te leggen. Veel ouders worden namelijk angstig als hun kind wil hacken: in de media komen volgens Stephanie vooral criminele hackers aan bod. En dat kan kan een slechte invloed hebben op het enthousiasme van een kind om te gaan hacken. 

Daarom geeft Stephanie samen met haar vrijwilligers gastlessen aan ouders, waarin dit soort vraagstukken aan bod komen. Hack in the Class helpt ouders te begrijpen wat hun kind op het internet doet, hoe zij digitale kwaliteiten kunnen stimuleren en wat ze kunnen doen als het kind een illegale hack heeft gepleegd.

Eén van de leerlingen van Stephanie, een jongen met veel kennis van computers, leek de illegale kant op te gaan. Toen heeft ze hem apart genomen en uitgelegd wat er gebeurt als hij een criminele hacker wordt: "Het is belangrijk dat we jongeren die interesse hebben in hacken goed begeleiden en stimuleren om hun kwaliteiten in te zetten om Nederland veiliger te maken."

Dit gebeurt er met internetboefjes

Jonge hackers die een strafbaar feit plegen krijgen te maken met Hack Right, een programma van politie en justitie om jeugdige internetcriminelen op het rechte pad te houden. Het doel van het programma is om het gedrag van deze jongeren te veranderen en hen ethisch te laten hacken.

Jaarlijks worden zo'n zeventig jongeren veroordeeld voor cybercrimegerelateerde zaken, en deel van hen realiseert zich niet eens dat ze een strafbaar feit hebben gepleegd. Alleen jongeren die bekennen, geen zeer ernstige vormen van hacking hebben gepleegd en bereid zijn zich op een positieve manier te ontwikkelen, komen in aanmerking Hack Right. 

Hack Right is een vervolg op het zogeheten Yoda-project, waarmee jonge internetcriminelen als Halt-straf een paar dagen moesten meelopen bij een cybersecuritybedrijf.