De consument wordt steeds kritischer en heeft de sleutel tot verandering in handen. Dat zien we ook terug in het zuivelschap. Waar het vroeger meer ging om de smaak van een product, wordt tegenwoordig ook gekeken naar gezondheid en duurzaamheid. In de documentaire 'De wondere wereld van de zuivel' gaat Miriam van 't Veer op onderzoek naar de wereld achter het zuivelschap.

Miriam gaat het zuivelschap in met merkspecialist Paul van Kuilenberg. Hij legt uit wat de consument wil en hoe dat invloed heeft op de producten. Het blijkt dat de Nederlandse zuivelsector zichzelf bijna dagelijks opnieuw uit vindt. De lat wordt steeds hoger gelegd als het gaat over diervriendelijkheid, duurzaamheid én gezondheid. In de documentaire komen alle recente innovaties die daar aan bijdragen voorbij.

Export 

Dat Nederland als onderwerp is gekozen, is niet zo verwonderlijk. Alleen Duitsland, Frankrijk en het VK hebben een omvangrijkere zuivelsector. Toch behoort het veel kleinere Nederland als het om zuivelproductie gaat tot de absolute wereldtop. Een groot deel van de meer dan zeven miljard euro aan jaarlijkse omzet van de zuivelsector leunt op de export. 

Zo'n tachtig procent van de export van Nederlandse zuivel wordt binnen Europa uitgevoerd. De resterende liters melk, kilo's kaas en bergen boter komen op de wereldmarkt terecht. Ieder jaar groeit de sector met maar liefst zeven procent, zo leert de docu De Wondere Wereld van de Zuivel. 

Toegevoegde suikers

Het is natuurlijk mooi dat de zuivelsector een forse bijdrage levert aan Nederland als exportland, maar die glansrol gaat wel gepaard met een paar flinke uitdagingen. Met name op het gebied van dierenwelzijn en milieu wordt de lat steeds hoger gelegd. Al die 1,6 miljoen melkkoeien produceren niet alleen melk, maar zijn ook verantwoordelijk voor de uitstoot van broeikasgassen. Daarom zet de zuivelsector vol in op innovatie en onderzoek. Bijvoorbeeld op de Dairy Campus. In de documentaire nemen we een kijkje op deze campus en wordt uitgelegd hoe de koe daar als dataleverancier dient. Op de Dairy Campus staan koeien in verschillende stallen en in iedere stal wordt gekeken naar inventieve, duurzame en uitstoot beperkende oplossingen. 

Naast de bewustwording rondom het milieu, is het recept van zuivelproducten zelf ook een aandachtspunt. Veel zuivelproducten, vooral de magere en halfvolle, worden gezien als gezond onderdeel van de Schijf van Vijf. Toch zijn consumenten steeds kritischer als het gaat over toegevoegde suikers. De documentaire laat zien dat ook de zuivelproducenten dagelijks bezig zijn met aanpassen van de producten om in te spelen op de moderne consument.

Bij FrieslandCampina werkt men aan hard aan productinnovatie. De afgelopen tien jaar zijn toegevoegde suikers van sommige populaire yoghurtdrankjes zelfs meer dan gehalveerd. 

Ook de dieren staan in het middelpunt van de belangstelling. Boeren werken steeds vaker met apps en data om het welzijn van koeien te bevorderen. Stallen worden uitgerust met grote 'waterbedden' voor meer koecomfort. Bij een grote, flexibele koeborstel kan de koe terecht voor een aangename scrubbeurt en op de boerderij die Miriam bezocht was zelf een 'YaKOEzi' aanwezig. Ook schuifelen er voederrobots en slimme, door computers aangestuurde melkmachines door het beeld.

Afwijkend gedrag

Anton Stokman, een van de boeren uit de documentaire, vertelt dat hij zijn koeien zelfs met een microfoon om de hals uitrust. Zo kan hij meeluisteren of het dier wel voldoende eet. Wanneer dat een tijdje niet zo is en de koe vertoont ook andere tekenen van afwijkend gedrag dan kan het zo maar zijn dat de koe tochtig is. Klaar voor inseminatie dus. 

Ook mooi: sfeerverlichting in de stal die automatisch aangaat als het in de herfst langer donker blijft. Gebleken is dat koeien neerslachtig worden als ze te weinig licht krijgen. Wat dat betreft is de koe net een mens, zegt een boer in de documentaire. Een koe die depri is heeft 's ochtends ook geen zin om op te staan.

Het spanningsveld tussen de consument, economie en milieu is een blijvend vraagstuk waar ook de boeren van de toekomst zich mee bezig houden. Ben je benieuwd hoe ze deze balans proberen te behouden? Je kunt de documentaire hieronder bekijken.