Dit zijn de 7 corona-apps waar de overheid uit gaat kiezen

Vandaag presenteren zeven partijen hun corona-app die moeten helpen bij het contactonderzoek van de GGD en de communicatie met artsen als je ziek bent.

Het gaat om Accenture, Capgemini, Covid-19 Alert, DDT Consortium, Deus, ITO en SIA Partners. Het gros van de partijen maakt gebruik van bluetooth om contactmomenten tussen burgers te registeren. 

Een app? Waarvoor?

Het idee is dat je een app op je telefoon installeert. Die registreert de telefoons van de mensen waar je in de buurt bent geweest, bijvoorbeeld op je werk, in de trein, supermarkt of op straat. 

Als je dan in de app invult dat je ziek bent, krijgen de mensen bij wie je in de buurt bent geweest een waarschuwing. Zo kunnen ze voorzorgsmaatregelen treffen. Ze kunnen bijvoorbeeld in quarantaine gaan. 

Werken met bluetooth

De grote partijen willen gebruikmaken van bluetooth om al die contactmomenten te registeren. Hoe dat precies eruitziet, werd niet duidelijk tijdens de korte presentaties vandaag bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De partijen benadrukken allemaal privacy hoog in het vaandel te hebben. 

Er wordt veel gepraat over 'unieke nummers' voor bluetooth-contactenmomenten die 'anoniem' zouden zijn en 'versleuteld' worden opgeslagen, maar de bedrijven geven geen technische informatie om deze claims te ondersteunen.

Corona-code van de GGD

De app van een groot deel van de bedrijven werkt als volgt: je maakt voor een bepaalde periode contact met een andere telefoon via bluetooth. Dat contactmoment wordt lokaal opgeslagen op beide telefoons en niet op een centrale server. Als je besmet bent met corona, krijg je een code van de dokter of GGD die je kunt invoeren.

Je hebt dan de mogelijkheid om jouw contactmomenten te uploaden naar een server. De server stuurt de contactmomenten naar alle gebruikers, die checken of ze een match hebben. Als dat zo is, dan krijgt diegene een melding dat hij of zij in de buurt is geweest van iemand met corona. Op basis daarvan ontvangt de gebruiker extra informatie, zoals de vraag of diegene in thuisquarantaine wil gaan.

Van Singapore tot Oostenrijk

Een aantal apps is gebaseerd op apps die al in andere landen worden ingezet. Accenture heeft voor het Rode Kruis in Oostenrijk ook een corona-app gebouwd om contactmomenten te registeren: Stopp Corona. Het Duitse ITO heeft op verzoek van de Duitse overheid een contact-app ontwikkeld die het nu ook voor Nederland voorstelt.

Het Nederlandse SIA Partners heeft een app gemaakt op basis van het model van de contact-app die in Singapore wordt gebruikt. Daar boekt de app echter nog niet veel succes: hij wordt maar door één op de zes Singaporezen gebruikt en bij de helft van de besmettingen kon de bron niet worden gevonden. Het land zit inmiddels in een lockdown.

60 procent van de burgers

De enige partij die iets dieper ingaat op de privacy, is Deus. Zij stellen gebruik te maken van het DP3D-model, dat door privacyexperts als de meest privacyvriendelijke technologie wordt gezien om contactmomenten te registeren. "Ik ben heel eerlijk: ik wil ook niet getrackt worden of door de overheid in de gaten worden gehouden", zei Ron Vrijmoet van Deus tijdens zijn presentatie.

Het kabinet stelt de toekomstige corona-app niet verplicht. Volgens de overheid is zo'n app pas effectief als minimaal 60 procent van de Nederlandse bevolking - dat is meer dan 10 miljoen mensen - hem vrijwillig gaat gebruiken. De deelnemende partijen hebben niets gezegd over hoe ze die klus willen klaren, en hoe effectief de app is met maar een paar miljoen gebruikers.

Effectief?

Daarnaast is de vraag of zo’n app wel daadwerkelijk effectief is in de strijd tegen corona. Ook hierop wordt door zowel de partijen als het ministerie geen antwoord gegeven. De GGD zegt dat zo'n app wel degelijk kan helpen met het brononderzoek.

Apple en Google

Opvallend genoeg zegt geen enkel bedrijf iets over de nieuwe bluetooth-technologie waar Apple en Google aan werken om corona tegen te gaan. Van die technologie kunnen apps gebruikmaken, vooral omdat een tracking-app voor corona door de beperkingen van iOS momenteel nog niet goed werkt. 

De twee techgiganten werken ook aan een onderdeel voor Android en iOS waarmee je zonder een app van de overheid contactmomenten kunt registeren. Op deze manier hopen ze dat zo veel mogelijk mensen gebruik gaan maken van de technologie. Ook over dit platform wordt niet gesproken door de deelnemende partijen.

Wantrouwen bij experts

Dat wekt wantrouwen op bij experts, die eerder al forse kritiek uitten op de keuze voor deze zeven partijen. Deze experts waren betrokken bij de selectieprocedure van de gekozen partijen en stellen dat er apps tussen zitten die door meerdere groepen experts zijn afgekeurd.

De shortlist van zeven apps werd door de overheid gepresenteerd alsof de onafhankelijke experts erachter staan. "Wij sluiten ons aan bij de oproep van Bits of Freedom en Platform Bescherming Burgerrechten alsmede de eerdere oproep van meer dan 140 wetenschappers om terug te gaan naar de tekentafel", schrijven de experts.

Daarnaast stellen verschillende bedrijven tegen RTL Nieuws dat ze zeer uitgebreide en technisch onderbouwde voorstellen voor een corona-app hebben ingediend. Deze apps houden zich aan de meest privacyvriendelijke voorwaarden en maken gebruik van de nieuwe bluetooth-technologie van Apple en Google. Deze voorstellen werden afgewezen. 

Drenthe heeft al corona-app: 'Zo kunnen we zien hoe het virus zich ontwikkelt'

Autoriteit Persoonsgegevens

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) maakte eerder bekend naar de zeven apps te kijken. Aanstaande maandag presenteert de waakhond zijn bevindingen. De toezichthouder heeft een wettelijke taak om onderzoek te doen 'bij verwerking van persoonsgegevens die een hoog risico oplevert voor burgers'.

De AP toetst dan ook of de apps voldoen. Als het kabinet kiest voor een app die niet voldoet, kan de autoriteit de overheid verbieden de app te gebruiken. 

"Dan kan het kabinet kiezen om een nieuwe wet te maken die inzet van de app mogelijk maakt. Zo'n wetsvoorstel moet vanzelfsprekend ook door het parlement goedgekeurd worden en de AP moet dan advies geven over dat wetsvoorstel", schrijft de toezichthouder.