Experts kritisch over verbod laptops als handbagage

Experts betwijfelen of een verbod op het meenemen van laptops als handbagage nut heeft. Vliegen zou er ook gevaarlijker door kunnen worden.

De kwestie speelt op nu de Amerikaanse president Trump bevestigt gevoelige informatie over 'terreur en vliegveiligheid' te hebben gedeeld met Rusland. Dat zou te maken hebben met een plan van terreurbeweging IS om explosieven te plaatsen in laptops. Mogelijk was het deze informatie die de Verenigde Staten er in maart toe deed besluiten laptops te verbieden in de cabine op vluchten uit een aantal (hoofdzakelijk Arabische) landen. Het verbod werd korte tijd later voor een deel overgenomen door Groot-Brittannië. 

Luchtvaartmaatschappijen zullen in de pas moeten lopen als Amerika één lijn trekt en ook laptops verbiedt in de cabines van vluchten uit bijvoorbeeld Europa. Joost van Doesburg van de Vereniging Nederlandse Verkeersvliegers (VNV) legt uit dat de logistieke gevolgen enorm zijn: de veiligheidsprocessen zijn er niet op ingericht.

Brandgevaar

Daar komt bij dat weer een heel nieuw risico ontstaat als laptops verplicht in de ruimbagage moeten worden gestopt: brandgevaar. "Lithiumbatterijen, zeker de oudere types, zijn heel gevaarlijk", zegt Van Doesburg tegen RTL Nieuws. "Ze kunnen spontaan ontbranden." Zijn ze verpakt tussen de bagage of bevinden zich daar veel batterijen bij elkaar, bijvoorbeeld doordat ze in een aparte container worden gestopt, dan ontstaat volgens Van Doesburg een gevaarlijke situatie zonder dat daaraan een terrorist te pas komt.

Een laptop die wordt meegenomen de cabine in, wordt beter gecontroleerd dan wanneer hij in het ruim wordt gestopt. Dat vraagt, zegt Van Doesburg, om een 'heel goede veiligheidsanalyse over wat effectief is, of juist contraproductief'. Beter scannen en screenen levert mogelijk meer winst op dan een cabineverbod.

De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) laat weten dat geregeld in Europees verband met de VS wordt overlegd over de situatie. De inschatting dat een laptopverbod hier niet nodig is, zou kunnen veranderen op grond van nieuwe informatie vanuit de VS.

Niet op te sporen

Een vlucht in Afrika was vorig jaar februari mogelijk de eerste die werd getroffen door een explosief dat was verstopt in een laptop. Het was geplaatst op de plek van de dvd-drive. De dader was het enige slachtoffer: hij werd naar buiten gezogen door het gat dat de explosie in de vliegtuigwand had veroorzaakt.

Eind maart berichtte CNN over explosieven die met de gangbare scanmethoden op luchthavens niet zijn op te sporen. Terroristen zouden dat hebben getest door de scanapparatuur aan te schaffen waarmee op veel luchthavens wordt gewerkt. Terreurdeskundigen noemden de informatie tegenover CNN 'uiterst geloofwaardig' en 'angstaanjagend'.