Nederland krijgt referendum over aftapwet

Op 21 maart mogen Nederlanders naar de stembus, niet alleen voor de gemeenteraadsverkiezingen, maar ook voor een referendum over de aftapwet.

Het is vervolgens aan het parlement om de uitslag te volgen of niet: die is niet-bindend. Het referendum moet komend voorjaar worden gehouden en de Kiesraad beveelt dus aan dat te laten samenvallen met de raadsverkiezingen. Volgens de Kiesraad zijn er genoeg geldige handtekeningen opgehaald om het referendum te laten doorgaan. Het referendum kan de wet niet meer tegenhouden: de wet is met enkele maanden uitgesteld, maar treedt op 1 mei 2018 in werking. De nieuwe wet, die bekend staat als aftapwet of sleepwet, geeft de geheime diensten toestemming op grote schaal internetverkeer af te tappen.

CDA-leider Sybrand Buma zei eerder in een interview met de Volkskrant dat het kabinet de uitslag van het referendum zal negeren. Ook VVD, CU en D66 staan achter de invoering van de wet, hoewel Alexander Pechtold van D66 de uitspraken van Buma 'onverstandig' noemde. De partijen die meedoen aan het nieuwe kabinet, hebben afgesproken het raadgevend referendum sowieso af te schaffen. 

'Te veel bevoegdheden'

Het referendum is een initiatief van een groep studenten uit Amsterdam. Ze vinden dat de geheime diensten AIVD en MIVD met de nieuwe wet te veel bevoegdheden krijgen, onder andere omdat bij het aftappen van internet ook de gegevens van onschuldige burgers mogen worden buitgemaakt. Deze data mogen drie jaar worden bewaard.

Op dit moment mogen de geheime diensten alleen gericht de internetkabel aftappen, bijvoorbeeld de telefoon van een terrorismeverdachte. Met de nieuwe wet, de zogeheten Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv), mogen ze internet op grote schaal aftappen. Door dat te doen, willen de AIVD en MIVD potentiële dreigingen eerder in het vizier krijgen, van bijvoorbeeld terroristen die een aanslag willen plegen, maar ook van buitenlandse hackers die bij de overheid proberen in te breken.

​Rechtszaak

Verschillende organisaties, waaronder Privacy First, de Nederlandse Vereniging van Journalisten en de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten, zijn bezig met een rechtszaak om de aftapwet van tafel te krijgen.