Nederlandse startup recyclede al 1 miljoen Afrikaanse telefoons

Ondernemer Joost de Kluijver heeft al een miljoen oude, kapotte telefoons uit Afrika gerecycled in Europa.

Als een telefoon in Afrika kapot is, dan is hij écht kapot. Lokale reparateurs hebben alles geprobeerd om het apparaat weer werkend te krijgen. Uiteindelijk belanden die kapotte telefoons op een grote stapel en worden ze ergens op een veldje gedumpt en verbrand. Op die manieren proberen Afrikanen nog wat grondstoffen uit de apparaten te halen en er een centje mee te verdienen.

Die manier van 'recyclen' is erg slecht voor het milieu. De Kluijver heeft een milieuvriendelijkere oplossing: hij verscheept de kapotte telefoons naar Europa om ze in een Belgische fabriek te laten recyclen. En de Afrikanen? Die krijgen per ingeleverde telefoon betaald: zo'n 20 tot 40 cent per stuk. Met zijn startup Closing the Loop is De Kluijver actief in tien Afrikaanse landen. Het gros van de kapotte telefoons die Kluijver inzamelt is afkomstig uit Oeganda, Zambia, Rwanda en Kameroen. De telefoons worden ingezameld om de printplaatjes, waar elektronica aan is vastgemaakt.

Chinese troep

"Een groot deel van de telefoons die we in Afrika verzamelen bestaat uit Chinese troep", vertelt De Kluijver. "We zien heel veel telefoons die na een paar maanden van ellende uit elkaar vallen. Als uiteindelijk alles al een keer is gerepareerd en de hardware op het printplaatje kapot gaat, dan wordt de telefoon weggegooid. Deze apparaten zamelen we in om te recyclen."

Closing the Loop werkt met lokale partners. Dit zijn lokale ondernemers die kapotte telefoons inzamelen, meestal per kilo. "We zien bijvoorbeeld veel kerken die dit afval inzamelen om geld te verdienen", aldus Kluijver. Per kilo betaalt Closing the Loop tussen de 4 en 8 euro aan de partners.

Goud, zilver, koper en palladium

Na drie tot zes weken komt het afval in België aan. Daar gaan de kapotte telefoons in een grote oven waardoor alle waardevolle grondstoffen uit het apparaat worden gehaald. In de fabriek worden zestien van de ongeveer dertig bruikbare grondstoffen gerecycled, maar Kluijver krijgt er maar voor vier betaald: goud, zilver, koper en palladium. 

Hoe dat komt? "Door de stevige positie van de recyclefabrieken. Er zijn er niet zo veel van, waardoor ze stevige contracten kunnen opstellen", verklaart De Kluijver. Per duizend kilo kapotte telefoons wordt er zo'n 300 gram goud, één kilo zilver, 120 kilo koper en 12 gram palladium gerecycled. 

Vergunningen bestonden niet

Per kilo kapotte telefoons verdient Kluijver zo'n 11 euro aan deze grondstoffen. Daarmee komt zijn winstmarge ongeveer uit op 20 procent, zo vertelt hij. "De logistiek is een enorme kostenpost. Niemand vervoert iets in Afrika. We dumpen ons afval in Afrika, maar om afval vanuit Afrika naar Europa te halen - daar had nog nooit iemand van gehoord."

Zo moest De Kluijver bijvoorbeeld Afrikaanse vergunningen krijgen om afval te exporteren. "Dat levert hilarische situaties op: we krijgen bijvoorbeeld regelmatig vergunningen die niet eens bestaan. Maar deze vergunningen zijn volgens het internationaal recht wel nodig, dus geven ze ons een papiertje en stempel."

De Kluijver is al sinds jongs af aan verteld dat verspilling niet goed is. Na zijn studie bedrijfskunde ging hij aan het werk als consultant bij een Amerikaans bedrijf, waar hij vooral met geld en ondernemen bezig was. Daarna ging hij aan de slag bij een NGO die basisregels voor duurzaamheid opstelde. De combinatie van ondernemen en duurzaamheid trok hem, en dat was voor Kluijver de reden om Closing the Loop te starten.

Duurzaam beleid bedrijven

Eén van de nieuwste projecten van Closing the Loop is One for One: een soort grondstoffencompensatie voor telefoons. Bedrijven en organisaties geven dan een bedrag aan Closing the Loop voor het aantal nieuwe telefoons die medewerkers gebruiken. Daarmee kun je volgens Kluijver als bedrijf 'duurzaam inkopen'.

De Kluijver zamelt namens onder andere de Gemeente Amsterdam, ING en Nationale Nederlanden kapotte telefoons in om de grondstoffen van nieuwe telefoons van werknemers te compenseren. "Organisaties willen graag iets doen met duurzaamheid, maar hebben vaak geen idee wat", zegt hij. "One for One geeft bedrijven de mogelijkheid om een duurzaam IT-beleid op te zetten."

Inmiddels zijn er via Closing the Loop meer dan een miljoen kapotte telefoons gerecycled, waarmee 25 kilo goud, 125 kilo zilver en 8000 kilogram koper is opgehaald. Deze grondstoffen kunnen weer in nieuwe telefoons worden gebruikt. De Kluijver: "Vandaar ook de naam Closing the Loop. Dit is echt circulair werken: de grondstoffen van oude telefoons komen weer in nieuwe telefoons terecht."