Tegenwicht voor nepnieuws: constructieve journalistiek
Nepnieuws en 'alternative facts' verstoren de media, maar wat is het echte nieuws?
Eén ding wat we afgelopen tijd hebben geleerd, is dat degene die de media beheerst, heerst. Of je nou feiten, halve feiten of leugens verkoopt is door de lezers nauwelijks te achterhalen. En als het fout was, is wordt het toch alweer vervangen door nieuwer nieuws. Google zegt nepnieuws niet tegen te kunnen houden. Apple-ceo Tim Cook zegt dat fake news mensen hersendood maakt en roept de techsector op met een oplossing te komen.
De deze maand overleden dataguru Hans Rosling zegt dat je de media niet kunt vertrouwen om de wereld te begrijpen en legt met legendarische virtuositeit steeds weer onwaarheden bloot, gestaafd door statistiek. Want alleen door verder te kijken kom je tot de waarheid.
'Goed nieuws gaat traag'
Natuurlijk, excessen zijn nieuws en dus komen de uitzonderingen in de krant. En daarbij lezen we het liefst over misstanden en gevaar. Maar dat is niet het hele verhaal. Bill Gates zegt: “Slecht nieuws gebeurt opeens; er valt een vliegtuig uit de lucht. Goed nieuws ontwikkelt zich langzaam; inkomens stijgen, minder kinderen sterven. Vergeleken met tien jaar geleden overlijden nu een miljoen minder kinderen per jaar aan malaria. Op welke dag moet de krant dat afdrukken? Op maandag, als het er 999.999 zijn, of op dinsdag?”
Neem oorlog en terroristische aanslagen. In de jaren 50 stierven wereldwijd 22 op de 100.000 mensen door oorlogsgeweld, inclusief terrorisme. Vandaag zijn dat er 2,3 per 100.000. Even inzoomen op Amerika, daar sterven jaarlijks negen Amerikanen als gevolg van terrorisme. En maar liefst een kleine 12.000 wordt doodgeschoten door een andere Amerikaan. De kans dat je sterft door toedoen van een terrorist is kleiner dan door een autochtone kleuter die een pistool vindt (21 doden per jaar).
Sites voor constructieve journalistiek
Ook in Europa is het veiliger dan ooit. Denk maar even een paar decennia terug aan aanslagen uit naam van de ETA, IRA en de Rote Armee Fraktion. Nederlanders hebben geen flauw benul hoe goed het gaat met de wereld. Wereldwijd zijn mensen veiliger, slimmer, langer, en gezonder dan vroeger. Maar dat lees je niet in de krant. En daar wil constructieve journalistiek verandering in brengen.
Zo zijn er de websites Stemmingmakerij en World’s Best News (WBN). De Nederlandstalige sites brengt nieuws zoals Bill Gates en Hans Rosling het graag zien; actualiteit met context en perspectief. Zo lees je dat de meeste Nederlanders positief zijn over de multi-culturele samenleving. Nexit uit de Europese Unie? Alleen PVV-stemmers zien dat zitten.
En wie het WBN-nieuws leest, voelt zich opgelucht en onwetend tegelijk. Alleen is WBN nog te klein om een echte vervanging te zijn van een reguliere nieuwssite.