Deeleconomie biedt kansen voor duurzaamheid
De deeleconomie is aan een gestage opmars bezig. Wat kun je tegenwoordig allemaal 'delen' en wat voor impact heeft dit?
Slaapplek nodig in een vreemde stad? Boek eenvoudig een overnachting bij iemand thuis via Airbnb of Wimdu. Geen geld voor een dure taxi? Boek een Uber of zoek je rit via BlaBlaCar en carpool voor een fractie van de prijs naar je volgende bestemming. Te weinig tijd om te koken? Neem een kijkje op Thuisafgehaald en haal bij iemand in je buurt een avondmaaltijd op. En heb je een auto die je nauwelijks gebruikt? Verhuur hem dan via SnappCar. Praktisch elk product en elke dienst is tegenwoordig te ‘delen’.
Delen en collectief consumeren staan centraal in de deeleconomie. De deelinitiatieven fungeren daarbij als platforms die gebruikers met elkaar in contact te brengen. De werking is gebaseerd op vertrouwen: aan de hand van recensies en beoordelingen weten gebruikers waar ze aan toe zijn.
De platforms verifiëren gebruikers, bijvoorbeeld door een koppeling met Facebook, en handelen financiële transacties af. Gebruikers kunnen daardoor op een laagdrempelige manier onderling diensten uitwisselen, maar bijvoorbeeld ook gereedschap (Peerby), vaardigheden (Konnektid), kleding (Krijg de Kleertjes) en parkeerplaatsen (Parkshare).
Kapitalisme versus duurzaamheid
Critici zien de deeleconomie als een ultieme vorm van kapitalisme. Van echt delen is volgens hen geen sprake, dan zouden gebruikers producten of diensten zonder winstoogmerk ter beschikking aan elkaar moeten stellen. Daar valt in sommige gevallen wat voor te zeggen, maar er zit een veel belangrijkere duurzaamheidsgedachte achter de deeleconomie.
In Nederland wordt jaarlijks ruim 2 miljard kilo voedsel weggegooid, gemiddeld 135 kilo per persoon. Door eten te delen - ook als je daarvoor een klein bedrag moet betalen - is veel van die verspilling te voorkomen. De CO2-uitstoot in ons land was afgelopen jaar de hoogste ooit gemeten. Met regelmatig carpoolen breng je in ieder geval je eigen uitstoot terug. Elk kledingstuk dat je ruilt hoef je niet nieuw te kopen, wat geld bespaart en de impact van de textielindustrie op ons milieu verlaagt.
Dat deeleconomie-initiatieven een positieve impact op het milieu hebben, bleek uit een onderzoek in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Als voorbeeld werd de boormachine genoemd, die jaarlijks hoogstens een paar minuten wordt gebruikt. Steeds meer mensen willen wel het gat in de muur, maar geen dure machine in de kast. Delen biedt uitkomst: de gedeelde boren worden beter benut, er zijn minder machines nodig en er hoeven dus ook minder geproduceerd te worden. Dat heeft weer positieve gevolgen voor het grondstofverbruik en de CO2-uitstoot.
Deelfiets
De deeleconomie is allang geen hype meer. Mede dankzij het gebruiksgemak van de verschillende slimme apps en websites groeit de ‘sharing economy’ als kool. Er melden zich dan ook geregeld nieuwe initiatieven op de markt. Eén daarvan is oBike.
Een stad waar niet elke inwoner één of meerdere fietsen bezit, maar waar iedereen gebruikmaakt van deelfietsen die op verschillende plekken in de stad zijn te vinden. Dat is de visie van bike-sharingplatform oBike, dat momenteel in Rotterdam actief is.
Het voordeel van de oBike is dat je de deelfiets niet alleen gemakkelijk kunt vinden, maar hem op veel locaties kunt parkeren. Ook op plekken waar ‘normale’ fietsen mogen staan. Daarmee kun je met een oBike je vervoer van A naar B regelen. Je hoeft niet op zoek naar een dockingstation voor de fietsen.
Goed gedrag levert credits op
Heb je via de app een oBike gevonden, dan kun je deze voor 10 minuten reserveren en er rustig naartoe te wandelen. Het slot ontgrendel je door de QR-code op de fiets te scannen. Zodra je wegfiets start de huurperiode, waarbij je per kwartier 25 cent betaalt.
Bestemming bereikt? Zet dan de fiets op slot en de teller stopt. Goed gedrag, zoals netjes fietsen en het melden van een beschadigde of fout geparkeerde oBike, levert je credits op. Hoe meer credits, des te goedkoper je volgende fietstocht.
Minder autogebruik
Het uiteindelijke doel van oBike is om het autogebruik te verminderen en op een innovatieve manier publieke ruimte te besparen. Want in de Nederlandse steden zijn er te veel privé-fietsen die te weinig gebruikt worden, maar wel veel ruimte in nemen. Gemiddeld hebben Nederlanders 3,4 fietsen in bezit. Gemeenten anticiperen hier op door steeds hogere stallingflats te bouwen. Deelfietsen zoals oBike kunnen een bijdrage leveren aan het verminderen van het totaal aantal fietsen in de stad.
Ook doet het bedrijf veel om eventuele overlast te voorkomen. Zo rijdt oBike niet alleen rond voor klein onderhoud, maar ook om fietsen goed te zetten of te verwijderen van plekken waar ze in de weg staan. Zo wil het deelfietsbedrijf voorkomen dat het een rommeltje wordt in de binnenstad.
Overleg met gemeente
Net als sommige andere deelinitiatieven heeft oBike te maken met weerstand van sommige burgers en overheden. Het bedrijf is daardoor momenteel niet meer actief in Amsterdam, maar oBike is wel 'actief in gesprek' met de gemeente. "We hebben nog te veel langs elkaar heen geleefd", stelt oBike. "We zijn in goed overleg om de dienst opnieuw te kunnen introduceren in Amsterdam. Rotterdam loopt in dit soort zaken voorop."
De gemeente Amsterdam is intussen bezig met het opstellen van nieuw beleid, omdat bike-sharing wel van waarde voor de stad kan zijn. Diensten als oBike kunnen persoonlijke fietsen vervangen. Dat kan uiteindelijk de publieke ruimte ten goede komen.
Zelf proberen
Door de promocode 'oBike' in te vullen in de oBike-app krijg je twee coupons voor een half uur gratis fietsen. De coupons blijven een week lang geldig. De promocode zelf is te gebruiken tot het eind van het jaar.