Wanneer is een 8K-tv je geld waard?
We hebben nog maar nauwelijks 4K-tv's in huis, of de eerste 8K-tv's staan binnenkort al in de winkels. Maar heeft zo'n 8K-tv nu al zin?
Op technologiebeurs IFA in Berlijn werden deze week meerdere 8K-tv's aangekondigd, onder meer door Samsung, LG en Sharp. Over enkele weken zijn de eerste 8K-modellen ook echt in de Nederlandse winkels te koop.
Zijn we dan al beland in het tijdperk van 8K? Maar 4K begint juist pas een beetje op gang te komen. Tv's met 4K-resolutie en HDR worden nu pas betaalbaar voor de meeste mensen en de grote streamingdiensten, zoals Netflix en Amazon Prime Video, hebben pas sinds een jaar of anderhalf een klein aanbod in 4K-resolutie.
Waarom we nu al 8K-tv's zien is eigenlijk heel simpel te verklaren: zo werkt technologie nu eenmaal. De fabrikanten werken jaren vooruit, en beginnen met peperdure tv's die bijna niemand kan betalen. Een jaar later zakt de prijs, groeit het aanbod, en dat herhaalt zich totdat de tv's voor iedereen betaalbaar zijn. Ga maar na: wij schreven in 2012 onze eerste gids over 4K-tv's. Pas een jaar of vijf later begon de technologie echt in te burgeren.
Wat biedt 8K?
De stap van 4K naar 8K is net zo groot als de stap van 1080p naar 4K. Een verviervoudiging van het aantal pixels dus. In ruwe getallen: 8K betekent een resolutie van 7680 x 4320 pixels. 4K telt er 3840 × 2160, full-hd komt neer op 1920 x 1080 pixels. Maak de som af en je komt voor 8K op ruim 33 miljoen pixels. Ter vergelijking: een full hd-scherm heeft net iets meer dan 2 miljoen pixels, 4K heeft ruim 8 miljoen pixels op een scherm.
Wat krijg je dus met een 8K-scherm? Heel veel pixels. Heb je daar wat aan? Dat is een vraag die we beter kunnen opdelen in drie vragen: Kun je zoveel detail wel zien? Is er al 8K-materiaal dat we kunnen kijken? En hoe zit het met sub-8K-beelden op zo'n tv?
Kun je zoveel detail wel zien?
Dat ligt er aan hoe dicht je op het scherm gaat zitten en hoe groot het scherm is. Er bestaan verschillende berekeningen voor de afstand van het scherm ten opzichte van het formaat van de tv. Er bestaan verschillende berekeningen, omdat het erg moeilijk blijkt om te bepalen hoe scherp ons oog kan zien. Dat is van allerlei factoren afhankelijk, zoals beweging en contrast.
De Society of Motion Picture and Television Engineers (SMPTE) deed in 2012 al eens onderzoek naar hoe onze ogen de verschillende schermen en resoluties waarnemen. Dat onderzoek stelt dat kleine schermen met een hoge resolutie eruit kunnen zien als een raam naar een andere werkelijkheid. En op een gigantisch formaat vullen de schermen het blikveld en voelt het alsof de kijker volledig op een andere plek is.
Om op te gaan in al het detail van een 8K-scherm, heb je eigenlijk een gigantisch, muurvullend scherm nodig. Een 8K-scherm dat voor een normale huiskamer al groot is, 65 inch, zou in de meeste gevallen namelijk geen voordeel bieden ten opzichte van 4K. Voor 4K geldt namelijk al de vuistregel: bij een 65 inch scherm zie je al het detail tussen de 2 en 3 meter kijkafstand. Maak daar 8K van, en je moet tussen de 1 en 1,5 meter van je 65 inch-scherm af gaan zitten.
Kun je dus zoveel detail zien? Het kan, maar dan zit je onhandig dicht op je tv.
Is er al 8K-materiaal dat we kunnen kijken?
Nee, dat is er eigenlijk nog niet. De afgelopen jaren lopen de streamingdiensten voorop als het gaat om het introduceren van nieuwe resoluties. Netflix heeft bijvoorbeeld een groot 4K-aanbod, YouTube heeft veel 4K-video's, Apple verhuurt digitale 4K-films via de Apple TV.
Het aanbod van 8K-materiaal is er momenteel nog niet, omdat het vrijwel niet bij de klant te krijgen is. Voor het soepel kijken van 4K-beelden heb je immers al een internetverbinding van 100 tot 150 Mbps nodig. Die snelheid moet voor 8K-beelden worden verdubbeld. Hetzelfde geldt voor fysieke media: 4K-Blu-rays zijn niet gemaakt voor 8K, en dus zou er opnieuw een nieuw formaat bedacht moeten worden.
Kortom: is er al 8K-materiaal dat we kunnen kijken? Nee, op wat demofilmpjes na eigenlijk nog niet echt.
Hoe zit het met oude beelden op zo'n tv?
Net als 4K-tv's zullen ook 8K-tv's zwaar leunen op het upscalen van beeldmateriaal. Daarbij worden beelden met een lagere resolutie niet zomaar opgerekt, maar wordt geprobeerd extra detail toe te voegen.
In het geval van 4K-tv's wordt daarbij al gebruik gemaakt van geavanceerde algoritmes en speciale beeldprocessoren. Bij 8K komt de taak van upscaling, hoe kan het ook anders, te liggen bij kunstmatige intelligentie.
Zo toonde Samsung al verschillende keren dat het werkt aan speciale kunstmatige intelligentie die wordt getraind met een grote database vol beelden op een hoge resolutie. Het algoritme snapt als het ware wat er te zien is op beelden van een lage resolutie, met de kunstmatige intelligentie vult de anders wazige beelden aan met stukjes die het eigenlijk zelf verzint.
Hoe dat er in de praktijk uitziet weten we pas als de eerste 8K-tv's in de Nederlandse winkel liggen. De eerste 8K-tv's van Samsung staan vanaf 8 oktober in de Nederlandse winkels. Ook Sharp belooft binnenkort in Nederland 8K-tv's te introduceren.
Subscribe je ook op ons YouTube-kanaal voor meer over de nieuwe 8K-tv's
Lees ook: de beste gadgets van techbeurs IFA 2018