Arjen Kamphuis: 'Een good guy met een enorm ethisch besef'

IT-expert, hacker, adviseur en rolmodel. De vermiste Arjen Kamphuis wordt op vele manieren omschreven, maar zijn doel is al jaren zo helder als glas: het internet moet bijdragen aan een vrije, democratische maatschappij. "Hij is een groot voorbeeld voor de volgende generatie."

Een zwarte broek en zwart overhemd. Dat is de kenmerkende outfit van de 47-jarige Kamphuis. Hij zag hoe het internet ontstond, groter werd en een belangrijk onderdeel werd van onze maatschappij. Maar in plaats van aan de zijlijn te roepen hoe mooi en slim die digitalisering is, stelde hij de lastige vragen. Hoe houden we onze online communicatie privé? Hoe zorgen we ervoor dat criminelen en overheden niet in onze apparaten komen om ons af te luisteren?

Bodø

Kamphuis is sinds 20 augustus vermist. Hij is het laatst gezien in Bodø, een plaatsje in het noorden van Noorwegen. Dat is geen onbekend terrein voor Kamphuis: hij ging vaker hiken in het ruige gebied dat aan de Noorse zee grenst. In Nederland had hij nog een opvouwbare kayak gekocht, waarmee hij tijdens zijn vakantie bij de Noorse fjorden wilde gaan kayakken. 

Op 22 augustus zou hij terugvliegen naar Nederland, maar die vlucht heeft hij gemist. Na ruim een week lijkt er plots een teken van leven: op 30 augustus is zijn telefoon voor twintig minuten ingeschakeld geweest en maakte het apparaat contact met een zendmast in Vikesa, een plaats helemaal in het zuiden van Noorwegen. Daarna is de simkaart vervangen door een Duits exemplaar. De politie is druk bezig om alle mogelijke scenario's te onderzoeken. 

Groot voorbeeld

Als consultant werkt Kamphuis voor bedrijven en overheden om hen te adviseren over hun IT-beleid. Hij houdt zich de laatste jaren met name bezig met voorlichting, of het nu op een ministerie is of op een middelbare school. "Soms sprak hij omdat hij er goed betaald voor kreeg, maar hij deed het vaker vanuit de goedheid van zijn hart", vertelt goede vriend en privacyactiviste Ancilla van der Leest.

"Hij is altijd bereid om mensen te helpen. Eén van de good guys met een enorm ethisch besef. Arjen is een groot voorbeeld voor de volgende generatie. Maar het is jammer dat we dat pas beseffen nu hij wordt vermist."

Zwarte broeken

Van der Leest noemt Kamphuis een 'typisch persoon' die houdt van 'zijn eigen vaste dingetjes'. Zo kleedt hij zich vaak in het zwart en kocht hij bijvoorbeeld vijf dezelfde zwarte broeken. "Dan kon hij weer een tijdje vooruit", vertelt ze. "Toen ik hem plotseling met een donkerblauw shirt aan zag, schrok ik me een hoedje."

Het is ook niets voor Kamphuis dat hij zijn vlucht en werkafspraken mist. "Hij is heel punctueel en normaal gesproken laat hij wel iets van zich weten", vertelt Van der Leest. Kamphuis ging vaker alleen op vakantie om te hiken, maar hij was vorig jaar aan zijn knie geopereerd. Een grote hiketocht lijkt dan ook onwaarschijnlijk. 

Bekijk: Arjens presentatie over online veiligheid

Opensource 

Kamphuis is een groot voorstander van zogeheten opensource-software. Dat is software waarvan de broncode openbaar is en door iedereen kan worden gecontroleerd. Hij gebruikt besturingssystemen als Ubuntu en Tails, en verstuurt versleutelde e-mails met Thunderbird. Allemaal opensource-software waarvan hij de veiligheid zelf kan controleren. 

Al bijna twintig jaar maakt hij zich er hard voor. Jaren geleden was het helemaal niet vanzelfsprekend dat websites een slotje hebben of onze chatberichten alleen door de ontvanger zijn te lezen. Mede door het werk van activisten als Kamphuis is die belangrijke technologische verandering gekomen.

Journalistiek

Ook is Kamphuis een groot voorstander van de journalistiek. Zonder de journalistiek is er geen vrije maatschappij, vindt hij. Daarom helpt hij journalisten om zichzelf online te beschermen. Dat is belangrijk voor journalisten uit landen als Turkije, Iran of Rusland, maar ook in Nederland worden journalisten door opsporingsdiensten afgeluisterd. 

Zijn boek Information Security for Journalists (pdf) is één van de meest uitgebreide handleidingen voor journalisten om zichzelf in een online wereld te beschermen. In het boek wordt zelfs uitgelegd hoe journalisten de hardware van hun laptop kunnen aanpassen om digitale spionage te voorkomen. Hij droeg het boek op aan zijn ouders, die hem vertelden dat hij 'altijd voor zijn principes moet opkomen en nooit moet buigen voor autoriteiten'.

Complottheorieën

Zijn vermissing voedt allerlei complottheorieën die actief worden gedeeld op sociale media. Is hij ontvoerd door een geheime dienst? Was hij bezig met de onthulling van een groot schandaal? Van der Leest vindt het 'niet raar' dat deze theorieën nu de ronde doen: "Arjen is een uitgesproken persoon en nooit bang om mensen voor het hoofd te stoten met zijn werk."