Uitlegparty: HDR, de volgende stap voor televisie

3D, 4K, oled, gebogen schermen. De tv-technieken volgen elkaar snel op en nu dient HDR zich aan. HDR moet zorgen voor realistischere beelden.

Heb jij al een 4K-televisie in huis? Zelfs met een oled-scherm? Of vind je een hd-toestel voorlopig nog prima? Een tv vervang je misschien niet zo snel als een smartphone, maar de ontwikkelingen op tv-gebied gaan de laatste jaren behoorlijk hard. De volgende technologie staat alweer voor de deur: HDR.

Wat is HDR?

HDR staat voor high dynamic range en kort gezegd houdt dat in dat het contrast enorm opgekrikt kan worden. Ook moet dat natuurlijkere kleuren opleveren. Niet langer oogt het schijnsel van de zon op de omgeving als een witte vlek, maar kun je objecten blijven onderscheiden in het licht. Een zonsondergang is veel minder fel, maar ziet er sfeervoller uit omdat de blauwe hemel duidelijker overgaat in oranje en geel.

High dynamic range is heel belangrijk bij hoe wij beelden ervaren. HDR gaat niet om meer pixels (al zijn het vooral 4K-tv's die de HDR-technologie ondersteunen), het gaat om de helderheid en levendige kleuren. Wat je op jouw huidige tv ziet, lijkt vergeleken met HDR-beelden op een geschikte tv ineens een stuk doffer.

HDR op tv versus HDR op foto's

De term HDR ken je misschien van je smartphone-camera, maar dat is niet hetzelfde als high dynamic range op de televisie. Het verschil is dat HDR op foto’s bestaat uit verschillende plaatjes met andere belichting, die samengevoegd worden via software. Daarmee ontstaat één foto die HDR nadoet. Op een tv is het geen truc, daar hebben kleuren en contrasten écht een groter bereik omdat ze origineel zo zijn opgenomen. Op die manier biedt het een meer realistisch en beter beeld dan wat je nu op 'gewone' hd-tv's ziet.

Lichtsterkte

De meeste tv's die nu op de markt zijn, hebben een maximale lichtsterkte van rond de 400 nits. Dat oogt vrij dof als je het vergelijkt met HDR, dat een helderheid van wel 1000 nits kan halen. Daar komt bij dat er op nieuwe tv's met HDR ook meer kleuren beschikbaar zijn dan op de eerdere tv-toestellen.

Televisies zonder HDR zenden 8-bit signalen uit, terwijl HDR-tv’s 10-bit signalen aankunnen. Dat komt neer op 64 keer meer kleur. Stel dat iets in beeld van donkerblauw naar lichtblauw gaat, dan ziet die overgang er op een HDR-tv veel geleidelijker uit. Ook valt beter te onderscheiden wat er gebeurt in donkere beelden zonder dat het een zwarte waas wordt. Vergelijk het met je eigen ogen die zich aanpassen in minder goed verlichte omgevingen, waardoor je ineens een stuk beter kunt zien.

Zo herken je HDR-tv’s

Hoewel HDR ook voor full-hd-televisies een verbetering oplevert, verschijnt er nu met name 4K-tv’s (ultra-hd) met de technologie. De UHD Alliance, dat bestaat uit een groot aantal bedrijven, waaronder Samsung, LG, Sony, Panasonic, Netflix, Dolby en Disney, heeft een standaard bedacht voor HDR. Alle apparaten die voldoen aan de eisen krijgen het stempel 'Ultra HD Premium'.

Maar wat zijn die eisen dan? Dat blijft een beetje lastig en technisch, want op het gebied van nits lijken fabrikanten er zelf nog niet helemaal over uit. De één noemt een beeld van 450 nits al HDR, de ander houdt het op 1000 nits. Ook valt er binnen die standaard weer onderscheid te maken in versies van HDR. Zo kiest een aantal fabrikanten voor HDR van Dolby Vision in tv’s en een aantal voor de alternatieve standaard HDR 10.

In elk geval duidelijk is dat een Ultra HD Premium-tv minstens een 4K-resolutie van 3840 bij 2160 pixels moet hebben en het 10-bit kleurensignaal moet kunnen ontvangen en verwerken. Daarnaast kan een UHD Premium-tv 90 procent van de P3 kleuren tonen. Dat is een bepaald kleurenbereik dat de tv dan heeft.

Nu nog aanbod...

Aan een Ultra HD Premium-televisie heb je natuurlijk niet genoeg. Er moet content beschikbaar zijn om HDR-beelden te bekijken. Films die net geremasterd waren voor 4K moeten weer verbeterd worden voor HDR. Zo is het nu: studio's nemen films en series op in hoge kwaliteit, met veel kleur en contrast. Maar omdat niet-HDR-tv's te weinig nits en bereik hebben, moeten de filmbestanden gecomprimeerd worden, waarmee het dus kwaliteit verliest. Vervolgens wordt de kwaliteit via de tv weer opgeschaald om er het beste van te maken, maar dan zijn er al details verloren.

Dit jaar komen de eerste 4K UHD-films uit met HDR op Blu-ray. Bedrijven als Warner Bros en Sony komen dit jaar met tientallen films op de proppen die met het formaat werken. Streamingdiensten blijven niet achter. Netflix streamt de serie Marco Polo al in HDR, later volgt ook Daredevil. Netflix biedt ze aan in zowel HDR10 als in Dolby Vision.

Tijdens de CES in januari 2016 zei manager productontwikkeling Neil Hunt van Netflix dat 4K voorlopig de hoogste resolutie is waarin Netflix video’s gaat aanbieden. "We verwachten veel meer van HDR dan van 4K. De beeldkwaliteit van onze video’s is bij een normale full HD-tv met HDR ook beter dan een 4K-tv zonder HDR." Je moet dan wel een televisie hebben die HDR ondersteunt.

Amazon was vorig jaar de eerste die HDR-streams aanbood voor Prime-leden van zijn Instant Video-dienst. Op de CES kondigde ook YouTube aan HDR-video’s te gaan aanbieden. Het duurt echter nog wel even voordat er écht een groot HDR-aanbod is.

HDR is de toekomst

De focus bij tv-makers lag de laatste jaren op meer pixels, maar op een gegeven moment is dat verschil nauwelijks meer waar te nemen. Belangrijker: bétere pixels en mooiere beelden. En dat krijgen we met HDR: meer licht, betere kleuren en grotere contrasten. De tv's zijn inmiddels groot en scherp genoeg, met de komst van HDR worden ze ook minder flets en oogt het beeld 'natuurlijker'. Net als met 4K is het wachten alleen nog op meer content.