Review: lichtspektakel Skalar in Amsterdam

We bezochten de audiovisuele kinetische kunstinstallatie Skalar met perfect gesynchroniseerde lichtstralen en soundscapes.

Tot 5 februari is het Berlijnse lichtconcert Skalar te zien en horen in Amsterdam. Technoproducer Kangding Ray en lichtkunstenaar Christopher Bauder bieden een bijzondere ervaring waarbij een mix van bewegende spiegels, perfect gesynchroniseerde lichtstralen en soundscapes samenkomen. Skalar kan staand, liggend, langzaam dansend of starend naar de omringende schoonheid worden ervaren.

De doorlopende voorstelling is dagelijks geopend in de middag en avond. Als hoogtepunt geven Bauder en Ray tijdens twee weekenden exclusieve live-shows: een uitgebreide en geïntensiveerde versie van de cyclus die de bezoekers tijdens de tentoonstelling ervaren, waarbij de artiesten gechoreografeerd licht en elektronische muziek in real-time tot leven brengen. 

Het concept van Skalar is gebaseerd op de psycho-evolutionaire theorie van Robert Plutchik over het emotiewiel met acht primaire emoties: woede, angst, verdriet, walging, verrassing, anticipatie, vertrouwen en vreugde. Tijdens de live-show ervaar je alle acht emoties, waar de doorlopende voorstelling er vier rouleert. 

Trippy meditatie

Wij hadden kaartjes voor een van die uitverkochte hoogtepunten weten te bemachtigen. Die biedt bezoekers een vorm van meditatie waarbij de kunstenaars de menselijke emoties door middel van licht en geluid kunnen manipuleren. Bij aanvang hadden we er nog wel zin in. De enorme ronde Gashouder van de Westergasfabriek geeft je het gevoel een nietig mensje te zijn en als die koepel met gepopnagelde stalen balken en betonnen gewelven dan volgepompt beloofd te worden met Berlijnse techno, dan voel je je prima. De gezonde spanning zat erin, we hadden een lekker plekje gevonden voor wat zoals we op de aankondiging hadden gezien een lekker spacend ligconcert zou worden. 

Bij de eerste tonen die perfect in sync waren met de eerste stralen kwam de ontlading. Maar na een kwartiertje kijken naar een bijzonder knap geprogrammeerde choreografie van dalende en draaiende spiegels, bekroop langzaam het besef dat het hierbij ging blijven. Het geluid barstte niet los, ondanks dat het je ingewanden liet trillen. De lichten vertoonden mooie effecten, maar na vijf keer hetzelfde wordt wat trippy zou kunnen zijn toch gewoon saai. Mijn gedachten dwaalden af naar hoe belachelijk zorgvuldig iedere spiegel met drie draadspanners opgehangen en geprogrammeerd moet zijn, om een tijdens een draai en het opstijgen en lichtbundel precies op dezelfde plek te kunnen houden. Maar daar kom je niet voor, ons is een trippy meditatie in technosfeer beloofd. 

Gemiste kansen

"Het miste drama en spanning, soms was het zelfs saai", oordeelde een vriendin. "De muziek was een beetje plichtmatig, daar is veel ruimte voor verbetering. Aan de andere kant: er zaten ook prachtige beelden bij. Ik zeg 2 à 3 sterren.” De Groningse buurman zegt nuchter: “Ik had geen hoogtepunt.” 

Kortom, de verwachtingen waren hoog en dat is altijd lastig. Maar dit was een onnodige teleurstelling, vinden ook bezoekers op Facebook. De meest gedeelde foto’s zijn van de blauwe verlichte zaal voordat het concert begint en de gele zonnen waarmee het eindigt. Dat is naar mijn idee niet omdat iedereen heel sociaal bewust met zijn oplichtende scherm de ervaringen van een ander niet wilde verstoren, maar omdat er nooit een moment kwam dat je vast wilde leggen. En daar zit een van de gemiste kansen. 

Het indrukwekkende gebouw van de Gashouder had als decor de voorstelling kunnen versterken. Nu was de cirkel met lichten naar het midden gericht en bleef al dat industrieel detail letterlijk en figuurlijk onderbelicht. Als excuus opperden wij dat de hele installatie dan ook niet voor deze plek gemaakt is. Maar als we het nakijken was het Berlijnse kraftwerk rechthoekig. 

Liggend was beter geweest

“Liggend was het een beter passende ervaring geweest, dit was echt te saai en te vlak voor een concert,” oordeelt de partner die toch echt van minimal houdt. De verwachting was ook een chill loungende ervaring. Maar bij de start werd iedereen verzocht te gaan staan, omdat er niet genoeg plek in de Gashouder zou zijn voor de 3500 bezoekers. Het was cool te horen dat je bij het grootste concert van Skalar aanwezig was, maar de eigenlijke boodschap was: ondanks dat er op alle promotie chillende mensen liggen, moeten jullie een uur staan omdat we teveel kaartjes hebben verkocht.