Even rust in je hoofd: mediteren met een app

Het aantal burnouts neemt snel toe. De smartphone draagt er niet alleen aan bij, maar kan ook helpen: meditatie-apps brengen rust in je hoofd.

"Make yourself comfortable and take a deep breath." De zachte stem van Andy Puddicombe klinkt door de koptelefoon van Erwin (32). In de trein, net klaar met werk, laat Erwin 'de storm in zijn hoofd zakken'. Dit jaar heeft hij al zo'n 30 uur gemediteerd met de app van Puddicombe: Headspace. Op moment van schrijven zijn er tienduizenden mensen tegelijkertijd online met Headspace, en ieder van hen doet zijn eigen oefening. Of dat nu is om stress te verminderen, om beter in slaap te komen of om een paniekaanval te sussen, voor bijna elke kwaal biedt Puddicombe een oefening.

'Jamie Oliver van meditatie'

Headspace en soortgelijke apps als Calm en Insight Timer zijn de afgelopen jaren in opkomst. Terwijl onze telefoons haast non-stop trillen door alle notificaties, is de vraag naar rust in ons hoofd alsmaar groter geworden. Deze apps bieden oefeningen aan die zijn afgeleid van Oosterse meditatietechnieken, maar verpakken het zonder dat gebruikers het als zweverig ervaren.

Dat is een knappe prestatie van Puddicombe, die jarenlang in boeddhistische kloosters leefde en daar de fijne kneepjes van meditatie en yoga leerde. Toen hij in 2004 terugkeerde naar Londen begon hij meditatieles aan rijke zakenlui te geven. Eén van hen stelde voor dat Puddicombe zijn lessen in een app zou stoppen, en samen met hem richtte hij Headspace op.

Inmiddels luisteren miljoenen mensen naar de stem van Puddicombe, want hij spreekt alle oefeningen zelf in. Daar betaal je wel voor: Headspace kost 9,99 euro per maand of 5,99 euro als je in één klap twaalf maanden afrekent. 

Puddicombe wordt ook wel de 'Jamie Oliver van de meditatie' genoemd: hij maakt meditatie voor iedereen toegankelijk en verdient er bakken geld mee. Headspace groeide van 3 miljoen gebruikers in 2015 naar 15 miljoen dit jaar. Zijn bedrijf is volgens analisten minstens 250 miljoen dollar waard.

Geen chakra's of energiestromen

Headspace is juist interessant voor mensen die niet warm worden van chakra's, energiestromen en één worden met het universum. De kracht van de app is om mindfulness in duidelijke taal uit te leggen met hapklare oefeningen van tien, vijftien of twintig minuten. Met alleen al de basislessen, die vaak worden begeleid door fraaie animaties die de oefeningen uitleggen, ben je zo'n dertig dagen bezig.

"Eigenlijk is Headspace niet veel meer dan dat je tijdelijk je aandacht volledig focust op je ademhaling, waardoor je hoofd leeg raakt van andere dingen", vertelt Erwin. "De app leert je daar steeds beter in te worden, door bijvoorbeeld tips te geven over wat je moet doen als je gedachten afdwalen." Na de eerste dertig dagen kun je verder gaan met trainingen voor specifieke doelen, zoals stress, geduld, depressie en focus.

Puddicombe benadrukt tijdens de oefeningen dat je niets fout kunt doen. Soms dwaal je tijdens een oefening wel eens af, maar dat is oké. Je moet je gedachten niet geforceerd wegdrukken, maar er bewust van zijn dat je die gedachten hebt om vervolgens weer de focus op je ademhaling te leggen, aldus Erwin.

Sporten voor het brein

Psycholoog Thijs Launspach ziet de afgelopen jaren ook een grotere vraag naar mindfulness-apps als Headspace: "Het wordt vaak gebruikt om beter met stress om te gaan. We leven in een drukke tijd en er wordt constant om onze aandacht gevraagd. Mindfulness laat je even bewust stilstaan bij wat je denkt en voelt."

Launspach, die het boek Het Millennial Manifest schreef over de prestatiecultuur die heerst onder twintigers en dertigers, denkt dat mindfulness wel degelijk kan helpen om met alle stress om te gaan: "Je kunt mediteren met deze apps vergelijken met sporten. Mensen die sporten krijgen minder snel een burnout, maar als je er één hebt, dan lost een paar keer joggen dat niet op."

Toch heeft Launspach een 'dubbel gevoel' bij de populariteit van apps als Headspace: "De maatschappij verandert en een stressvol leven wordt inmiddels als normaal gezien. Mindfulness kan een handige vaardigheid zijn om met al die stress om te gaan, maar ik maak me zorgen dat we leven in een maatschappij waar je mindfulness-apps nodig hebt om tot rust te komen."