Uitlegparty: Telecom in greep van China

Het Chinese Huawei en ZTE worden steeds machtiger in de telecomsector, maar zijn ze wel te vertrouwen?

'Het grootste bedrijf waar niemand van heeft gehoord', zo omschreef John Roese, een hoge Amerikaanse manager bij de Chinese telecomleverancier Huawei zijn werkgever. Huawei (spreek uit als waawee) levert telecomapparatuur aan 500 providers in 150 landen en vormt samen met zijn grote Chinese concurrent ZTE een groeiende macht in de telecomsector. Maar vormen Huawei en ZTE ook een gevaar voor de veiligheid? Die vraag speelt in de politiek in tal van landen, waaronder Amerika en Nederland. Is het wel zo verstandig dat de telecomnetwerken en cruciale it-systemen werken met spullen uit China, gezien de politieke situatie in dat land?

Vernietigend rapport VS
De Amerikaanse overheid en politiek vrezen dat Huawei en ZTE met hun apparaten kunnen meehelpen aan cyberspionage door China. Dat zou kunnen via geheime achterdeurtjes in geleverde apparatuur aan westerse telecombedrijven. Een onderzoekscomité van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft in een rapport deze maand beide bedrijven hiervan beschuldigd (PDF).

Volgens het comité vormen ZTE en Huawei een gevaar voor de binnenlandse veiligheid, de bescherming van intellectueel eigendom en de privacy van burgers. Beide bedrijven zouden in opdracht van de Chinese overheid technologie van concurrenten hebben buitgemaakt. Ze worden ook beschuldigd van nauwe banden met het Chinese militaire apparaat. Amerikaanse bedrijven wordt afgeraden zaken te doen met de Chinese netwerkleveranciers.

Lekke software
Het onderzoekscomité heeft echter zelf geen programmacode van Huawei en ZTE bekeken of externe partijen laten onderzoeken of er backdoors zijn. De expertise van het comité was hiervoor onvoldoende, zo staat er. Het Witte Huis zou echter een tweede onderzoek naar Huawei hebben laten uitvoeren en daarbij zouden geen bewijzen voor spionage voor China zijn gevonden, meldde Reuters woensdagavond, op basis van anonieme bronnen die het rapport hadden ingezien

Het Witte Huis-rapport zou volgens de bronnen echter stellen dat China überhaupt geen backdoors nodig heeft om de telecomapparatuur te kunnen gebruiken: de software van Huawei zou zo vol lekken zitten dat hackers die sowieso kunnen exploiteren. Een woordvoerder van het Witte Huis ontkent dat er onderzoek is gedaan, wat curieus is gezien Reuters' details.

De Duitse security-onderzoeker Felix Lindner constateerde eerder al dat Huawei-routers hartstikke lek zijn. Sommige modellen hebben volgens hem sterk verouderde programmacode, waarmee hackers wel raad zouden weten. Uit China, maar ook elders. "De code lijkt wel uit de jaren 90", aldus Lindner tijdens een presentatie eind juli. Lindner vond echter geen opzettelijk aangebrachte backdoors.

Volgens Lindner is het vijf keer makkelijker om een softwarelek te vinden in een Huawei-router dan in een exemplaar van het Amerikaanse Cisco, zo zei hij deze week bij een congres in Kuala Lumpur. Hij wijt dat niet aan bewust meewerken aan spionage, eerder aan slordig programmeerwerk en slechte interne procedures. Huawei bestudeert Lindners bevindingen en belooft softwaregaten zoveel mogelijk te dichten, liet het bedrijf weten.

Chinezen ontkennen
Zowel de bedrijven als de Chinese overheden verweren zich tegen de verdenkingen van spionage. Ze spreken van een heksenjacht op de Chinese bedrijven. Peking noemt het Amerikaanse rapport 'subjectieve verdachtmakingen'. "We hopen dat de Amerikanen hun discriminatiepraktijken loslaten", aldus een woordvoerder van de Chinese regering. ZTE en Hauwei ontkennen stiekeme steun te ontvangen van de Chinese overheid.

Ondergetekende was eind augustus op een reis met een handvol Nederlandse journalisten op bezoek bij het Amerikaanse kantoor van Huawei. Daar vroegen we John Roese, een Amerikaanse manager van Huawei, naar de aanhoudende beschuldigingen. Hij ontkende in alle toonaarden verwijten van backdoors en staatssteun. "We hebben onze broncode laten inspecteren en als er backdoors in zaten dan zouden die allang zijn gevonden. Dit is slechts politiek. Er zitten misschien bugs of errors in onze systemen, maar het zou krankzinnig zijn om er opzettelijk backdoors in te plaatsen. Dat zou allang zijn opgemerkt."

Roese: "We zijn een kapitalistisch bedrijf en eigendom van de medewerkers. We hebben geen belang de Chinese overheid te helpen." Roese zat nog maar sinds eind 2010 bij het Chinese bedrijf, maar hij is vorige week alweer vertrokken bij Huawei.

Huawei's hoofd van cybersecurity John Suffolk vroeg zich tegenover Forbes af of vanaf nu alle Chinese producten verdacht zouden zijn en dat dan ook iPhones verboden zouden moeten worden, laat staan dat mensen iPhones op hun bedrijfsnetwerk zouden mogen gebruiken. De iPhone wordt immers ook in China gemaakt.

Politieke retoriek
Het rapport is niet los te zien van de naderende Amerikaanse verkiezingen. De campagneretoriek zorgt daarbij voor verhoogde spanningen tussen Washington en Peking. Eerder hield Obama bijvoorbeeld tegen dat een Chinees bedrijf windturbines nabij een Amerikaanse militaire basis zou mogen bouwen. Zijn Republikeinse tegenstander Mitt Romney is nog meer anti-China.

Reuters schrijft dat Amerikaanse overheidsdiensten hoopten om bewijzen tegen Huawei te vinden. Senior vice president Zhang Chunxiang van Huawei zegt dat de commissie niet goed heeft gekeken naar materiaal dat zijn bedrijf heeft ingediend. "Ze hebben eigenlijk helemaal niets onderzocht." Het onderzoekscomité stelt echter tientallen telefoontjes te hebben gekregen van huidige en voormalige medewerkers en klachten die spreken van mogelijk verdachte apparatuur. Een groot deel van het bewijs in het rapport is niet openbaar en slechts door enkelen in te zien. Formeel zijn Huawei en ZTE overigens niet aangeklaagd.

Nederlandse kamervragen
Ook in Nederland zijn er Kamervragen gesteld over de Chinese bedrijven. Onder meer de VVD wil weten of ze een veiligheidsrisico vormen voor de kritieke infrastructuur, vanwege de nauwe banden van KPN met Huawei en ZTE. Het bedrijf gebruikt netwerkapparatuur en modems van Huawei en modems van ZTE. Ook het Nederlandse 3G-netwerk van T-Mobile en Vodafone gebruiken Huawei-apparatuur.

KPN wenst echter geen duidelijkheid geven over de relatie met Huawei, omdat het gebonden zou zijn aan geheimhouding. Het bedrijf spreekt slechts van 'strikte afspraken' over de beveiliging. KPN: "Elk contract met een leverancier voorziet in een Non Disclosure Agreement. Dat zijn afspraken dat er geen informatie gedeeld wordt."

Prijsdumping
De twee Chinese telecomreuzen worden ook beticht van prijsdumping, omdat de Chinese overheid beide bedrijven zwaar zou subsidiëren. Daardoor kunnen ze producten onder de kostprijs 'dumpen' op de markt en wordt de concurrentie beperkt. Ook de Europese Commissie onderzoekt dit.

De Canadese regering besloot onlangs om Huawei uit te sluiten bij de bouw van een beveiligd overheidsnetwerk. In Australië zijn de Chinese bedrijven eerder dit jaar wettelijk aan banden gelegd. Maar in Groot-Brittannië is de houding juist omgekeerd: de overheid daar pleit Huawei juist vrij.

Nieuwe markten
Huawei en ZTE maken beiden een stormachtige groei door. Huawei is als leverancier van telecomapparatuur marktleider. Beide bedrijven willen zich nu ook storten op de consumentenmarkt. Ze komen ook met steeds meer smartphones en tablets die de strijd moeten aangaan met duurdere Aziatische merken als Samsung, LG, HTC en Sony. Huawei wilde zelfs naar de beurs, maar de gang naar Wall Street lijkt door de recente ophef onmogelijk te worden.

Beide bedrijven willen hun aandeel ook in consumentenmarkten in het buitenland uitbreiden. Sinds kort is in Nederland Huawei's eerste smartphone te koop, de Ascend P1, met een dual-core processor en een 4,3 inch scherm. Begin november volgt de D1 Quad XL, Huawei's eerste quad-core toestel met een 4,5 inch scherm en een van de snelste mobiele processors. In het voorjaar introduceert Huawei zijn eerste Android-tablets in Nederland. Maar het bedrijf moet nog hard werken aan zijn naamsbekendheid en imago. Nederlanders mogen de naam van het bedrijf op hun eigen Hollands manier uitspreken.

Zaken doen met Iran
Er speelt nog een politieke kwestie. ZTE heeft ondanks het handelsembargo netwerkapparatuur, waaronder Cisco-switches, geleverd aan Iran. Cisco heeft zijn banden met ZTE daarom abrupt verbroken. ZTE verkocht snel een bedrijfsonderdeel dat zich bezighoudt met inspectiesystemen. Eerder botsten Hauwei en Cisco over vermeende inbreuk op auteursrechten.

Cisco zou echter ook een flinke vinger in de pap hebben gehad bij het negatieve rapport van de Senaat-commissie. Naast Cisco zouden ook HP en Juniper actief bij Amerikaanse politici hebben gelobbyd om onderzoek te doen tegen Huawei. Overigens kunnen Amerikaanse bedrijven geen Amerikaanse telecomwaar meer kopen: de markt van telecomapparatuur is in handen van vijf partijen en geen van allen zijn ze Amerikaans. Het gaat verder om het Zweedse Ericsson, het Franse Alcatel-Lucent en het Finse Nokia Siemens.

Politiek in technologie
Zonder al te veel harde bewijzen en zonder een formele aanklacht, blijft het lastig om te zeggen of het erg is dat Huawei en ZTE een steeds groter deel van de telecomnetwerken leveren. Het lijkt niet aannemelijk dat bedrijven met miljarden omzet zouden riskeren om internationaal een ban te krijgen. "Denk je nu werkelijk dat het niet al veel eerder was gedetecteerd als er backdoors zouden zijn?" aldus Roese. Telecomexpert Craig Mathias stelt: "Politiek laat zich niet zo gemakkelijk vertalen in technologie die lang geheim valt te houden. Totdat er meer harde bewijzen zijn, verdienen Huawei en ZTE het voordeel van de twijfel."

Huawei zou wel de grote hoeveelheid softwarelekken door slordig programmeren de komende tijd grondig moeten gaan dichten om verdere verdenkingen weg te nemen. Dan blijven nog illegale staatssteun en diefstal van intellectueel eigendom over. Wat betreft het laatste: Huawei is volgens Roese druk bezig om met overnames en patentaanvragen zijn patentportfolio flink uit te breiden.

Eén ding is zeker: de Amerikaanse tegenwerking houdt de Chinese opmars in de telecom elders nog niet tegen. Voorlopig groeien Huawei en ZTE nog door, net als de angst voor China als economische macht. Die vrees zal de komende jaren, terecht of niet, op veel meer terreinen dan alleen telecom verder toenemen.