5 vragen over schadeclaims tegen Popcorn Time-gebruikers

Kunnen Nederlandse Popcorn Time-gebruikers nu ook schadeclaims verwachten wegens illegaal streamen van films en series?

In Duitsland is het al veel langer gebruikelijk dat downloaders van illegale content, waaronder Popcorn Time-gebruikers, schadevergoedingen moeten betalen. De auteursrechthebbende stelt in de brief voor: of een rechtszaak, of een schadevergoeding van honderden euro's betalen. Velen betalen om de rechtbank te ontwijken. In Nederland willen rechtenhebbenden mensen die gratis streams bekijken via Popcorn Time ook gaan aanpakken. Moeten zij zich nu ook zorgen gaan maken voor 'Duitse praktijken'?

Mag je in Nederland Popcorn Time gebruiken?

Het is in Nederland strafbaar om auteursrechtelijk beschermd materiaal uit illegale bron te downloaden. Daarnaast is het strafbaar om illegaal verkregen materiaal te uploaden. Als je op illegale wijze een film downloadt, dan ga je eigenlijk naar de film zonder te betalen voor een kaartje.

Het komt dan uit op een civiele zaak: je moet een schadevergoeding aan de rechthebbende betalen. Bij het betalen van zo'n schadevergoeding krijg je geen registratie in de justitiële documentatie (strafblad).

Bij Popcorn Time stream je films en series. Is dat net zo illegaal als downloaden?

Ja. Bij streamen via Popcorn Time downloadt en uploadt je illegaal verkregen materiaal. Volgens ict-jurist Arnout Engelfriet maakt de wet geen onderscheid tussen downloaden en streamen: "Het is waarschijnlijk illegaal in Nederland. Streamen is geen downloaden in de klassieke zin, maar juridisch gezien maakt dat niet uit."

"De wet bepaalt of jij op illegale wijze een kopie van auteursrechtelijk beschermd materiaal hebt vervaardigd, of dat je dit illegaal verkregen materiaal met iemand anders deelt. Streamen valt hier hoogstwaarschijnlijk onder."

Is het realistisch dat ik binnenkort een schadevergoeding moet betalen voor mijn Popcorn Time-gebruik?

Volgens Engelfriet is het theoretisch gezien mogelijk: "Je kunt vrij gemakkelijk ip-adressen van Popcorn Time-gebruikers verzamelen die inbreuk pleken op het auteursrecht. De hindernis komt pas bij de internetprovider, die een ip-adres aan een persoon kunnen koppelen. De internetprovider kan door een rechter worden verplicht om deze gegevens af te staan, maar alleen als het privacybelang niet zwaarder weegt dan de rechtenschending. Bij Popcorn Time-gebruiker weegt de rechtenschending waarschijnlijk zwaarder dan het privacybelang."

Maar het valt dan volgens Engelfriet nog wel te betwijfelen of auteursrechthebbenden plotseling massaal brieven met schadevergoedingen gaan versturen: "Het is vijftien jaar lang niet gedaan, dus waarom nu plotseling wel?"

Brein-directeur Tim Kuik bevestigt dat de auteursrechtenorganisatie voorlopig niet van plan is om achter individuele gebruikers aan te gaan, maar dat het auteursrechthebbenden wel kan ondersteunen in dergelijke zaken door bijvoorbeeld juridische en technische kennis over te dragen.

Kuik: "Wij gaan achter de grote uploaders aan, die bijvoorbeeld films op Popcorn Time beschikbaar maken. Maar het zijn geen loze kreten van auteursrechthebbenden. Ik krijg berichten te horen dat verschillende organisaties bezig zijn om zich te oriënteren om dergelijke stappen tegen Popcorn Time-gebruikers te ondernemen. Of ze dat doorzetten is de vraag, maar het water staat hen echt aan de lippen."

Eén van die rechthebbenden waarvan het water aan de lippen staat, is de Nederlandse filmdistributeur Dutch Filmworks. Het bedrijf heeft onder andere de rechten op films als The Wolf of Wall Street tot The Expendables 2. "Het zorgt voor veel frustratie dat we enorm hard werken om mooie films te maken en verspreiden, en dat deze gewoon gratis worden verspreid. We weten dat het geen zin heeft om The Pirate Bay uit de lucht te halen, maar we willen wel aantonen dat illegale downloaders verkeerd bezig zijn", aldus woordvoerder Peter de Haan.

"Het idee is nu dat je het illegale Popcorn Time mag gebruiken en dat je toch niet wordt gepakt. Dat is voor ons onacceptabel. Er lopen nu zaken tegen de internetproviders om hen te dwingen persoonsgegevens aan ip-adressen te koppelen. Als zij meewerken, kunnen we snel overgaan op het versturen van schikkingsvoorstellen. Daarvoor werken we samen met een it-bedrijf dat in Duitsland en Denemarken soortgelijke zaken doet."

Hoe wordt zo'n schadevergoeding in Nederland geregeld?

In Nederland is het de regel dat de wettelijke schade moet worden vastgesteld. Engelfriet: "Bij de meeste inbreuken op het auteursrecht worden de kosten van de licentie gerekend, zoals de prijs die een fotograaf normaliter voor gebruik van zijn foto vraagt. Bij het illegaal streamen van een film staat zo'n schade gelijk aan bijvoorbeeld een paar tientjes voor een dvd, of een paar euro voor het digitaal huren van de film."

"Het probleem zit hem in het opzettelijk schenden van de auteursrechten. Als je de zaak verliest, betaal je naast de mogelijke schadevergoeding van een paar tientjes ook de kosten van de rechtszaak à 8000 euro. Dat komt dan neer op bijvoorbeeld 8030 euro. Je kunt jezelf dan afvragen of een rechtszaak het allemaal wel waard is, of dat je liever een schikkingsvoorstel van 100 euro betaalt."

Volgens Kuik kan de schadevergoeding hoger uitvallen dan een paar tientjes, omdat Popcorn Time-gebruikers tijdens het streamen van een film ook meehelpen aan het illegaal verspreiden van auteursrechtelijk beschermd materiaal. Hierdoor zou de schade aanzienlijk hoger kunnen uitvallen.

Ook Dutch Filmworks wil hogere schadevergoedingen eisen. De Haan: "We laten ons adviseren door juristen, maar het gaat niet om enkele tientjes. De schadeclaims zijn vergelijkbaar met die van Denemarken en Duitsland, waar meestal honderden euro's worden geëist. Het moet wel een afschrikkende werking hebben, want een tientje heeft dat niet."

Moeten Popcorn Time-gebruikers bang zijn?

Dat lijkt vooralsnog mee te vallen. Er zijn op dit moment weinig auteursrechthebbenden die schadeclaims naar Popcorn Time-gebruikers gaan versturen. Auteursrechthebbenden moeten eerst de ip-adressen verzamelen, via de rechter de persoonlijke gegevens van de eigenaren van ip-adressen afdwingen en vervolgens een bureau inschakelen om de claims te versturen. Het is voor een auteursrechthebbende belangrijk om af te wegen of de kosten voor dit proces wel opwegen tegen de schadevergoedingen die het ontvangt.

Providers geven niet zelf je identiteit aan klagende partijen. Volgens de Notice & Take Down-gedragscode mogen ze alleen gegevens verstrekken in opdracht van een rechter. Ook krijgt de persoon om wie het gaat altijd eerst een melding over de klacht. Uiteindelijk kan het aan de rechter zijn om te belissen wat zwaarder weegt: jouw privacy of de schending van de auteursrechten.

Daarnaast zorgen technische innovaties ervoor dat het steeds gemakkelijker wordt om anoniem te streamen. Zo biedt Popcorn Time de mogelijkheid om gebruik te maken van een VPN, een soort beveiligde verbinding die jouw ip-adres afschermt. Daarnaast kunnen mensen ook een eigen VPN-dienst gebruiken hun echte ip-adres te verbergen, zodat het Popcorn Time-gebruiker niet te detecteren is. De Haan bevestigt dat VPN's een "heel lastige technologische innovatie" is waar Dutch Filmworks het niet van gaat winnen.

Ook worden legale Popcorn Time-alternatieven steeds populairder. Uit recent onderzoek blijkt dat Netflix 1,1 miljoen Nederlandse gebruikers heeft. Dit is in vergelijking met andere landen erg veel. Daarnaast heb je met Videoland, Google Play Films, iTunes en HBO Go een breed aanbod aan legale streamingdiensten. De Haan is blij met de stijgende populariteit van deze alternatieven: "Maar gratis is gewoonweg geen alternatief."

Lees ook:

Stichting Brein verwacht boetes voor Popcorn Time-kijkers

'Boete' voor Nederlandse student door Popcorn Time-gebruik in Duitsland