Tips: bescherm jezelf tegen digitaal spionerende exen

Een meerderheid van de slachtoffers van huiselijk geweld wordt online bespioneerd en gestalkt. Deze maatregelen kun je nemen om jezelf te beschermen.

Nederlandse slachtoffers van huiselijk geweld vertellen tegen RTL Nieuws hoe ze online nog in de gaten worden gehouden door hun partner of ex, vaak zelfs zonder dat ze het doorhebben.

Helaas is dit één van de moeilijkere situaties waarvoor je technisch advies kunt geven. Daarom beschrijven we een reeks mogelijke situaties, en wat je kunt doen om jezelf te beschermen. Allereerst: vertrouw op je gevoel. Als je het idee hebt dat je ex of partner je in de gaten houdt of te veel over je weet, dan is dat misschien ook wel zo.

Spyware op je telefoon

Het stiekem installeren van spyware, software waarmee je iemand in de gaten houdt, is relatief simpel en goedkoop. Binnen een minuut kan deze software al op je telefoon zijn geïnstalleerd. Android-telefoons zijn in de praktijk een gemakkelijker prooi dan een iPhone, maar beide kunnen van spyware worden voorzien.

Bij de iPhone kun je zoeken naar Cydia, een app die aangeeft dat de telefoon is gekraakt. Op die manier kan er spyware op worden geïnstalleerd.

Bij een Android-toestel kan er gemakkelijker spyware op worden geïnstalleerd, omdat het besturingssysteem het installeren van apps buiten Google Play om toestaat.

Bij zowel een Android-telefoon als iPhone is het herstellen naar de fabrieksinstellingen in de meeste gevallen de oplossing om de spyware te verwijderen. Ook het installeren van de nieuwste updates zorgt ervoor dat deze software lastiger op je telefoon kan worden geïnstalleerd.

In sommige gevallen is de Android-spyware zo hardnekkig dat hij zelfs na het herstellen naar de fabrieksinstellingen nog actief is. Als je dat verdenkt, schaf dan - indien je daar de middelen voor hebt - een nieuwe telefoon aan, of gebruik tijdelijk een telefoon van betrouwbare vriend of vriendin.

Spyware op je laptop

Je partner of ex kan ook spyware op je laptop installeren. Bij een Windows-computer kun je het besturingssysteem opnieuw installeren. Let daarbij op dat je de C-schijf volledig wist (formatteren), en maak van tevoren van al je belangrijke bestanden een backup. Je vindt hier een stappenplan.

Ook Macs kun je opnieuw installeren en de volledige schijf wissen. Hoe je dit doet, lees je hier. Door de volledige schijf te wissen wordt ook de spyware van de computer verwijderd.

Als je bent geïnfecteerd met de bekende spyware FlexiSpy, dan kun je hier een programmaatje downloaden dat de spyware verwijdert.

Spyware in objecten

Dit is een lastige situatie, maar niet zeker niet ondenkbaar: een partner of ex die spionageapparatuur in objecten plaatst. Een slachtoffer vertelde tegen RTL Nieuws hoe ze een microfoon en gps-tracker in de teddybeer van haar kind vond. Op die manier wist haar ex waar ze over praatte en waar ze zat ondergedoken.

Deze apparaten zijn vaak vrij klein en kunnen dus in objecten worden verstopt. Hier is geen duidelijk advies over te geven, omdat deze spionageapparatuur in allerlei dingen kunnen worden gestopt. In het geval van de teddybeer: dit was een cadeautje van de vader.

Houd er dus rekening mee dat partners en exen heel ver kunnen gaan om hun slachtoffers in de gaten te houden.

Verander je wachtwoorden

Door je wachtwoorden te veranderen houd je je partner of ex buiten de digitale deur van je accounts. Op die manier kunnen ze bijvoorbeeld niet in je email, Facebook, bank of DigiD.

Wijzig je wachtwoorden voor alle diensten die je vaak gebruikt. Ter voorbeeld: een gewelddadige man kwam achter het adres van zijn ex-vrouw door in te loggen op een populaire webshop en daar haar bezorgadres te bekijken.

Je kunt een wachtwoordbeheerder nemen om alle wachtwoorden gemakkelijk aan te passen aan een nieuw uniek wachtwoord. Dit zijn de vijf beste wachtwoordbeheerders.

Let op je socialmediagebruik

Sociale media kunnen veel over je leven verraden. Niet alleen de berichten die je plaatst, maar ook als je bijvoorbeeld locatiegegevens aan de berichten toevoegt. Slachtoffers met weinig technische kennis staan hier niet bij stil.

Daarom: kijk goed naar met wie je berichten op sociale netwerken deelt, en kijk uit met het delen van locatiegegevens op bijvoorbeeld Facebook, Twitter en Instagram. Check dus niet in bij een locatie, schakel de locatiegegevens uit en pas op met het delen van foto's: deze kunnen locatiegegevens bevatten.

Zoek hulp

Als je het idee hebt dat je online wordt bespioneerd, zoek dan vooral hulp. Ga naar het politiebureau, neem een advocaat onder de arm of contacteer instanties als Slachtofferhulp en Safety Ned.

Gebruik dan wel altijd de telefoon van een betrouwbare vriend of vriendin, en niet je eigen, mogelijk met spyware besmette, telefoon.  

Let er wel op: als je maatregelen neemt om de mogelijke spyware te verwijderen, vernietig je ook bewijsmateriaal. Mocht je aangifte willen doen, dan is het bewaren van dit bewijsmateriaal belangrijk.